آل کاکویه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات دودمان قدیمی
|native_name = آل کاکویه
|conventional_long_name =
|common_name =
|continent = آسیا
|region = خاورمیانه
|country = ایران
|era = [[قرون میانه]]
|status = [[پادشاهی]]
|status_text =
|empire =
|government_type =
|year_start = [[۳۹۸ (قمری)|۳۹۸]]/[[۱۰۰۷ (میلادی)|۱۰۰۷]]{{پاک‌کن}}[[۴۴۳ (قمری)|۴۴۳]]/[[۱۰۵۱ (میلادی)|۱۰۵۱]]
|year_end = [[۴۳۳ (قمری)|۴۳۳]]/[[۱۰۵۱ (میلادی)|۱۰۵۱]]{{پاک‌کن}}[[۵۳۶ (قمری)|۵۳۶]]/[[۱۱۴۱ (میلادی)|۱۱۴۱]]
|year_exile_start =
|year_exile_end =
|event_start =
|date_start =
|event_end =
|date_end =
|event1 =
|date_event1 =
|event2 =
|date_event2 =
|event3 =
|date_event3 =
|event4 =
|date_event4 =
|event_pre =
|date_pre =
|event_post =
|date_post =
|p1 =
|flag_p1 =
|image_p1 =
|p2 =
|flag_p2 =
|p3 =
|flag_p3 =
|p4 =
|flag_p4 =
|p5 =
|flag_p5 =
|s1 =
|flag_s1 =
|image_s1 =
|s2 =
|flag_s2 =
|s3 =
|flag_s3 =
|s4 =
|flag_s4 =
|s5 =
|flag_s5 =
|image_flag =
|flag_alt =
|flag =
|flag_type =
|image_coat =
|coat_alt =
|symbol =
|symbol_type =
|image_map = KakuyidMapHistoryofIran.png
|image_map_alt =
|image_map_caption =
|image_map2 =
|image_map2_alt =
|
|capital = همدان / اصفهان / یزد
|capital_exile =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|national_motto =
|national_anthem =
|common_languages =
|religion = شیعه
|currency =
|leader1 =
|leader2 =
|leader3 =
|leader4 =
|year_leader1 =
|year_leader2 =
|year_leader3 =
|year_leader4 =
|title_leader =
|representative1 =
|representative2 =
|representative3 =
|representative4 =
|year_representative1 =
|year_representative2 =
|year_representative3 =
|year_representative4 =
|title_representative =
|deputy1 =
|deputy2 =
|deputy3 =
|deputy4 =
|year_deputy1 =
|year_deputy2 =
|year_deputy3 =
|year_deputy4 =
|title_deputy =
|legislature =
|house1 =
|type_house1 =
|house2 =
|type_house2 =
|stat_year1 =
|stat_area1 =
|stat_pop1 =
|stat_year2 =
|stat_area2 =
|stat_pop2 =
|stat_year3 =
|stat_area3 =
|stat_pop3 =
|stat_year4 =
|stat_area4 =
|stat_pop4 =
|stat_year5 =
|stat_area5 =
|stat_pop5 =
|footnotes =
}}
'''آل کاکویه''' یا '''بنی کاکویه''' دودمانی از امرای [[دیلمیان|دیلمی]] بودند که در دوره فروپاشی آن‌ها در باختر [[ایران]] روی کار آمدند و در برابر قدرت [[سلجوقی]] استقلال خویش را از دست دادند و به صورت امرای تابع آن‌ها درآمدند.
بنیادگزار این دولت، [[ابوجعفر محمد بن رستم دشمنزیار]] ملقب به علاءالدوله محمد نامدار به ابن کاکویه است. کاکویه واژه‌ای [[فارسی]] و به معنای دایی است زیرا پدر علاءالدوله، دایی [[مجدالدوله دیلمی]] و به گفتاری دایی مادر او بود. نام پدر علاءالدوله در سکه‌ها، «دشمنزار» ثبت شده، ولی تاریخ نویسان آن را «دشمنزیار» نوشته‌اند و به گمان بسیار دشمنزار و کاکویه به یک شخص یعنی همان پدر علاءالدوله اطلاق می‌شده‌است.<ref>{{یادکرد|کتاب=تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومتگر جلد اوّل|نویسنده = استانلی لین پل،
دربار علاءالدوله محمد مشوق امرا و دانشمندان بود و فیلسوف نامدار ایرانی، [[ابن سینا]] تا هنگام مرگ وزارت او را داشت. [[دانشنامه علایی]] نوشتهٔ ابن سینا و نیز [[نزهت‌نامه علایی]] نوشتهٔ [[شهمردان بن ابی‌الخیر رازی]]، هردو به علاءالدوله تقدیم شده‌است.
تاختن‌های ترکان [[غز]] وضع سیاسی ایران را به کلی دگرگون ساخت و بنی کاکیه را مانند دیگر نیروهای [[دیلمیان|دیلمی]] به حالت دفاعی درآورد. هنگامی که ابن‌کاکویه در سال [[۴۳۳ (قمری)|۴۳۳ق]]([[۱۰۴۱ (میلادی)|۱۰۴۱م]]) مرد و پسرش فرامرز در [[اصفهان]] به جای او نشست ولی ناچار شد دستیابی [[سلجوقیان]] را به رسمیت بشناسد.<ref>{{یادکرد|کتاب=سلسله‌های اسلامی |نویسنده=کلیفورد ادموند بوسورث |ترجمه=[[فریدون بدره‌ای]] |ناشر =مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه) |چاپ= |شهر= |سال=۱۳۷۱|صفحه=ص۱۵۵ |شابک=}}</ref>
== حکومت ==
حکومت آل کاکویه به سه بخش تقسیم می‌شود:
۱.
