== خلاصه ==
کتاب تلاشی است برای توضیح اینکه چرا تمدنهای [[اوراسیا]] (به همراه [[آفریقای شمالی|شمال آفریقا)]] موفق به تسخیر یا مقاومت در برابر دیگر تمدنها شدهاند، و در عین حال تلاش در رد اعتقادی میکند که [[هژمونی|سلطه]] اورآسیا را به برتری اروپاییها و آسیاییها از لحاظ اخلاقی، ذاتی، ژنتیکی یا فکری نسبت میدهد. دایموند استدلال میکند که شکاف در قدرت و فناوری بین جوامع انسانی ریشه در تفاوتهای زیستمحیطی دارد، تفاوتهایی که حلقه بازخورد مثبت آنها را تقویت میکند (به این معنا که برتری محیطی باعث پیشرفت تکنولوژی میشود و برتری تکنولوژی باعث پیشرفتهای بیشتری میشوند که در جای خود پیشرفت بیشتری به دنبال میآورد). در مواردی که تفاوتهای فرهنگی یا ژنتیکی به نفع اورآسیاییها عمل کردهاست (به عنوان مثال دولت متمرکز در چین، یا مقاومت ژنتیکی در برابر بسیاری بیماریها در میان اورآسیایها)، این مزیتها تنها به دلیل تأثیرات جغرافیایی به وجود آمدهاند و در ژن اروپایی و آسیایی ریشه ندارند.
دایموند اشاره میکند که تقریباً تمام دستاوردهای بشری (علمی، هنری، معماری، سیاسی، و غیره) در قاره اورآسیا رخ دادهاست. مردم قارههای دیگر (جنوب صحرای آفریقا، [[سرخپوست|بومیان آمریکا]]، [[بومیان استرالیا]] و گینه نو، و ساکنین اصلی مناطق گرمسیری آسیای جنوب شرقی)، بهطور گستردهای مغلوب و جابهجا شدهاند و در برخی موارد فوقالعاده—اشاره به [[بومیان آمریکا]]، بومیان استرالیا و بومیان خوآسان جنوب آفریقا—عمدتاً از بین رفتهاند. دلیل اولیه این سلطه اوراسیایها برتریهای نظامی و سیاسی آنها میباشد که خود ناشی از پیدایش زودهنگام کشاورزی در میان این اقوام پس از آخرین عصر یخ بودهاست. دایموند در این کتاب دلایلی برای توضیح چنین توزیع نامتناسبی از قدرت و دستآوردها پیشنهاد میکند.
عنوان کتاب اشارهای است به طرقی که به وسیله آنها اروپاییها علیرغم تعداد نفرات کمتر ملتهای دیگر را مغلوب کرده و سلطهٔ خود را حفظ کردهاند—سلاحهای برتر مستقیماً منجر به برتری نظامی میشوند (اسلحه)؛ بیماریهای اروپایی و آسیایی جمعیتهای بومی را تضعیف کرده و کاهش داده، باعث میشوند اعمال کنترل بر آنها راحت تر شود [[ریزاندامگان|(میکروب)]] و دولت متمرکز ناسیونالیسم را ترویج داده و بستری برای سازمانهای قدرتمند نظامی به وجود میآورد ([[فولاد]]). کتاب از عوامل جغرافیایی استفاده میکند تا نشان دهد که چگونه اروپاییها چنین تکنولوژی برتر نظامیای تولید کردهاند و چرا بیماریهایی که اروپاییها و آسیاییها نسبت به آنها از حدی مصونیت برخوردار بودند جمعیتهای بومی آمریکا را ویران کردند. اوراسیا پس از آخرین عصر یخ در حدود سالهای ۱۳٬۰۰۰–۱۵٬۰۰۰ شانس برخورداری از ویژگیهای مطلوب جغرافیایی، اقلیمی و زیستمحیطی را دارا بودهاست.
