ساواک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۶:
== ساختار سازمانی ==
سازمان اطلاعات و امنیت کشور دارای چارت سازمانی
=== حوزه ریاست ===
خط ۱۰۰:
211اداره دوم عملیات(اداره آفریقا ،اروپای غربی ،آمریکا و کانادا،اقیانوسیه وآسیا ،خاورمیانه ،وزارت امورخارجه )
212 ادارره سوم برون مرزی( نمایندگیها، ایستگاههای قانونی)این اداره دارای بیش از ده پایگاه برونمرزی بوده که مهمترین آنها پایگاه های آبادان- ایلام- بانه کردستان بوده است.
=== - اداره کل سوم امنیت داخلی یا اداره کل 300 ===
خط ۱۷۷:
513 اداره سوم عملیات تعقیب و مراقبت
514 اداره چهام شنود ( این اداره وظیفه شنود کیس ها و سوژه های ادارات ساواک و همچنین شنود وره گیری مکالمات کشورهای همجوار اعم از عراق و شوروری سابق را با پایگاههای شنود مستقر در بهشر- کبکان و....) داشته است.
=== - اداره کل ششم مالی یا اداره کل 600 ===
خط ۵۹۲:
*
== برخی از همکاریهای ساواک با سرویسهای اطلاعاتی ==
=== همکاری با سرویس اطلاعاتی امریکا ===
تبادل اطلاعات در خصوص کشورهای شوروی، افغانستان، کشورهای عربی و دیگر کشورها -مسائل منطقه‌ای، حزب توده، چریکی‌ها، و دیگر سازمان‌های سیاسی ایرانی.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=www.iranicaonline.org/articles/central-intelligence-agency-cia-in-persia|کد زبان=|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=|عنوان=}}</ref>
=== همکاری با سرویس اطلاعاتی آلمان غربی ===
تبادل اطلاعاتی در خصوص موضوعات مختلف اعم از کمونیزم و... ، بطوریکه در ۱ فروردین ۱۳۵۶ خورشیدی شبکه اول تلویزیون سراسری [[آلمان غربی]] در یک برنامه مستند ۱۲ دقیقه‌ای دربارهٔ فعالیت مأموران ساواک در آلمان و همکاری گسترده سازمان‌های اطلاعاتی دو کشور توضیح داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ir-psri.com/?Page=HistoryList |عنوان = مشاهده تقویم تاریخ ۱ فروردین| ناشر =''مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی'' |تاریخ = برای مشاهده متن منبع، در بخش جستجو، «۱ فروردین» را انتخاب کنید.|تاریخ بازدید = ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵}}</ref>
=== همکاری مشترک ساواک- سرویس فرانسه-سرویس عربستان- سرویس مراکش ===
هدف: جلوگیری از گسترش کمونیزم(اتحاد جماهیر شوروی) در آفریقا .
اسم رمز: باشگاه سافاری
اعضا: ساواک-آقای الکساندر دومارنش رییس سازمان ضد جاسوسی و امنیت کشور فرانسه - شیخ کمال ادهم رییس سرویس اطلاعات عربستان سعودی-احمد دولیمی رییس اطلاعات مراکش.
موفقیتها:
اولین عملیات موفقیت آمیز باشگاه در کنگو توسط نیروهای مراکشی و مصری با کمک موبوتو در سرکوب ژنرال مومبا برای کنترل بر کاتانگا بوده است.
دومین عملیات موفقیت آمیز کمک به زیاد باره رییس جمهور اسبق سومالی بوده است(زیاد باره با حمایت شوروی در سومالی حکومت می کرد و بر اتیوپی نیز احاطه داشت که در 1974 هایلد ماریان با وقوع یک کودتا در اتیوپی اداره این کشور را در دست گرفت که این کودتا با حمایت از زیاد باره انجام و جای روسها ها را در حمایت از وی بر عهده گرفته شد).<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=استراژی پیرامونی اسرائیل|نام خانوادگی=تقی پور|نام=محمد تقی|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی|سال=1383|شابک=964-5645-48-4|مکان=ایران|صفحات=}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل|نام خانوادگی=احمدی|نام=عبدالرحمان|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی|سال=1381|شابک=964-5798-67-1|مکان=ایران|صفحات=}}</ref>
=== همکاری مشترک- ساواک- سرویس اطلاعاتی اتیوپی- سرویس اسرائیل ===
هدف: جلوگیری از گسترش نفوذ عبداناصر در اتیوپی .