وی سرانجام با دختر [[مشرف الدوله دیلمی]] ازدواج کرد که با این اقدام توانست [[همدان]] را برای خود تثبیت کند.
بعد از فروپاشی آل بویه و تسلط غزنویان بر [[ری]] و [[جبال]]، ابوالجعفر خود را تابع سلطان [[محمود غزنوی]] اعلام کرد و توانست حکومت اصفهان و ری حفظ کند.
۲. دوره دوم؛ دوران حفظ حکومت که بعد از علاءالدوله شروع و تا حکومت ۲ پسرش، [[ابوکالیجار گرشاسب]] و [[ابومنصور فرامرز]]، ادامه
دلایل این حمله را می‌توان از زمان علاءالدوله بررسی کرد. بعداز مرگ محمود، مسعود به حکومت [[غزنویان]] رسید، در این زمان خلیه نامه را به مسعود مبنی بر شفاعت کاکویان فرستاد و مسعود قبول کرد که حکومت کاکویان در قسمت مرکزی ایران حفظ کند ولی علاءالدوله با [[فرهاد بن مردآویج]] علیه شورید ولی در آخر محبور شد اصفهان را به صورت اقطاع به مسعود غزنوی دهد. بعد از سقوط [[غزنویان]] و به قدرت رسیدن [[سلجوقیان]] که هم‌زمان با ابومنصور فرامرز بود، طغرل حکومت وی را تأیید کرد ولی اتحاد ابومنصور با [[ابوکالیجار دیلمی]]، پیمان وی را با طغرل از بین برد و هم‌زمان ابوکالیجار با طغرل صلح کرد بنابراین ابومنصور تنها ماند و توانست در مقابل حمله [[طغرل]] به اصفهان کاری انجام دهد، پس اصفهان سقوط کرد ولی در آخر در زمان، [[ابومنصور فرامرز]] از حکومت [[اصفهان]] برکنار و به حکومت [[یزد]] و [[ابرقو]]
۳. دوره
بعداز ابومنصور، نوادگان وی به قدرت رسیدند که توانستند در یزد آثاری از خود به جا بگذارند که بسیار ارزنده بودند ولی سرانجام قدرت خود را در سال ۵۱۳ یا ۵۱۹ هجری در برابر [[سلجوقیان]] در زمان [[گرشاسب ثانی]] از دست دادند.<ref>{{پک|جعفر بن محمد بن حسن جعفری|۱۳۴۳|ک=تاریخ یزد|ص=۲۱۱و۲۱۲}}</ref>
== فرمانرواها ==
ابتدا [[ابوجعفر محمد بن رستم دشمنزیار]] که در سال ۳۹۸ توسط [[سیدخاتون]]، دختر عمه خود، به حکومت اصفهان رسید و ۳۵ سال بر اصفهان و همدان حکومت کرد. وی ۵ فرزند
در وصف وی شعری سروده
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|کف دست موسی پیغمبرست|و یا
{{ب|امیر اجل فخر عالم علی|که دل پرور شاه دین پرورست}}
{{ب|علی بن بوطالب اندر بهشت|علی بن شمس الملوک ایدرست}}
{{ب|یکی آنکه داماد جعفری بک است|دگر
{{پایان شعر}}
پنجمین حاکم از این سلسله، [[گرشاسب ثانی]] است که توانست برای مدتی حکومت کند.
این خاندان در آبادانی شهر یزد بسیار کوشیدند و خدمات ارزنده برای این دیار انجام دادند.<ref>{{پک|جعفر بن محمد بن حسن جعفری|۱۳۴۳|ک=تاریخ یزد|ص=۲۱۱و۲۱۲}}</ref>
== تبارنامه ==
خط ۱۶۵:
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | |}}
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | | | | | MUH | | | | | | | | |MUH=[[ابوجعفر دشمنزیار]]}}
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | |,|-|-|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.|
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | FAR | | | | | | GA1 | | | ABU | ||FAR=[[فرامرز]] |GA1=[[گرشایپ یکم]] |ABU=[[ابو حارب]]}}
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | |
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | ALI | | | | | | | | |ALI=[[علی بن فرامرز|علی]]
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | |!| | | | | | |}}
{{شجره‌نامه| | | | | | | | | | | GA2 | | | | |GA2=[[گرشاسپ دوم]]}}
خط ۱۷۴:
== پانویس ==
{{پانویس|
== منابع ==
خط ۱۸۳:
* [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=آل+کاکویه&SSOReturnPage=Check&Rand=0 : آل کاکویه]
* [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-e865e54433074f4f88c9b3fdf7ca1096-fa.html آل کاکویه | لغت‌نامه دهخدا]
* [http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1016789 روزنامه شرق
* [http://www.iranicaonline.org/articles/kuyids-dynasty KĀKUYIDS – Encyclopaedia Iranica]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/86866/Buyid-Dynasty Buyid Dynasty -- Britannica Online Encyclopedia]
| |||