قره‌قویونلو: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات دودمان قدیمی
|native_name = قراقویونلو
|conventional_long_name =
|common_name =
|continent = آسیا
|region = خاورمیانه
خط ۸:
|era = [[قرون وسطی]]
|status = [[پادشاهی]]
|status_text =
|empire =
|government_type =
|year_start = [[۷۸۰ (قمری)|۷۸۰]]/[[۱۳۷۸ (میلادی)|۱۳۷۸]]
|year_end = [[۸۷۴ (قمری)|۸۷۴]]/[[۱۴۶۹ (میلادی)|۱۴۶۹]]
|year_exile_start =
|year_exile_end =
|event_start =
|date_start =
|event_end =
|date_end =
|event1 =
|date_event1 =
|event2 =
|date_event2 =
|event3 =
|date_event3 =
|event4 =
|date_event4 =
|event_pre =
|date_pre =
|event_post =
|date_post =
|p1 = جلایریان
|flag_p1 =
|image_p1 =
|p2 =
|flag_p2 =
|p3 =
|flag_p3 =
|p4 =
|flag_p4 =
|p5 =
|flag_p5 =
|s1 = آق قویونلو
|flag_s1 =
|image_s1 =
|s2 = تیموریان
|flag_s2 = Timurid.svg
|s3 =
|flag_s3 =
|s4 =
|flag_s4 =
|s5 =
|flag_s5 =
|image_flag =
|flag_alt =
|flag =
|flag_type =
|image_coat =
|coat_alt =
|symbol =
|symbol_type =
|image_map = Qara Qoyunlu Turcomans 1407–1468.png
|image_map_alt =
|image_map_caption = منطقه حکمرانی قره‌قویونلوها. رنگ آبی روشن نشان می‌دهد که بخش‌های از شرق [[عراق]] امروزی و منطقه کوچکی از ساحل جنوبی [[خلیج فارس]] در [[شبه جزیره عربستان]] برای مدت کمی تحت فرمانروایی آنان بوده‌است
|image_map2 =
|image_map2_alt =
|image_map2_caption =
|capital = [[تبریز]]
|capital_exile =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|national_motto =
|national_anthem =
|common_languages = [[ترکی آذربایجانی]]<ref>V. Minorsky. "Jihān-Shāh Qara-Qoyunlu and His Poetry (Turkmenica, 9)", ''Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London'', Vol. 16, No. 2 (1954), p. 277</ref>
|religion = [[Shia Islam]]<ref>{{cite encyclopedia |last= Quiring-Zoche |first= R.|title= AQ QOYUNLŪ| encyclopedia=Encyclopedia Iranica|accessdate=2009-10-29|url=http://www.iranicaonline.org/articles/aq-qoyunlu-confederation}}<blockquote>The argument that there was a clear-cut contrast between the Sunnism of the Āq Qoyunlū and the Shiʿism of the Qara Qoyunlū and the Ṣafawīya rests mainly on later Safavid sources and must be considered doubtful.</blockquote></ref>
|religion = [[اسلام]]
|currency =
|leader1 = قرامحمد
|leader2 = قره یوسف
|leader3 = قرا اسکندر
|leader4 = جهانشاه قراقویونلو
|leader5 = حسن علی میرزا
|year_leader1 = [[۷۹۰ (قمری)|۷۹۰]]-ح[[۷۸۰ (قمری)|۷۸۰]]
|year_leader2 = [[۸۲۳ (قمری)|۸۲۳]]-[[۷۹۰ (قمری)|۷۹۰]]
|year_leader3 = [[۸۴۱ (قمری)|۸۴۱]]-[[۸۲۳ (قمری)|۸۲۳]]
خط ۸۷:
|year_leader5 = [[۸۷۴ (قمری)|۸۷۴]]-[[۸۷۲ (قمری)|۸۷۲]]
|title_leader = حاکم
|representative1 =
|representative2 =
|representative3 =
|representative4 =
|year_representative1 =
|year_representative2 =
|year_representative3 =
|year_representative4 =
|title_representative =
|deputy1 =
|deputy2 =
|deputy3 =
|deputy4 =
|year_deputy1 =
|year_deputy2 =
|year_deputy3 =
|year_deputy4 =
|title_deputy =
|legislature =
|house1 =
|type_house1 =
|house2 =
|type_house2 =
|stat_year1 =
|stat_area1 =
|stat_pop1 =
|stat_year2 =
|stat_area2 =
|stat_pop2 =
|stat_year3 =
|stat_area3 =
|stat_pop3 =
|stat_year4 =
|stat_area4 =
|stat_pop4 =
|stat_year5 =
|stat_area5 =
|stat_pop5 =
|footnotes =
}}
{{تاریخ ایران}}
'''ترکمانان قراقویونلو''' (۷۸۰ - ۸۷۴۷۸۰–۸۷۴ ق /۱۳۷۸ - ۱۴۶۹م۱۳۷۸–۱۴۶۹م) سلسله‌ای از حکمرانان [[ترکمن]] بودند که برای مدت نزدیک به یک سده بر مناطقی از غرب و شمال غربی ایران فرمانروایی کردند.
 
