ویکی‌پدیا

بسیج: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
خط ۲۴:
| merged =
| successor =
| formation = ۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)<ref name="IPP" />{{سخ}}۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)<ref name="IPP">{{Citation|editor=Robin B. Wright|title= The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy|publisher=US Institute of Peace Press|year=2010|isbn=1-60127-084-4|pages=62–65}}</ref>
| founder = [[روح‌الله خمینی]]<ref name="IPP" />
| founding_location =
| extinction = <!-- use {{end date and age|YYYY|MM|DD}} -->
| merger =
| type = شبه نظامی<ref name="IPP" />
| tax_id = <!-- or | vat_id = (for European organizations) -->
| registration_id = <!-- for non-profit org -->
| status =
| purpose = [[خدمه]]<ref name="IPP" />
| headquarters =
| location =
خط ۴۱:
| products =
| methods =
| fields = امنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی<ref name="IPP" />
| membership =
| membership_year =
خط ۴۸:
| key_people =
| main_organ =
| parent_organization = [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]<ref name="IPP" />
| subsidiaries =
| secessions =
خط ۵۴:
| budget = {{increase}} ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار<ref>{{cite web|url=http://www.azernews.az/region/91769.html|title=Iran decreases IRGC budget for next year|date=18 January 2016|work=AzerNews Newspaper|access-date=30 March 2016}}</ref>
| budget_year = ۱۳۹۵
| staff = ۹۰٬۰۰۰ (تخمین [[مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی|CSIS]])<ref name="IPP" />
| staff_year = ۲۰۰۵ میلادی
| volunteers = ۱۱٫۲ میلیون (اطلاعات رسمی)<ref name="IPP" />
| volunteers_year = ۲۰۰۹ میلادی
| slogan = «ارتش بیست میلیونی»<ref name="IPP" />
| mission = «برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، رژیم جمهوری اسلامی، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»<ref name="IPP" />
| website = {{URL|basij.ir}}
| remarks =
خط ۶۵:
| footnotes =
}}
'''سازمان بسیج مستضعفین''' یکی از سازمان هایسازمان‌های زیرمجموعه [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] و از یکی مهمترین بازوهای قدرت [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] به شماربه‌شمار می‌رود که مأموریت جذبجذب، ، آموزش ،آموزش، سازماندهی و به کار گیریکارگیری نیروهای داوطلب مردمی را در راستای تحقّق اهداف [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی]] و حفظ دستاوردهای آن را بر عهده دارد.
 
"'سازمان بسیج مستضعفین"' که در گذشته با نام '''نیروی مقاومت بسیج''' شناخته می‌شد در [[۵ آذر]] ۱۳۵۸ به فرمان [[سید روح‌الله خمینی]] تشکیل شد و پس از تصویب [[مجلس شورای اسلامی]] در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] تعلق گرفت. به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آید. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته «[[بسیج عادی]]»، «[[بسیج فعال]]» و «[[بسیج ویژه]]» یا «پاسداران افتخاری» تقسیم می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=47559| عنوان = بیانیه سپاه دربارهٔ فعالیت سیاسی بسیج}}</ref> در [[جنگ ایران و عراق]] از بسیجیان بیشتر برای ارسال به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبهه‌ها استفاده می‌شد.
 
