|
# اگر لحظه تحویل سال، بین بعد از ظهر سیصد و شصت و پنجمین و قبل از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و ششمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را عادی به حساب می‌آورند
# اگر لحظه تحویل سال، در بعد از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و هفتمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را کبیسه به حساب می‌آورند.<ref name="گاه‌شماری هجری شمسی" />
=== معنای نام های فارسی ===
تقويم هجری شمسی كه اكنون تقويم رسمي كشور ایران است، ازهر لحاظ به جز در نام و تعداد شبانه روزهای ماه ها همانند تقويم هجری شمسی بُرجی است. نام ماه های تقويم هجری شمسی ريشه اوستايي دارند؛ «دی» يكي از القاب اهورا مزدا و نام 11 ماه بقيه اسامی فرشتگان و ياوران اهورامزدا است.
{| class="wikitable"
|رديف
|نام
|معني
|-
|1
|فروردین
|نيروي پيش‌برنده
|-
|2
|اردیبهشت
|راستي و پاكي
|-
|3
|خرداد
|كمال و رسايي
|-
|4
|تیر
|باران
|-
|5
|مرداد
|جاودانگي و بي مرگي
|-
|6
|شهریور
|كشور برگزيده
|-
|7
|مهر
|عهد و پيمان
|-
|8
|آبان
|آبها
|-
|9
|آذر
|آتش
|-
|10
|دی
|آفريدگار، دادار
|-
|11
|بهمن
|انديشه نيك
|-
|12
|اسفند
|فروتني و بردباري
|}
بررسيهاي انجام شده نشان مي‌دهد كه كبيسه‌هاي تقويم هجري شمسي تثبيت شده نيستند و به صورت هر چهار و گاهي هر پنج سال يكبار اتفاق می افتند (براي اطلاع از نظرات مختلف درباره آرايه کبيسه هاي تقويم هجري شمسي رجوع كنيد به قاسملو ص. 93- 143 .)
در دوره پنجم مجلس شوراي ملي ايران بر اساس قانونی (مصوب 11 فروردين 1304 هجري شمسي) بروج به ماه های فارسی تغيير يافتند و از نوروز 1304 تقويم هجری شمسی به عنوان تقويم رسمی كشور، جايگزين تقويم هجري شمسی بُرجی شد (عبدالهي، ص 331 .)
=== گاه‌شماری رسمی افغانستان ===
نوروز هجری خورشیدی در ۸۱درصد با ۲۱ مارس میلادی و ۱۲درصد با روز میلادی بعد و ۷درصد با روز میلادی قبل آن مطابق است. نسبت طولی این تطبیق تا ۹ اسفند یکسان است. پس از آن بعلت گسست کبیسه میلادی بیشترین تطبیق یکروز هجری خورشیدی با یکروز میلادی ۷۶درصد، ۲۲درصد با روز قبل و ۲درصد با روز میلادی بعد آن است. روز کبیسه اسفند ۶۰درصد با بیست مارس و ۴۰درصد با روز میلادی پس از آن مطابق است. در سالهای متفاوت یک قرن هر روز هجری خورشیدی با سه روز متفاوت میلادی و استثنائاً روزهای نه و ده اسفند با چهار روز متفاوت میلادی و کبیسه اسفندماه با دو روز متفاوت میلادی هماهنگ می‌شوند.
== '''روش تبدیل تاریخ میلادی به شمسی''' ==
تبديل تاريخ ميلادی (mm- dd- yyyy) به شمسی بسيار راحت تر از تبديل تاريخ شمسي به ميلادي است. براي نوشتن اين الگوريتم به اختلاف روزهای ميان اولين روز سال ميلادی و اولين روز سال شمسی نيازمندیم. اين اختلاف روز ( چه سال میلادی کبيسه باشد، چه نباشد) "79" روز است.