اسم رمز: عقاب(سرویس ایران=شیر/سرویس اتیوپی=پلنگ/ سرویس اسرائیل= فیل)<ref name=":0" /><ref name=":1" />
=== همکاری مشترک ساواک- سرویس ترکیه-سرویس اسرائیل ===
هدف: همکاری اطلاعاتی در مسائل خاومیانه و مقابله با سرویس اطلاعاتی شوروری و جلوگیری از نفوذ کمونیزم در کشورهای عربی .<ref name=":0" /><ref name=":1" />
اسم رمز: بلور(ایران=درفش/ترکیه=طوفان/اسرائیل فولاد)
=== همکاری مشترک ساواک با سرویس اطلاعاتی اسرائیل ===
هدف: همکاری اطلاعاتی (تبادل اخبار و حمایت اطلاعاتی)درخصوص تحرکات اطلاعاتی،امنیتی، سیاسی،نظامی کشورهای عراق و عربستان،سوریه،امارات متحده بر علیه منافع دو طرف بوده است.
نام رمز:پیمان مشعل و کریستال(ایران = جویز/ اسرائیل=زیتون/اداره کل دوم اطلاعات خارجی ساواک = سالار/اداره کل هشتم ضدجاسوسی ساواک=شهاب/کشور عراق=یاسمن/کشور مصر = شمعدانی/کشور سوریه=بنفشه/جبهه تحریر خوزستان=جبهه شبنم/دفتر انور السادات= دفتر سرخ)<ref name=":0" /><ref name=":1" />
=== اداره کل دوم اطلاعات خارجی ساواک با استفاده از منابع و پایگاههای اطلاعاتی خود اقدام به استخدام جاسوس در رده های بالای کشور های مختلف داشته است بطور مثال: ===
==== عراق ====
دفتر ریاست جمهوری/دفتر نخست وزیری/ وزارت دفاع ملی .ادارات طرح و عملیات/ستاد کل/اداره عملیات ستاد کل/اداره آموزش ستاد کل/ سازمان امنیت(بخش رسیدگی به امور کشورهای همجوار و اقدامات اطلاعاتی در آنها)/بخش سری و سیاسی وزارت کشور/وزارت امور خارجه(اداره رسیدگی به امور خاورمیانه و کشورهای همجوار و دفتر محرمانه)/رکن دوم ستاد ارتش/ نیروهای زمینی بویژه واحدهای زرهی/اداره عملیات ستاد نیروی دریایی/اداره عملیات ستاد نیروی هوایی/ شهربانی کل و اداره اطلاعات/امور مربوط به مسائل نفتی/جبهه تحریر خوزستان.
==== مصر ====
دفتر محرمانه مخصوص جمال عبدالناصر/دفتر انوالسادات/ستاد کل/اداره عملیات ستاد کل.
==== سوریه ====
ادارات امنیتی.شهربانی. سازمان امنیت/ستاد کل ارتش/رکن دوم ستاد ارتش/اداره عملیات ستاد کل/ وزارت خارجه.اداره روابط کشورهای خارجی<ref name=":0" /><ref name=":1" />
=== برخی از افراد مورد نشان و استخدام شده توسط اداره کل دوم اطلاعات خارجی ساواک در کشورهای عراق- سوریه- کویت بشرح زیر می باشد:<ref name=":0" /><ref name=":1" /> ===
* آقای نارش ماتور/ متولد دهلی/ مجرد /ملیت هندی/ محل فعالیت در ایران سفارت هندوستان از ساعت8 صبح تا14 و هتل ویکتوریا از ساعت15تا23.
* آقای عبدالرزاق رئوف صالح تکریتی/ تبعه عراق/ شغل تعمیرکار ماشین تحریری در پایگاه هوایی الرشید عراق.
* آقای فوادینی/ شغل بازرگان/ تبعه کشور لبنان.
* آقای حسین ابوالحسن حاجی حسین/ تبعه کشور کویت/ کارمند در کاخ امیر کویت.
