مثنوی معنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی از ادیبان، مثنوی را تالی کتب آسمانی خوانده‌اند و برخی پا را از این هم فراتر نهاده و بر خلاف نص صریح [[قرآن]]، آنراآن را مصحف ثانی نام نهاده‌اند. [[عبدالرحمن جامی]]، مثنوی معنوی را «قرآن در زبان فارسی» نامیده‌است. بنابر نظر [[جلال‌الدین همایی]]، مثنوی اگر از سروده‌های [[گاتا]]، [[اوستا]]ی [[زرتشت]]، [[وداها]]ی [[هندو]]ان و [[عهد جدید]] [[مسیحی]]ان (قرآن و [[عهد عتیق]] مستثنی شده‌اند) که در دسترسند، عمیق‌تر و پرمایه تر نباشد، قدر مسلم کمتر هم نیست.<ref name="Tafsir">همایی، جلال‌الدین. تفسیر مثنوی مولوی</ref>

بعضی را نظر بر این است که مولوی اساساً در قالب‌های صوفی‌گری [[امام محمد غزالی]] نمی‌گنجد.<ref>R.A.Nicholson. The Idea of Personality in Sufism. Cambridge University Press. 1923</ref> و می‌گویند: مثنوی او گاهی حتی با اصول صوفی‌گری مانند «نفرت از دنیا و عشق به خدا»، «فنای در خود و بقای در خدا» و تخلص به اخلاق الله» نیز در تعارض است. بر عکس مثنوی بیشتر با مسائلی از قبیل «حیات دینی روح» و «اشتیاق روح به اتحاد با حق» درگیر است.<ref name="ReferenceA"/> اما با دقت در مفاهیم مثنوی معلوم می‌شود که مولوی اندیشه‌ای فراتر از همه چیز داشته و به عبارت دیگر صلح کل بوده استبوده‌است و اگر تفاوت‌هایی میان سلوک وی با اندیشه‌های امثال امام محمد غزالی وجود دارد اما با آن در تعارض نیست.

مثنوی، منتخب بدون نظم و ترتیبی از تمامی اندیشه‌های فلسفی و کلامی جهان اسلامی از آغاز تا قرن هفتم هجری است. مولوی هرچه در هر دستگاه فکری درست یافته است،یافته‌است، انتخاب کرده‌است. رشته‌ای که این نکات نامرتبط را به یکدیگر پیوند داده‌است، داستانهای مثنوی است.<ref name="ReferenceA"/>

برخی مولوی شناسان (ازجمله [[عبدالحسین زرین‌کوب]]) برآنند که در شهر [[قونیه]] در زمان [[مولوی]]، زبان مردم کوچه و بازار، زبان فارسی بوده استبوده‌است.<ref>{{یادکرد وب

* '''مثنوی معنوی برای همه''' تالیفتألیف محمد جعفری مالواجردی، انتشارات آفرینش، تلخیص جامعی از تمامی شش دفتر مثنوی معنوی مولانا.

تلاش‌های بسیاری برای بازنویسی حکایات مثنوی انجام شده استشده‌است. اخیراً کوششی جدید به سبکی نو توسط محمد حسین مکارم انجام گرفته که علی‌رغم نوین بودن اثر و تصاویر زیبای آن بسیار ناشناخته است.