دایموند دو مزیت زیستمحیطی اوراسیا را دلایل اصلی توسعه زودهنگام کشاورزی در این منطقه در قیاس با سایر مناطق میداند. بعد از آخرین عصر یخ، با اختلاف زیادی، بهترین بذرهای وحشی و حیوانات [[اهلی کردن|رام شدنی]] تقریباً بزرگ (مانند بز، سگ یا بزرگتر) در طبیعت اوراسیا یافت میشد. این امر مناسبترین مواد اولیه را اختیار مبتکران اروپایی و آسیایی کشاورزی و به خصوص اهالی «آسیای جنوب غربی» (تقریباً [[میانرودان|بینالنهرین]] و [[ترکیه]]) گذاشته بود. برتری در حیوانات رامشدنی عامل پراهمیتتربود زیرا که مناطق دیگر حداکثر دو و اغلب هیچ حیوان دیگری در اختیار ساکنان خود نمیگذاشتند. مزیت دیگر اوراسیا در این است که محور شرقی-غربی آن یک منطقه بسیار وسیع با [[عرض جغرافیایی]] مشابه و در نتیجه [[اقلیم|آب و هوای]] متشابه تشکیل میدهد. در نتیجه، برای مردم اورآسیا به مراتب سادهتر بود که شروع به استفاده از گیاهان و حیواناتی کنند که از قبل در سایر نقاط اوراسیا اهلی شده بودند. در مقابل، محور شمالی-جنوبی [[قاره آمریکا|آمریکا]] و تا حدی آفریقا به دلیل تنوع گسترده در آب و هوا مانع از گسترش اهلی کردن گیاهان و حیوانات در سراسر این قاره شد. حیواناتی و غلاتی که در مرکز آفریقا یا آمریکا قابل پرورش هستند با جنوب این قارهها بسیار متفاوت است.
از بذرهای وحشی قابل کشت، سرخپوستان [[ذرت]] را داشتند، اما این غله بر خلاف غلات اوراسیا مواد مغذی اندکی فراهم میکند و از آن مهمتر، میبایست یکی یکی کاشته شود—کاری بسیار خستهکننده. لازم است ذکر شود که بعد از آنکه به عنوان مثال در [[تمدن میسیسیپی]] در حدود سال ۱۰۰۰ م میزان کشاورزی به حدی رسید که محصول مازاد تولید شد، آنها زیستگاههای متراکم و تخصصیتری ساختند. اورآسیاییها گندم و جو در اختیار داشتند، که سرشار از فیبر و مواد مغذی است و میتواند به راحتی با دست و ''به مقدار فراوان'' بذر افشانی شود. اورآسیاییها از زمانهای بسیار قبل تر مازاد عظیمی از مواد غذایی تولید میکردند که این امکان رشد جمعیت نمایی را به آن تمدنها میداد. چنین رشدی منجر به تشکیل نیروی کاری بزرگتر و مخترعان، صنعتگران و امثالهم شد. به علاوه غلات (که در اورآسیا یافت میشدهاست) میتوانست بر عکس محصولات گرمسیری همچون موز برای طولانی مدت ذخیره شود.
در حالی که سرزمینهای جنوب صحرای آفریقا عمدتاً از پستانداران وحشی برخوردار بودهاند، اورآسیا بر حسب شانس بیشترین حیوانات بزرگ سربزیر (رام شدنی) را در سرتاسر جهان در اختیار دارد: [[اسب]] و [[شتر]] که میتوانند به راحتی برای حمل و نقل بشر مهار میشوند، [[بز]] و گوسفند برای پوست، پوشاک، و پنیر؛ گاو برای شیر و [[ورزا]] برای خیش زدن زمین و حمل و نقل و حیوانات خوشخیم مانند خوکها و [[مرغ خانگی|مرغ]] برای خوردن. آفریقاییها، بر حسب تصادف جغرافیایی، با [[شیر (گربهسان)|شیر]]، [[پلنگ]] و امثالهم طرف بودهاند. دایموند اشاره میکند که تنها جانورانی مفید برای استفاده بشر در گینه نو در واقع از شرق آسیا آمدهاند. اینها حدود ۵٬۰۰۰–۴٬۰۰۰ سال پیش و هنگام [[گسترش استرانیزی]] به گینه نو وارد شدهاند.