* آقای انور عبدالمجید/ تبعه مصر/کارمندناوگان تجاری مصر که توسط حسین البوالحسن جلب همکاری شده است.
* آقای البرت دانوسر/ مترجم رئیس ستاد و زارت دفاع کشور عراق.
* آقای راسم رسلان/کاردار سفارت سوریه در ایران
* آقای سرلشگر عبدالغنی الراوی/ تبعه کشور عراق
* آقای عبدالرزاق نائف / تبعه کشور عراق
* آقای محمد صبری/ تبعه عراق/ مسئول سینما خورشید در تهران
* آقای عبدالستار عبدالغنی/ تبعه عراق/ منشی رئیس جمهوری عراق
* آقای عباس حسون انصاری/ تبعه عراق/معلم مدرسه عراقیها در تهران.
* آقای سرهنگ فائق مهدی/ تبعه عراق/ وابسته نظامی عراق در اردن
* آقای عبدالجلیل احمد/ تبعه عراق/ وابسته نظامی عراق در سوریه
* آقای ستوان صبح المدنی/ تبعه عراق/ پناهنده عراقی شاغل در ارتش سوریه
* آقای تمیسار مصطفی کمال/تبعه عراقی/ شاغل در ستاد فرماندهی نیروهای عراق در اردن
* آقای امین زکی علی خالوق/ تبعه عراق/ وکیل دادگستری در عراق
* سرهنگ فائق عبدی/ تبعه عراق/ وابسته نظامی عراق در اردن
* ژنرال بشیر الطالب/تبعه عراق/ وابسته نظامی عراق در بیروت
* آقای عبدالجلیل احمد/ تبعه عراقی/ وابسته نظامی عراق در اردن
* آقای داود عبدالمجید / تبعه عراقی/ نامزد وابستگی نظامی عراق در مصر
* آقای جلال الدین القریشی/ تبعه عراق/ پناهنده عراق در سوریه
* آقای عبدالحسین الجمالی/ تبعه عراق/ رئیس اداره داخلی اعراب در وزارت امور خارجه عراق
* آقای داود السکوتی/ تبعه عراق/مسئول امور فلسطین و خلیج فارس در وزارت امور خارجه عراق
* آقای عدنان طراش/ تبعه عراق/ مسئول رمز وزارت امور خارجه عراق
* خانم فائزه النجار/ تبعه عراق/ منشی وزیر امور خارجه عراق
* ژنرال بهجت سید موسی / تبعه عراق/ شاغل در ستاد نیروی زمینی عراق
* سرهنگ خالد صراح/ تبعه عراق/ رئیس آموزشی نیروی هوایی عراق
* سروان فهد عبدالخالق سعدون/تبعه عراق/ افسر نیروی هوایی در پادگان الرشید عراق
* آقای انور گلی/ تبعه عراق/ دانشجو دانشگاه تهران
* آقای فاضل البصام/ تبعه عراق/ دانشجوی دانشگاه تهران
* آقای قاسم حسین حاج عبدالعلی بزار/عراقی الاصل متولد ایران/بازرگان در کشور کویت.