== ریشه‌شناسی نام ==
'''قراقویونلو''' واژه‌ای [[ترکی]] (مرکب از: قره + قویون + لو) و به معنی صاحبان گوسفندهای سیاه است. این واژه بسته به لهجه محلی گوینده، قره قویونلو یا قاراقویونلو هم تلفظ و نوشته می‌شود.
 
نام قراقویونلوها نخستین بار در تاریخ در دوره قبل از [[سلسله صفویه]] مطرح گردیده‌است. قراقویونلوها که ترکمن بودند ابتدا دست نشاندگان سلسله مغولی [[آل جلایر|جلایری‌ها]] در [[تبریز]] و [[بغداد]] بودند. اما در سال [[۱۳۷۵ (میلادی)]] [[قره یوسف|قرا یوسف]] رهبر قراقویونلوها در پی شورشی علیه جلایری‌ها استقلال خود را از جلایری‌ها اعلام کرد و کنترل [[آذربایجان]]، [[موصل]] و [[بغداد]] را به دست گرفت. تیموریان در حوالی [[۱۴۰۰ (میلادی)|۱۴۰۰]] قرا یوسف را شکست داده و قرایوسف به [[مصر]] متواری شد. وی پس از مدتی و در [[۱۴۰۶ (میلادی)|۱۴۰۶]] با کمک حاکمان وقت مصر، [[مملوک]]ها، دوباره کنترل تبریز را بدست آورد. دولت قراقویونلو در بخش مهمی از سرزمین ایران شامل خوزستان، کرمان، فارس و هرات حضور داشت<ref>[ http://www.iranicaonline.org/newsite/articles/v2f2/v2f2a033.html دانشنامه ایرانیکا، مدخل آق قویونلو.]</ref> واپسین فرمانروای قره‌قویونلو [[جهانشاه قراقویونلو]] نام داشت که [[اوزون حسن]] از دودمان [[آق‌قویونلو]] او را شکست داد و وی را به همراه پسرش کشت.
 
== مذهب قراقویونلوها ==
خط ۱۳۹:
 
== بازماندگان قراقویونلوها ==
در حال حاضر تیره‌هایی به نام قراقویونلو یا قاراقویونلو در میان بازماندگان [[ایل شاهسون بغدادی]] در استان‌های تهران، مرکزی، ... و در حوالی [[استان فارس]] وجود دارند. یکی از طوایف بازمانده از اتحادیه قراقویونلوهای فارس [[ایل بهارلو]] است که هنوز در اسامی طوایف خود طایفه ای بنام [[بارانلو]] که خانواده سلطنتی قراقوینلو را ساختند وجود دارد. پادشاهان قراقوینلو از خانواده قرامصری برادر بایرام خوجوا بودند نوادگان بایرام خوجا علیشکر بیک و نواده علیشکر بیک {{زامباور نسب نامه شهریاران ص۳۸۴}}[[موسی خان]] بهارلو است که توسط شاه عباس به فارس فرستاده شد.{{اسناد و مکاتبات ایل بهارلو ساکن فارس}} در ساوه یکی طایفه‌های [[ایل شاهسون بغدادی]] می‌باشند و گفته می‌شود که در زمان [[نادرشاه]] به ایران انتقال داده شده‌اند.
منبع یا منابعی که ارتباط این اقوام و گروه‌ها را به قراقویونلوهای دوره قبل از [[صفویه]] ذکر کرده باشد در دسترس نیست. امااین فرضیه خیلی دور از حقیقت نیست. به‌ویژه که قراقویونلوها مدتی حاکمان بغداد نیز بوده‌اند.
 
خط ۱۴۷:
{| border="2" cellpadding="2.5" cellspacing="1" style="border-width: 5px; border-color: #dddddd; border-style: solid"
|-bgcolor="#BBDDFF"
|| '''فرمانروا''' || '''سال فرمانروایی'''
|-
| [[قرامحمد]] || [[۱۳۸۰ (میلادی)|۱۳۸۰]]-[[۱۳۸۹ (میلادی)]]
خط ۱۵۸:
|}
{{-}}
 
== دیوان سالاری قراقویونلوها ==
الگوی [[دیوان سالاری]] قراقویونلوها، دیوان سالاری دورهٔ [[ایلخانی]] بوده‌است،<ref>شریک امین، فرهنگ اصطلاحات دیوانی دوران مغول، صص 83-82.</ref> اگرچه جزئیات دیوان سالاری ایشان در دست ما نیست. در این دوره از دو دیوان [[تواجی]] به معنای فرماندهی نظامی و [[پروانجی]]، یعنی ریاست خزانه نام برده شده‌است.<ref>لمبتون، سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ص 104.</ref>
 
== کتابنامه ==
* شریک امین، شمیس؛ (1357۱۳۵۷) فرهنگ اصطلاحات دیوانی دوران مغول، تهران، فرهنگستان ادب و هنر ایران.
* [[آن لمبتون|لمبتون، آن]]؛ (1363۱۳۶۳) سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، برگردان [[یعقوب آژند]]، تهران، امیر کبیر.
 
{{پانویس}}
 
== جستارهای وابسته ==