'''وانیل''' یا '''ورق قٌماری'''<ref>مدخل [http://www.vajehyab.com/dehkhoda/قمر-7 قمر] در [[لغتنامه دهخدا]]</ref> میوه گیاهی است از خانواده [[ثعلب]] هاOrchidaceae، این گیاه دارای پایهای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.
دانههای این گیاه را پس از فرآوری [[تخمیر]] میکنند تا عطر مطبوع آنهاآنها بیرون بیاید و عموماً به صورتبصورت پودر یافت میشود و در بعضی موارد آن راآنرا با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورتبصورت عصاره وانیل به بازار عرضه میشود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل میباشد. عصاره وانیل ممکن است دارای [[شکر]]، شربت [[ذرت]] یا [[پروپیلن گلیکول]] نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت [[بستنی]] است. سرخپوستان [[توتوناک]] سازندگان اولیه وانیل بودند.
وانیل پس از [[زعفران]] گرانقیمتترین [[ادویه]] است.<ref>{{cite book | title = Le Cordon Bleu Cuisine Foundations | page = 213 | isbn = 978-1-4354-8137-4 | author = Le Cordon Bleu | authorlink = Le Cordon Bleu | publisher = Cengage learning | year = 2009}}</ref><ref name="Parthasarathy">{{cite book | title = Chemistry of Spices | last1 = Parthasarathy | first1 = V. A. | last2 = Chempakam | first2 = Bhageerathy | last3 = Zachariah | first3 = T. John | isbn = 978-1-84593-405-7 | publisher = CABI | year = 2008 | page = 2}}</ref>
== خواص ==
1- مراقبت و ترمیم پوست
مطالعات نشان میدهد که خواص ضد باکتریایی وانیل، عفونتهای پوست را از بین میبرد. روند بهبود و درمان بیماریهای پوستی را سرعت میبخشد و از آثار به جا مانده ی جوش، زخم و آکنه روی پوست میکاهد. تحقیقات دیگری نشان میدهد که آنتی اکسیدانهای چای وانیل، آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد را کاسته و روند پیدایش علائم پیری در پوست را کند میکند. نیاسین، تیامین، ریبوفلاوین و پانتوتنیکاسیدِ وانیل، به حفظ سلامت پوست کمک میکنند. وانیلین یک پلی فنول با خواص آنتی اکسیدانی قوی است که از پوست در برابر رادیکالهای آزاد و تنشهای محیطی محافظت میکند. این ترکیب با تولید کلاژن جدید، پوست را ترمیم میکند و مانعِ بروز خطوط ریز و چین و چروک روی پوست میشود.
2- تقویت کنندۀ میل جنسی
مطالعات نشان می دهد که اسانس وانیل، ترشح هورمونهای تستوسترون و استروژن را تحریک کرده و در نتیجه مشکلات ناشی از ناتوانی و از دست دادن میل جنسی را کاهش میدهد. براساس نتیجه ی تحقیقاتی که نشریه ی فارماکولوژی در سال 2013 منتشر کرد، مصرف روزانه mg/kg 200 عصاره ی وانیل، میل جنسی در موشهای نر را تقویت کرده و به افزایش میل جنسی در آنها کمک میکند.
3- ضد افسردگی
تحقیقات نشان میدهد که وانیلین هیدروکسی بنزالدهید وانیل خاصیت ضد افسردگی دارد و سبب بهبود افسردگی و خلق و خو میشود. نتایج یک مطالعه ی آزمایشگاهی بر روی موشها نشان میدهد که مصرف عصاره ی وانیل با دوز mg/kg 100 خاصیت ضد افسردگی دارد و به کاهش و درمان بیماری افسردگی کمک میکند. این نتایج نشان میدهد که مصرف این مقدار وانیل با مصرف داروی ضد افسردگیِ فلوکستین برابر است. براساس تحقیق دیگری که در سال 2005 در نشریه ی حواس شیمیایی منتشر شد، اسانس وانیل از استرس میکاهد. براساس این گزارش، استنشاق رایحه ی وانیل ذهن را آرام کرده و با کاهش اضطراب، به آرامش فرد کمک میکند.
4- بهبود عملکرد مغز
تحقیقات نشان میدهد، ترکیب وانیلین گیاه وانیل، سبب کاهش التهاب و بهبود عملکرد مغز میشود. التهاب باعث انتشار سیتوکینهای التهابی شده و در نتیجه، عملکرد مغز و قدرت شناخت را میکاهد. به همین دلیل، افراد در موقعیتهای اضطرابی و با داشتن استرس قادر به انجام کارها بهطور کامل و صحیح نیستند. التهاب ناشی از استرس باعث ترشح سیتوکینهایی مانند TNF-alpha میشود که از عملکرد مغز میکاهند.
== تداخلهای دارویی ==
تاکنون درباره ی تداخل دارویی با وانیل، اطلاعات خاصی به دست نیامده است.
== کاربرد در طب قدیم ==
مزاج وانیل گرم و خشک است و درطب سنتی وانیل را مادهای نشاطآور میدانند که با تأثیر روی سیستم عصبی و مغز انسان موجب کاهش ترس و رفع افسردگی میشود. از وانیل بهطور سنتی در درمان درد و زخم معده، سؤهاضمه، کاهش وزن، کاهش اضطراب، تنظیم قاعدگی، درمان سینوس و سرفه، تحریک ترشح هورمونهای مردانه و زنانه، کاهش التهاب ناشی از تشنج و تب استفاده می شود.
در گذشته وانیل تازه را برای مراقبت از پوست در برابر نور خورشید به کارمی بردند. پوسته ی وانیل دارای دانههای ریز معطری است که در شیرینی پزی و ساخت لوازم آرایشی کاربرد دارد.
== بهترین زمان مصرف ==
بهترین زمان مصرف ِچای وانیل 2 ساعت قبل یا بعد از غذا است.
== تاریخچه ==
== حد مجاز مصرف ==
* در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدودهٔ دوز مصرفی وانیل وجود ندارد. به یاد داشته باشید که محصولات طبیعی لزوماً ایمن نیستند. قبل از مصرف هر محصول به برچسب بستهبندی آن توجه و در صورت داشتن بیماری یا عارضهایعارضه ای خاص، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
* دوز مصرفی برای درمان بیماری سیکل سل، روزانه ۱ گرم به مدت ۴۰ روز است.
== منابع ==
[http://tebesoonati.ir/آیتم%20نمونه%20کار/خواص-وانیل/ وب سایت تخصصی طب سنتی]
[https://tebesoonati.ir/product/%d8%af%d9%85%d9%86%d9%88%d8%b4-%d9%86%db%8c%d9%88%d8%b4%d8%a7/ دمنوش نیوشا] .1397 منبع معتبر اطلاعات گیاهی و دمنوشها سلامتی
* {{یادکرد ویکی|عنوان = Vanilla |پیوند =https://en.wikipedia.org/wiki/Vanilla |زبان =انگلیسی | بازیابی = ۱۶ نوامبر ۲۰۱۵}}
* {{یادکرد ویکی|عنوان =History of Vanilla Ice cream |پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Vanilla_ice_cream#History|زبان =انگلیسی | بازیابی = ۱۶ نوامبر ۲۰۱۵}}
|