* آقای عبدالقادر عبدالواحد/ تبعه عراق/بازرگان عراقی
* آقای فوادیانی/ تبعه لبنان/مالک تجارتخانه اورسیز در کویت
* آقای حلوق امین زکی علی/ تبعه عراق/وکیل در عراق (وی برای جمع آوری اطلاعات از آقای حسن فهمی رئیس شهربانی کل عراق جذب شده است)<ref name=":0" /><ref name=":1" />
=== نظارت بر ناراضیان ایرانی خارج از کشور ===
اسناد ربوده شده از سفارت ایران در ژنو در سال ۱۹۷۵ آشکار کرد که این سفارت‌خانه به عنوان ستاد مرکزی فعالیت‌های ساواک در اروپا فعالیت می‌کند. به دنبال افشای این اسناد دولت سوییس، احمد ملک مهدوی، دبیر اول سفارت ایران را با ادعای عضویت در ساواک و سرپرستی آن در اروپا از خاک آن کشور اخراج کرد.<ref name="فرد هالیدی"/>
== عملیات‌های برجسته در حوزه ضد جاسوسی ==
* آقای صلاح الصاوی/ دانشجوی مصری دانشگاه تهران(وی توسط اداره کل هشتم ضد جاسوسی ساواک بنام احمد رمضان از سرویس اطلاعاتی مصر شناسائی شده و از وی بعنوان مامور دوبل استفاده شده است)<ref name=":1" /><ref name=":0" />
* آقای وفیق اسماعیل/تبعه سوریه/ پسرعموی حافظ اسد رئیس جمهور سوریه/مستشار سفارت سوریه در تهران(نامبرده توسط اداره کل هشتم ضد جاسوسی ساواک بعنوان یک افسر اطلاعاتی سرویس اطلاعات سوریه مورد شناسائی قرار گرفته و دسترسیهای وی مورد کنترل و برنامه ریزی شده قرار گرفته است)<ref name=":1" /><ref name=":0" />
* آقای عزیز عبید محسن/ تبعه عراق/وی گروهبان اخراجی نیروی هوایی عراق بوده که با اتفاق ستوان یکم عدنان عبدالمجید افسر نیوی هوایی در قسمت عکسبرداری هوائی نیروی هوایی عراق بعنوان منبع در پیمان کریستال(همکاری اطلاعاتی ایران و اسرائیل برای همپوشانی اطلاعات بدست آمده) بهره برداری می شده در این میان پس از گذشت مدتی فعالیت ایشان کاهش یافته و سرویس اطلاعاتی اسرائیل پیشنهاد می دهند تا عزیز عبید محسن از بغداد به رمادی منتقل و با تحویل دادن یک دستگاه بیسیم نقل و انتقالات نیروهای عراقی در مرزهای اردن و سوریه را گزارش دهد، در این میان نمایندگان اداره کل هشتم ضد جاسوسی که عضو این طرح(کریستال) بودند با حساس شدن به ایشان پی برده که عزیز عبید محسن افسر اطلاعاتی سرویس اطلاعات عراق است . لذا با طرح ریزی انجام شده هنگامی که وی بطور غیر مجاز از عراق به ایران وارد شده در شهر سوسنگرد توسط ضد جاسوسی ساواک خوزستان دستگیر و در همان اولین بازجوئی اعتراف نموده که با اطلاع مقامات امنیتی عراق با سرویس اطلاعاتی اسرائیل در تهران همکاری و اخبار و اطلاعاتی را که مقامات عراقی در اختیار وی میگذارده اند بسرویس زیتون(اسرائیل) ارایه می داده است.<ref name=":1" /><ref name=":0" />
* شناسائی و دستگیری '''احمد مقرّبی''' یکی از افسران عالیرتبه [[ارتش شاهنشاهی]] در تاریخ ۴ دی ماه ۱۳۵۶ توسط اداره کل هشتم ضدجاسوسی ساواک به جرم جاسوسی برای [[اتحاد جماهیر شوروی]] دستگیر و پس از محاکمه اعدام گردید. وی به مدت ۳۰ سال برای [[کاگ‌ب]] خدمت می‌کرد و ۱۱ سال بطور مستمر با اسم رمز «مرد» با سفارت شوروی در تهران در ارتباط بود.(روز چهارم دي 1356 سرلشكر مقربي كه در دادگاه بدوي و تجديد نظر نظامي به جرم جاسوسي براي بيگانگان به اعدام محكوم شده بود تيرباران شد.