== بسیج در ادبیات سیاسی ==
بر اساس یک تعریف، می توانمی‌توان بسیج را همچون روندی در نظر گرفت که در آن یک واحد اجتماعی بسیار سریع بتواند بر منابعی کنترل پیدا کند که پیش تر بر آن‌ها کنتری نداشته استنداشته‌است. در واقع زمانی که بسیج از حالت گروهی فراتر رود و بخشی از جمعیت را به اعطای منابع خواسته شده برای دستیابی به هدف مطلوب برانگیزد آن گاه بسیج تبدیل به یک جنبش می‌شود. یکی از عوامل مؤثر در کار بسیج، میزان سازمان یافتگی است. در حرکت بسیج، روابط درون گروهی و فرهنگ مشترک هر چقدر محکم تر و گسترده‌تر باشد میزان احتمال پیروزی آن نیز بیشتر است و این بدان سبب است که ارتباطات و فرهنگ مشترک باعث می‌شود که تعبیر یکسان و واحدی نسبت به امر مورد نظر بوجود بیاید. رهبری لازمه سازمان و بسیج است. گروه‌های بسیج گر سعی دارند تا با تقویت هر چه گسترده‌تر اعضای گروه و ضعیف کردن دیگر پیوندهای اجتماعی و بزرگ کردن رهبر یا رهبران، باعث گسترش وفاداری اعضا در جامعه شوند. بسیج به دو صورت تهاجمی و تدافعی ظاهر می‌شود. بسیج تدافعی، وقتی صورت می‌گیرد که گروهی هنگام مواجه شدن با حمله گروهی دیگر، منابع خود را بسیج می‌کند. می‌توان شورش‌های دهقانی و اشرافی را نوعی بسیج تدافعی دانست. بسیج تهاجمی آن بسیجی است که در فرصت‌های مناسب برای این که اهداف و منابع خودش را محقق کند دست به بسیج نیروهای خود می‌زند. بسیج انقلابی نوعی از بسیج تهاجمی است. همچنین بسیج تهاجمی نیازمند شناخت دقیق در مورد محیط خارجی و رهبری کنشگرانه و کوشش سازمانی بیشتر است. از آن جا که بسیج هزینه بردار است لذا خصوصاً بسیج تهاجمی باید از امکانات اقتصادی لازم برخوردار باشد. ایدئولؤژی بسیج می‌تواند نمادها و شعارهای مورد نیاز بسیج را فراهم کند. سازمان، رهبری و ایدئولوژی از ابعاد اساسی روند بسیج انقلابی هستند. می‌توان گفت که ایدئولوژی نقشی تعیین کنندهتعیین‌کننده ای در بسیج انقلابی دارد. یکی از وظایف ایدئولوژی سرزنش کردن وضع موجود و یافتن ریشه‌های نابسامانی است. دومین وظبفه ایدئولوژی نشان دادن وضع مطلوب و اهداف و آرمان هاست. سومین وظیف آن اراده تبیین تازه ای از تاریخ به سود جنبش و ستایش از گذشته آن است.<ref>حسین بشیریه، انقلاب و بسیج سیاسی،انتشارات دانشگاه تهران، موسسهمؤسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران، چاپ هفتم،1387ش، صص78-81</ref>
 
== تشکیل بسیج ==
در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل "«ارتش ۲۰ میلیونی"» (بسیج) از جانب آیت‌الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی مجد و پس از آن [[سالک]] فرماندهان بسیج بودند. [[محمدعلی رحمانی]] از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد.
وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان [[ارتش بیست میلیونی]] به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری [[سپاه محمد]] حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت.
پس از درگذشت روح اللهروح‌الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار [[نیروی مقاومت بسیج]] تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید.
در تاریخ 12۱۲ مهر 1388۱۳۸۸ سردار محمدرضا نقدی با حکم سیدعلی خامنه ای به سمت فرمانده بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» تغییر پیدا می کندمی‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها ،رویکردها، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می آیدمی‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی ،علی، امام حسین و بیت المقدسبیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری اقشارقشرها 22۲۲ گانه بسیج می باشدمی‌باشد.
 
