'''جنگ بین امین و مأمون''' معروف به '''فتنهٔ چهارم'''، به مجموعه حوادث و اتفاقاتی گفته میشود که بین سالهای ۱۹۵ تا ۱۹۸ ه.ق، بر سر جانشینی [[هارون الرشید|هارونالرشید]]، [[عباسیان|خلیفهٔ عباسی]]، میان مدعیان اصلی [[خلافت]]، [[امین (خلیفه)|امین]] و [[مأمون]]، برادردو وی،فرزند ارشد هارون، روی داد و در نتیجهٔ آن برای مدتی قسمت غربی و شرقی [[خلافت عباسیان|خلافت عباسی]]، در ستیز و کشمکش پنهان و سرانجام آشکار با یکدیگر قرار گرفتند. در این سلسله درگیریها، مأمون تحت حمایت خراسانیان، در قلمرو خویش به مرکزیت [[مرو]] به برپایی و حفظ استقلال سیاسی اقدام کرد و امین نیز با حمایت [[مردم عرب|اعراب]] و بهخصوص خاندان [[بنیهاشم]] و [[ابناء دولت عباسی]] در مرکز و غرب خلافت، به پایتختی [[بغداد]]، به مقابله با برادر خویش پرداخت.
هارون در دوران فرمانروایی خویش و به علل متعدد، اقدام به تعیین سیستم جانشینی پیچیدهای کرد، تا پس از او خلافت عباسی و سرزمینهای تحت سلطه، به آشوب کشیده نشوند و جنگ قدرت میان اعضای خاندان رخ ندهد. او در سال ۱۸۲ ه.ق/۷۹۸ م به سیستم مورد نظر خویش رسمیت بخشید و با اهدای سرزمینهای متعدد به همراه منابع مالی جداجداگانه به هر یک از پسرانش، زمینهٔ قدرتگیری آنان و آمادگیشان برای جانشینی را فراهم ساخت. علیرغم تلاشهای هارونالرشید، درگیریهای موردنظر، پس از وقوف بر مرگ قریبالوقوع او و با تحرکات امین آغاز شد و پس از مرگ هارون در سال ۱۹۳ ه.ق شدت یافت. امین با هدایت وزیرش، [[فضل بن ربیع]]، و سردارش، [[علی بن عیسی بن ماهان]]، در راه افزایش نفوذ و اقتدار خویش و ایجاد محدودیت برای برادر و جانشینش، مأمون، به سلسله اقداماتی دست یازید، که در ابتدا به صورت فرامین و دستورهایی قابل قبول بود و اطاعت مأمون را در پی داشت. در مقابل نیز، مأمون با هدایت وزیرش، [[فضل بن سهل]]، مجموعه اقداماتی نظیر کاهش مالیات را جهت جلب حمایت مردم محلی و اشراف خراسان و سرزمین های شرقی خلافت انجام داد. با شدت گرفتن خواستههای امین و اقدامات جدی وی برای خلع مأمون، که به تحریک اطرافیانش صورت میپذیرفت، مأمون در برابر این تحرکات واکنش نشان داد و به نافرمانی و مخالفت بر ضد برادر روی آورد. در نهایت، امین و مأمون متقابلا نام یکدیگر را از منابر و سکه ها حذف کردند و هر یک امارت دیگری را نامشروع تلقی کرد.
سرانجام پس از دو سال، این کشمکشها به اوج رسید و به درگیری مستقیم و نظامی دو قدرت حاضر در خلافت منجر شد، کهشد. در نتیجهٔاین آنرویایی نظامی لشکر مأمون به فرماندهی سرداری به نام [[طاهر بن حسین]]، پس از شکست لشکر امین به فرماندهی [[ابن ماهان|علی بن عیسی]]، در [[نبرد ری (۱۹۵ هجری)|نبرد ری]] به پیشروی در قلمرو امین پرداخت و شهرها را یکی پس از دیگری فتح کرد و سپاهیان گسیل شده از سوی امین را شکست داد. سرانجامسرانجام، ایندو اختلافاتسپاه مأمون به فرماندهی طاهر بن حسین و کشمکشها[[هرثمه بابن اعین]] اقدام به [[محاصره و فتح بغداد (۱۹۷ هجری)|محاصره و فتح بغداد]]، پایتخت خلافت امین، وکردند. کشتهپس شدناز ویمقاومت پایانچهاردهماهه یافتشهر سقوط کرد و امین به دست سپاهیان طاهر کشته شد. بدین ترتیب، مأمون به عنوان خلیفه بر کل قلمرو خلافت عباسی مسلط شد. همچنین، خراسانیان به رهبری [[فضل بن سهل]] قدرت زیادی در حکومت به دست آوردند و راه برای تأسیس نخستین [[امارت استکفا|سلسله نیمه مستقل]] ایرانی موسوم به [[طاهریان]] باز شد. ▼
علیرغم تلاشهای هارونالرشید، درگیریهای موردنظر، پس از وقوف بر مرگ قریبالوقوع او و با تحرکات امین آغاز شد و پس از مرگ هارون در سال ۱۹۳ ه.ق شدت یافت. امین در راه افزایش نفوذ و اقتدار خویش و ایجاد محدودیت برای برادر و جانشینش، مأمون، به سلسله اقداماتی دست یازید، که در ابتدا به صورت فرامین و دستورهایی قابل قبول بود و اطاعت مأمون را در پی داشت. اما با شدت گرفتن خواستههای نامعقول امین و اقدامات جدی وی بر ضد مأمون، که به تحریک اطرافیانش صورت میپذیرفت، مأمون در برابر این تحرکات واکنش نشان داد و به نافرمانی و مخالفت بر ضد برادر روی آورد.
▲سرانجام این کشمکشها به اوج رسید و به درگیری مستقیم و نظامی دو قدرت حاضر در خلافت منجر شد، که در نتیجهٔ آن لشکر مأمون به فرماندهی سرداری به نام [[طاهر بن حسین]]، پس از شکست لشکر امین به فرماندهی [[ابن ماهان|علی بن عیسی]]، در [[نبرد ری (۱۹۵ هجری)|نبرد ری]] به پیشروی در قلمرو امین پرداخت و شهرها را یکی پس از دیگری فتح کرد. سرانجام این اختلافات و کشمکشها با [[محاصره و فتح بغداد (۱۹۷ هجری)|محاصره و فتح بغداد]]، پایتخت خلافت امین، و کشته شدن وی پایان یافت و مأمون به عنوان خلیفه بر کل قلمرو خلافت عباسی مسلط شد.