احمد مقربي فرزند حسن در سال 1300 در تهران متولد شد. پس از طي تحصيلات ابتدايي و متوسطه وارد دانشكده افسري گرديد و با درجه ستوان سومي فارغ‌التحصيل شد. نامبرده همچنين دوره‌هاي متعددآموزش نظامي من‌جمله، دوره مقدماتي و عالي مهندسي، دوره فرماندهي و ستاد در امريكا، دوره پدافند عالي از آمريكا و دانشگاه جنگ را گذرانيد و از سال 1327 وارد خدمت در ارتش شد و مشاغلي از جمله عضو نهضت مقاومت ملي، عضو انجمن جغرافيا و مهندسين امريكا، معاون اداره پنجم و رئيس ركن پنجم ستاد ارتش را بر عهده داشت. طبق اسناد ساواك، مقربي پس از انحلال حزب توده و دستگيري اكثر افراد وابسته به حزب مدت هفت ماه بازداشت گرديده ولي به علت فقدان مدارك لازم آزاد مي‌گردد ولي مجدداً در سال 1344 روسها با توجه به موقعيت وي و دسترسي اطلاعاتي‌اش به نامبرده نزديك شده و با تهديد و افشاء ارتباط وي با يك سرهنگ فراري، او را وادار به همكاري مي‌كنند. مشاراليه حدود 11 سال با سفارت شوروي سابق در تماس بود و اطلاعات مهمي را درباره حكومت پهلوي در اختيار روسها گذاشت.در آذرماه 1356 در مطبوعات و رسانه‌هاي رسمي و نيمه‌رسمي ايران اعلام شد كه يك شبكة جاسوسي كا.گ.ب در ايران كشف شد و «سرلشكر مقربي» دستگير و محاكمه گرديد، با فاصلة زماني اندك، اعلام شد كه يكي از مقامات وزارت آموزش وپرورش به نام «علي‌نقي رباني» نيز به همان اتهام دستگير شد و مورد محاكمه قرار گرفت. در چهارم دي‌ماه 1356 مطبوعات رژيم اعلام كردند كه «... حكم دادگاه براي سرلشكر احمد مقربي، كه به موجب رأي صادره از دادگاه تجديد نظر به اعدام محكوم گرديده بود، در بامداد امروز اجرا گرديد. سرلشكر مقربي، به جرم جاسوسي و دادن اسرار نظامي ايران به عمال بيگانه، در دادگاه نظامي محكوم به اعدام شده بود.» «رباني» نيز، پس از تأييد حكم اعدام وي در دادگاه تجديد نظر نظامي در 25 دي ماه 56، اعدام شد.نحوة كشف ارتباط سرشكر مقربي، كه از بزرگ‌ترين پيروزي‌هاي ضد‌جاسوسي به شمار مي‌رفت و كارايي بالاي ادارة هشتم ساواك را نمايان ساخت، همواره براي مقامات روس حالت معما داشته است. كوزيچكين در مورد سوابق مقربي مي‌نويسد كه وي«سي سال از عمال كا.گ. ب بود. از زماني كه افسري جوان بود، در سال 1945 [= 1324 خورشيدي] به خدمت اين سازمان درآمد. او بهترين عامل رزيدنسي به حساب مي‌آمد و اطلاعات محرمانه‌اي را كه واقعاً براي اتحاد شوروي حايز اهميت بود، در اختيار ما مي‌گذاشت در طي سالها ترقي بسيار كرد و مسئول خريد اسلحه از امريكا و ديگر كشورهاي غربي شد. ديگر جانشيني براي او يافت نمي‌شد؛ به اين علت بديهي است كه مقربي تنها عامل رزيدنسي بود كه مي‌توانست اطلاعات مهمي عرضه بدارد. ديگران با او قابل مقايسه نبودند و عده‌شان هم بسيار اندك بود. با از دست رفتن مقربي، در رزيدنسي يك خلأ اطلاعاتي پيدا شد؛ اضافه بر اينها، او عملاً همه افسران PI [= جاسوس سياسي Political Intelligence] را كه در زمانهاي مختلف و در آن دوران طولاني همكاري با او كار كرده بودند، مي‌شناخت»)[http://ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=336]
== برخی عملیات های ساواک در حوزه داخل و خارج از ایران ==
* ترور سپهبد [[تیمور بختیار]]، اولین رئیس ساواک، در [[استان دیاله]] [[عراق]].<ref name="ToolAutoGenRef4">[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/02/120118_l44_tudeh_party_shahriari_savak شهریاری: جاسوس ساواک در حزب توده]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
* کمک به سرکوب [[رویداد سیاهکل]]، در بهمن سال ۱۳۴۹ خورشیدی.
* حمله به خانه‌های تیمی [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] و دستگیری بنیان‌گذاران و اکثریت کادرهای آن در شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی.
* حمله به پایگاههای [[چریک‌های فدایی خلق]] در ۲۶ اردیبهشت و ۲۸ اردیبهشت ۱۳۵۵ خورشیدی.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/02/110204_l13_siahkal_fariborz_sanjari رزم سیاهکل و نامه‌های ساواک ساخته]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
== اتهام‌ها ==
| |||