=== تاریخ مدرن ===
با اینکه موضوع اصلی کتاب این نیست، در آخر کتاب دایموند اجمالاً به بررسی این نکته میپردازد که چرا قدرتهای مسلط در ۵۰۰ سال گذشته ساکنین غرب اروپا و نه آسیا (به ویژه شرق آسیا و چین) بودهاند. در مورد جنوب غرب آسیا دایموند جواب سؤال را واضح میداند: استفاده طولانی مدت و گاه بیش از اندازه، اغلب مناطق جنوب غرب آسیا را بسیار خشک و غیرقابل کشت کرده بود و جنگل زدایی و دیگر فاجعههای زیستمحیطی از این مراکز اولیه تمدن صحراهای کمآب و علفی ساخته بود که نمیتوانستند به راحتی با سرزمینهای حاصلخیز اروپا رقابت کنند. در مورد مناطق شرق آسیا، دایموند حدس میزند است که ویژگیهای جغرافیایی این سرزمینها باعث تشکیل امپراتوری بزرگ، با ثبات و جدا افتادهای شد که هیچ فشار خارجی قابل توجهی آن را تهدید نمیکردهاست. این امر باعث تمرکز بیش از حد تصمیمگیری شده و نوعی خودکامگی بیرقابت را ایجاد کردهاست که خود بعد از مدتی منجر به ایستایی جامعه و در مواردی (مانند اختراع اسلحه و کشتیهای اقیانوس پیما) سرکوب تکنولوژی از سوی حاکمان شدهاست. در اروپا وجود موانع طبیعی زیاد (مانند کوههای عظیم و خلیجها) منجر به ایجاد دول ملی محلی رقیب شد. این رقابت [[کشورهای اروپایی]] را (با اینکه مانند چین توسط حاکمان خودکامه کنترل میشدند) تشویق به نوآوری کرد و از رکود فناوری جلوگیری شد.
{{Navbox|name=رفتارشناسی جانوران|title=[[رفتارشناسی جانوران]]|listclass=hlist|state=autocollapse|group1=شاخهها|list1=* [[هوشسنجی جانوران]]
* [[ارتباطات میان جانوران]]
* [[آگاهی جانوران]]
* [[Animal culture]]
* [[Animal sexual behaviour]]
* [[Animal welfare science]]
* [[انتروزولوژی]]
* [[یادگیری و ارتباط در زنبورها]]
* [[بومشناسی رفتاری]]
* [[ژنتیک رفتاری]]
* [[Cognitive ethology]]
* [[روانشناسی تطبیقی]]
* [[احساسات در جانوران]]
* [[Evolutionary neuroscience]]
* [[کردارشناسی انسان]]
* [[غریزه]]
* [[یادگیری]]
* [[Neuroethology]]
* [[درد در جانوران]]
* [[زیستجامعهشناسی]]
* [[Tool use by animals]]
* [[Zoosemiotics]]
* [[Zoomusicology]]|group2=پیشگامان رفتارشناسی جانوری|list2=* [[پاتریک بیتسون]]
* [[چارلز داروین]]
* [[ریچارد داوکینز]]
* [[Irenäus Eibl-Eibesfeldt]]
* [[دایان فوسی]]
* [[کارل فون فریش]]
* [[جین گودال]]
* [[Heini Hediger]]
* [[کنراد لورنتس]]
* [[دزموند موریس]]
* [[توماس سیبیوک]]
* [[William Homan Thorpe]]
* [[نیکلاس تینبرگن]]
* [[ادوارد ویلسون]]
* [[یاکوب فن اوکسکول]]|group3=جستارهای وابسته|list3=* {{portal-inline|size=tiny|Animals}}
* {{portal-inline|size=tiny|Biology}}
* {{category-inline|Ethology|Ethology (category)}}}}{{documentation}}{{زیستجامعهشناسی}}
|