یانوش بویایی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲:
|نام = یانوش بویایی
|تصویر = Bolyai-arckép.JPG
|عرض تصویر =
|زیرنویس = تصویری هنری از یانوش بویایی، اثر آتیلا زیگموند
|تاریخ تولد = {{تولد|۱۸۰۲|۱۲|۱۵}}
|زادگاه = [[کولوژوار]]،
|تاریخ مرگ = {{مرگ و سن|۱۸۶۰|۱|۲۷|۱۸۰۲|۱۲|۱۵}}
|محل مرگ = ماروش واشارهی، [[مجارستان]]{{سخ}}([[ترگو مورش]]
|محل زندگی =
|شهروند =
|ملیت = [[مجارستان|مجار]]
|تبار =
|رشته فعالیت = [[ریاضیات]]
|محل کار =
|فارغالتحصیل =
|بنیاد گذار =
|استاد راهنما =
|دانشجویان دکتری وی=
|دلیل شهرت = [[هندسه نااقلیدسی]]
|تأثیرات =
|جوایز =
|دین =
|پانویس =
|امضا =
}}
'''یانوش بویایی''' {{به مجاری|János Bolyai}}{{رچ}}(زاده [[۱۸۰۲ (میلادی)|۱۸۰۲]] میلادی - درگذشته [[۱۸۶۰ (میلادی)|۱۸۶۰]]) [[ریاضیدان]] [[مجارستان|مجار]]
== زندگی ==
وی متولد ۲۴ آذر ۱۱۸۱ خورشیدی برابر با ۱۵ دسامبر ۱۸۰۲ میلادی در شهر کولوژوار، [[ترانسیلوانیا]]، [[مجارستان]] که
یانوش در مدرسهٔ مهندسی امپراتوری در [[وین]] تحصیل کرد.
خط ۳۵:
== آثار و مطالعات ==
یانوش بدون اطلاع از کار [[نیکلای ایوانویچ لباچفسکی|لباچفسکی]]، دو سال بعد از آن که وی مقالهٔ دورانساز خود را در زمینهٔ [[هندسه نااقلیدسی|هندسهٔ نااقلیدسی]] به زبان [[زبان روسی|روسی]] منتشر کرد، در ضمیمهٔ ۲۶ صفحهای کتاب تنتامن که توسط پدرش فارکاش بویایی نوشته شده بود مطالبی دربارهٔ هندسهٔ نااقلیدسی نوشت و پدرش برای دوست قدیمیاش [[کارل فریدریش گاوس|گاوس]]
به هر حال نام یانوش بویایی به عنوان یکی از بنیانگذاران
▲یانوش بدون اطلاع از کار [[نیکلای ایوانویچ لباچفسکی|لباچفسکی]]، دو سال بعد از آن که وی مقالهٔ دورانساز خود را در زمینهٔ [[هندسه نااقلیدسی|هندسهٔ نااقلیدسی]] به زبان [[زبان روسی|روسی]] منتشر کرد، در ضمیمهٔ ۲۶ صفحهای کتاب تنتامن که توسط پدرش فارکاش بویایی نوشته شده بود مطالبی دربارهٔ هندسهٔ نااقلیدسی نوشت و پدرش برای دوست قدیمیاش [[کارل فریدریش گاوس|گاوس]] نسخهیی از کتاب را فرستاد اما گاوس در پاسخ نوشت قبلاً خودش از سالها پیش روی این موضوع کار میکرده است. هر چند پاسخ گاوس نسبت به کار بویایی ستایشگرانه بود اما یانوش که تندخو بود و یازده بار دوئل کرده بود و پیروز شده بود از این که گاوس ادعا کرده بود قبل از او به این نتایج رسیده است آنقدر ناراحت شد که دیگر هرگز در این زمینه کار نکرد و حتا پژوهشهایاش را هم منتشر نکرد.
اودر بارهٔ
{{-}}▼
▲به هر حال نام یانوش بویایی به عنوان یکی از بنیانگذاران شاخهیی از هندسهٔ نااقلیدسی که [[هندسه هذلولوی|هندسهٔ هذلولوی]] یا هندسه [[لباچفسکی|هندسهٔ لباچفسکی]] نامیده میشود در تاریخ ثبت شده است.
▲اودر بارهٔ هندسهیی که بدون [[اصل توازی]] و صرفاً بر اساس چهار اصل اول اقلیدس اثبات میشوند نیز مطالعه کرد و آن را ''هندسهٔ مطلق'' نام نهاد. اما این نام معنای گمراه کنندهیی داشت به همین دلیل امروزه ترجیح میدهند به این [[هندسه]]، [[هندسه نتاری]] بگویند.
▲{{-}}
== منابع ==
{{پانویس}}
* {{یادکرد|کتاب=خلاصهٔ زندگینامهٔ علمی دانشمندان|نویسنده = [[احمد بیرشک|بیرشک، احمد]] و دیگران|ناشر =بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی}}
* {{یادکرد|فصل=|کتاب=[[هندسههای اقلیدسی و نااقلیدسی (کتاب)|هندسههای اقلیدسی و
|نویسنده = گرینبرگ، ماروین جی|ترجمه=[[محمد هادی شفیعیها|م.ه. شفیعیها]]|ناشر =[[مرکز نشر دانشگاهی]]|چاپ= دوم|شهر= [[تهران]]|ویرایش= ویراستهٔ [[احمد بیرشک]]، حمید کاظمی، همایون معین|صفحه= |سال= ۱۳۶۳|شابک=}}
{{مستند کردن}}
{{ترتیبپیشفرض:بویایی، یانوش}}
[[رده:اهالی کلوژ-نپوکا]]
[[رده:اهالی مجارستان در سده ۱۹ (میلادی)]]
|