در تاریخ میلادی داده شده، مشخص می کنيم چند روز از سال سپری شده است. تعداد روزهای هر ماه میلادی مطابق آرایه زیر می باشد. در سال کبیسه میلادی، ماه دوم (فوریه) 29 روز دارد:
Days of month array = (31, 28 [29], 31, 30, 31, 30, 31, 31, 30, 31, 30, 31)
براي تشخيص کبيسه بودن يا نبودن سال میلادی از روش زير استفاده می کنيم:
اگر سال میلادی داده شده بر 100 و 400 بخش پذير باشد يا بر 100 بخش پذير نباشد و بر 4 بخش پذير باشد آن گاه سال کبيسه است، در غير اين صورت سال کبيسه نيست.
اکنون سه حالت پيش مي آيد:
1. تعداد روزهای سپری شده سال بزرگتر از 79 و کوچکتر مساوی 265 است:
يعنی در 6 ماه اول سال شمسی قرار داريم؛ زیرا 6 ماه اول در سال شمسي 31 روز است (6*31=186) و اگر تعداد روزهای سپری شده بیشتر از 79 باشد وارد فروردین شده ایم.
اکنون 79 را از تعداد روزهای سپری شده کم کرده و حاصل را بر "31" تقسيم مي کنيم. اگر باقيمانده اين تقسيم صفر شود خارج قسمت تقسيم برابر با ماه شمسی شده و روز شمسی برابر با 31 می شود. اگر باقيمانده صفر نشود ماه شمسی برابر با خارج قسمت به اضافه يک شده و روز شمسی همان باقيمانده است.
2. تعداد روزهای سپری شده سال بیشتر از 265 است:
"265" روز از تعداد روزهای سپری شده کم کرده و آن را بر 30 تقسيم می کنيم. اگر باقيمانده اين تقسيم صفر شود خارج قسمت تقسيم به اضافه 6 ماه شمسی شده و روز شمسی برابر با30 می گردد. اگر باقيمانده صفر نشود ماه شمسی برابر با خارج قسمت به اضافه 7 شده و روز شمسی همان باقيمانده است.
در هر دو حالت 1 و 2 سال شمسی از تفاضل سال ميلادی با 621 بدست می آيد.
3. تعداد روزهای سپری شده سال کمتر یا مساوی 79 است:
در روزهايی بين اولين روز سال ميلادی تا اولين روز سال شمسی (ماههای دی، بهمن و اسفند) قرار داريم.
در سال کبیسه میلادی، تحویل سال بعدی 12 دی ماه رخ می دهد ولی در سال های میلادی دیگر 11 دی ماه تحویل سال رخ می دهد. در این الگوریتم باید اختلاف تعداد روزهای بین اولين روز سال ميلادی قبل از سال داده شده و اولين روز دی ماه در سال شمسی را بدانیم؛ برای سال کبيسه میلادی 11 و براي سال میلادی غير کبيسه 10 است.
<nowiki>***</nowiki>دقت کنيد در اين قسمت برای مشخص کردن اين اختلاف کبیسه بودن سال میلادی قبل از سال داده شده را بررسی می نماییم زيرا سال قبل بر روی اولين روز سال ميلادی در دی ماه تاثير می گذارد***
به بیان ساده تر، از سال میلادی داده شده یک سال کم کرده و تعیین می کنیم کبیسه است یا خیر. سپس با توجه به آن، اختلاف را تعیین کرده و با تعداد روز سپری شده جمع و بر30 تقسيم می کنيم (3 ماه آخر سال شمسي 30 روزه است.)
اگر باقيمانده اين تقسيم صفر شود خارج قسمت تقسيم به اضافه 9 برابر ماه شمسی شده و روز شمسی برابر با 30 می گردد. اگر باقيمانده صفر نشود ماه شمسی برابر با خارج قسمت به اضافه 10 شده و روز شمسی همان باقيمانده است.
در اين حالت سال شمسی از تفاضل سال ميلادی با 622 بدست می آيد (زيرا در سال قبل قرار داريم.)
== جستارهای وابسته ==
* [[گاه‌شماری جلالی]]
| 