موجهای مکانیکی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB |
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: هرنقطه⟸هر نقطه، هرلحظ⟸هر لحظ، هرشاخه⟸هر شاخه، هرجزئی⟸هر جزئی، دیگرلایه⟸لایه دیگر، دیگربخش⟸بخش دیگر، درینصورت⟸در اینصورت، جبههموجهای⟸جبهه موجهای، جبههموجها⟸جبهه موجها، جابجاشده⟸جابجا شده، اجهت⟸جهت، فاز⟸فاز (موج)|فاز، دامنه⟸دامنه (فیزیک)|دامنه |
||
خط ۱:
{{بدون منبع}}
[[پرونده:Espejo (3207185886).jpg|بندانگشتی|چپ|250px|موجک در آب، یک موج سطحی میباشد.]]
'''موجهای مکانیکی'''، موجهاییاند که آنها را در محیطهای ترادیسیپذیر یا کِشسان محدود میکنیم. این [[موج|موجها]] از تغییر مکان بخشی از یک [[محیط کِشسان]] نسبت به وضعیّت عادیاش ناشی میشوند که این امر، موجب [[نوسان]] آن بخشْ حول [[وضعیّت تعادل]] میشود. بعلّت خاصیّتهای [[کِشسانی]] محیط، این [[آشفتگی]] از لایهای به
== مقدّمه ==
[[حرکت موجی]] تقریباً در
امّا در میان موجهای گوناگون، موجهای مکانیکی، گروه بزرگی از موجها میباشند که برای انتقال و حرکتشان نیاز به یک [[محیط کِشسان]] و ترادیسیپذیر داریم. در واقع [[حرکت موجی]] را میتوان به صورت آشفتگیهایی که در محیط منظور حرکت میکنند، ملاحظه کرد. به عنوان مثال، مشاهدۀ اشیای کوچک شناوری مانند یک قطعه-چوبْ روی موجهای آب مینمایانَد که حرکت واقعی بخشهای گوناگون [[آب]]، جابجایی اندکیست که به بالا و پایین و به عقب و جلو صورت میگیرد.
[[حرکت موجی]]، یک وسیلۀ [[انتقال کارمایه]] است. با [[حرکت موجی]] میتوان [[کارمایه]] را تا مسافتهای بسیار زیادی پیش فرستاد. [[کارمایه]] در موجها همان [[کارمایۀ جنبشی]] و [[اندرتوان]] مادّه است؛ ولی انتقال [[کارمایه]] بر اثر دست به دست شدن [[موج]] از بخشی از [[ماده (فیزیک)|مادّه]] به
== مقایسۀ موجهای مکانیکی و موجهای الکترومغناطیسی ==
برای انتقال موجهای مکانیکی، [[محیط مادّی]] لازمست؛ امّا برای گذر [[موجهای الکترومغناطیسی]]، به چنین محیطی نیاز نیست. به عنوان مثال، [[نور]] ستارگان میتواند از فضای تقریباً تهی آزادانه بگذرد. تمام محیطهای مادّیْ مانند [[هوا]]، [[آب]] و [[فولاد]]، دارای خاصیّتهای کِشسانی میباشند و لذا میتوانند موجهای مکانیکی را انتقال دهند. [[خاصیّت کِشسانی]] محیط، باعث میشود که
== طبقهبندی موجهای مکانیکی ==
انواع گوناگون موجهای مکانیکی را میتوان با در نظر گرفتن چگونگی رابطۀ میان حرکتهای ذرّههای مادّه با جهت انتشار خود موجها، از هم تمیز داد. اگر حرکت ذرّههای مادّۀ حامل [[موج]]، بر جهت انتشار موجْ عمود باشد،
از سوی دیگر، هرگاه جابجایی ذرّههای حامل موج مکانیکی، در جهت انتشار انجام گیرد، یک «[[موج طولی]]» خواهیم داشت. مثلاً هرگاه انتهای یک [[فنر]] قائم کِشیدهشده را بسوی بالا و پایین به نوسان درآوریم، یک موج طولی در طول فنر به راه میافتد و حلقههای فنر در جهتی که این آشفتگی در طول فنر میپیماید، بسوی بالا و پایینْ ارتعاش خواهند کرد. «[[موج صوتی]]»، نمونهای از موجهای مکانیکی طولی است.
خط ۲۰:
== طبقهبندی موجها براساس شکل جبههموج ==
[[جبههموج]] به عنوان سطحی تعریف میشود که در لحظهای معیّن، تمام نقطههای واقع بر آن سطح، دارای آشفتگی مشابه میباشند. با توجّه به نوع موج، جبههموج میتواند شکلهای گوناگون داشته باشد. به عنوان مثال، اگر جبههموج به صورت صفحههای تخت موازی عمود بر جهت انتشار موج باشد، موج را «[[موج تخت]]» مینامند. درصورتیکه در مورد «[[موجهای کروی]]»،
== مشخّصههای موج مکانیکی ==
هرموج مکانیکی با [[دامنه (فیزیک)|دامنه]]، [[دورۀ تناوب]] و [[فاز (موج)|فاز]] آن کاملاً مشخّص میشود. این کمّیّتها در رابطهای که به «[[معادلۀ موج]]» معروفست، بهم مربوط میشوند. معادلۀ موج، وضعیّت
اگر فاصلۀ میان دو نقطۀ مجاور از موج که [[همفاز]] میباشند را به عنوان «[[طولموج]]» تعریف کنیم، زمان لازم برای پیمودن یک طولموج را «[[دورۀ تناوب]]» مینامند. معمولاً معادلۀ موج را برحسب [[عدد موج]] و [[بسامد زاویهای]] نیز بیان میکنند. عدد موج به صورت ۲π، برابر عکس طولموج (۲π/λ) و
|