== ساختار تشکیلاتی ==
خط ۱۰۰:
 
== بودجه ==
براساس قانون [[برنامه چهارم توسعه]] بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده‌است.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1000154 افزایش ۵/۲۹ درصدی بودجه دفاعی] روزنامه شرق، ۱۱ بهمن ۱۳۸۴</ref> بگفته فرمانده بسیج و نشریه «[[صبح صادق]]» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷ ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و بصورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شده‌است.<ref>[http://radiofarda.com/Article/2008/07/19/f3_basij_budget.html افزایش ۲۰۰ درصدی بودجه پایگاه‌های بسیج] وبگاه رادیوفردا</ref> در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان [[معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی]] رئیس جمهوری،رئیس‌جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.<ref>[http://www.sarmayeh.net/ShowNews.php?54639 ۲۴۲ میلیارد تومان کاهش بودجه آموزش و پرورش] روزنامه سرمایه، ۲۵ مرداد ۱۳۸۸</ref>
 
در سال ۱۳۸۳ به منظور تأمین منابع مالی و ارزی و رفع سریع مشکلات درمانی و خدماتی توانبخشی جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز گردان‌های عاشورا و الزهرای بسیج معادل ۳۵۰ میلیون دلار از محل [[حساب ذخیره ارزی]] به بسیج اختصاص یافت.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/business/story/2004/11/printable/041130_he-ka-exchangefund.shtml مخالفت دولت با برداشت مجلس از حساب ارزی] وبگاه بی‌بی‌سی فارسی</ref>
خط ۱۳۱:
 
=== رخدادها ===
* براساس گزارش [[سازمان دیده باندیده‌بان حقوق بشر]]، [[قوه قضائیه ایران]] در سال ۲۰۰۷ حکم سابق محکومیت شش بسیجی که درسال ۲۰۰۲ پنج نفر را کشته بودند را معلق کرد<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2007/05/070517_la-hrw-iran.shtml اعتراض دیده باندیده‌بان حقوق بشر به دستگیری جوانان در ایران] وبگاه بی‌بی‌سی فارسی</ref>
* موضوع مرگ [[زهرا بنی‌یعقوب]] که در سال ۸۶ پس از بازداشت، در بازداشتگاه بسیج جان خود را ازدست داد مسئله ساز شد. مسئولین این موضوع را خود کشی اعلام کردند ولی برخی از افراد از جمله خانواده بنی یعقوب با رد موضوع خودکشی اعلام کردند که بعضی مدارک ارئه شده توسط مقامات مربوطه دستکاری شده استشده‌است<ref>[http://zamaaneh.com/news/2008/10/post_6791.html انتشار «رنج‌نامه» والدین زهرا بنی‌یعقوب] وبگاه رادیو زمانه</ref>
 
== انتخابات ==
خط ۱۴۰:
=== انتخابات دهم ریاست جمهوری ===
در [[انتخابات دهم ریاست جمهوری]] نیز [[میرحسین موسوی]] با نوشتن نامه‌ای به [[سید علی خامنه‌ای]] اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و [[سپاه]] در انتخابات نشان داد.<ref>[http://www.iranianuk.com/article.php?id=38315 نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
هم چنین بگفتهٔ [[سازمان عفو بین‌الملل]]، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش [[دیدبان حقوق بشر]] «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»<ref name="farda">{{یادکرد وب |نام خانوادگی= |نام= |عنوان=خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند |نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f10_Taef_Basij_Commander/1764974.html |بازبینی=۲ ژوئیه ۲۰۰۹ |اثر=رادیو فردا |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=}}</ref>[[حسین طائب]]، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده‌است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیر شده‌انددستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.<ref name="farda" />
 
یک نوار ویدیویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار [[بریتانیا]] منتشر شده‌است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع [[خیابان آزادی]] و [[خیابان جناح]] را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده‌است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.<ref name="farda" />
 
سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رئیس [[ستاد کل نیروهای مسلح]] در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان [[حجت بن حسن]] نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: ''در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. ''<ref>[http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=77663 رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://aftabnews.ir/vdcbzzb9.rhbg9piuur.html آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج [[انتخابات ریاست جمهوری]] در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد.
[[ناوی پیلای]]، کمیسر عالی [[شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد|حقوق بشر سازمان ملل]]، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.<ref name="farda" />
 
احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: ''مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آنها نیز لباس‌شخصی بودند. ''<ref>[http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=576251 خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/بسیج»