مراقبت پیشگیرانه پزشکی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''پیشگیری''' ( به انگلیسی: '''prevention''') در پزشکی به معنی آموزش بیماری هابیماری‌ها به مردم (primorbid) جلوگیری از بروز بیماریهابیماری‌ها(سطح اول)، کاهش پیامدهای شدیدتر بیماری ( سطح دوم) و جلوگیری از بروز نقص عضو حاصله ویا خسارات روحی حاصل از این پیامد هاپیامدها (سطح سوم) می‌باشد . به عبارتی بهتر، روشن تر و دقیق تر میتوانمی‌توان اینگونه بیان کرد که پیشگیری دارای سه سطح اصلی ( پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالثیه) و یک سطح جانبی( پیشگیری مقدماتی ویا نخستین) است. این سطوح پیشگیری تنها جهت جلوگیری از ابتلا بیماری هایبیماری‌های واگیر ویا بیماری هایبیماری‌های مزمن کاربرد ندارند بلکه مربوط به تمامی موارد مربوط به [[سلامت]] مردم ( طبق تعریف [[WHO]] ( [[سازمان بهداشت جهانی]]) از این واژه) اعم از مسائل اجتماعی، روحی و ... میمی‌باشد باشد که ابتلا به بیماری هابیماری‌ها یکی از این موارد است. پیشگیری پزشکی علاوه بر پزشکی در مطالعات و علم [[اپیدمیولوژی]] کاربرد فراوان دارد.

در پیشگیری اولیه تلاش بر آن است که از ابتلا به یک بیماری در یک جامعه یجامعهٔ مشخص جلوگیری شود که مهمترینمهم‌ترین کار در رسیدن به این هدف آموزش بهداشت میمی‌باشد باشد. [[پیشگیری دارویی]] و [[واکسیناسیون]] نیز در این سطح از پیشگیری قرار دارد.

در پیشگیری دومین یا ثانویه زمانی که فرد به بیماری مبتلا شده و پیشگیری اولیه پاسخ نداده است یا انجام نشده استنشده‌است انجام می‌شود و تلاش بر آن است تا از شدت یافتن یک بیماری، اپیدمی شدن آن، ویا به جای گذاشتن اثری بر روی بیمار جلوگیری شود. درواقع درمان اولیه (درمان دارویی که سطح دوم پیشگیری دارویی محسوب میشودمی‌شود) جهت جلوگیری از بروز ویا شدت یافتن عفونت حاصل از یک بیماری با عامل عفونی است.

در پیشگیری سومین یا ثالثیه زمانی که دوسطح پیشگیری قبل پاسخگو نبوده یا به طوربه‌طور صحیح و موثریمؤثری انجام نشده استنشده‌است انجام میشودمی‌شود و تلاش بر آن است تا از عوارض یا بازماندن آثار غیر قابل جبران بر فرد میمی‌باشد باشد که توانبخشی هاتوانبخشی‌ها در این دسته از سطوح پیشگیری قرار میگیرد.

در پیشگیری مقدماتی یا نخستین پا فراتر از این موارد گذاشته میشودمی‌شود و این سطح قبل از سطوح دیگر در مواردی اجرا می شودمی‌شود. در پیشگیری مقدماتی هدف آن است که از عملکرد عوامل خطر زا برای افراد جامعه جلوگیری شود. به این معنا که سطحی از پیشگیری عملی شود که نیاز به دیگر سطوح را کاهش دهد.

برای مثال اگر مسئله یمسئلهٔ مربوط به سلامت افراد جامعه کمبود ید باشد و بیماری حاصل از آن [[گواتر]] سطوح پیشگیری به شرح زیر خواهد بود:

سطح اولیه: مصرف غذاهای دارای [[ید]] کافی برای بدن که شامل غذاهای دریایی میشودمی‌شود یا در صورت عدم دسترسی مادی یا جغرافیایی به غذاهای دریایی ، مکمل هایمکمل‌های ید دار توسط مراکز بهداشتی عرضه میشودمی‌شود.

{{سرخط}}سطح دومین: به دلیل عدم توزیع مکمل هایمکمل‌های ید دار و عدم دسترسی افراد به [[ید]] بیماری [[گواتر]] در جامعه ای افزایش [[میزان شیوع]] داشته استداشته‌است. و درمان آن توسط پزشکان یا شبکه هایشبکه‌های بهداشت در مراحل اولیه یاولیهٔ بیماری جهت جلوگیری از وخامت بیماری توسط مکمل هایمکمل‌های ید دار یا داروهای کنترل کننده یکنندهٔ فعالیت غده یغدهٔ تیروئید انجام میشودمی‌شود.

{{سرخط}}سطح سومین: به دلیل دسترسی افراد جامعه به پزشکان یا عدم درمان و پیشگیری اولیه یاولیهٔ صحیح از ابتلا به این بیماری وضع بیماری وخیم شده استشده‌است و جهت جلوگیری از عوارض جبران ناپذیر ویا مرگ اقدام تخصصی پزشکان متخصص انجام میشودمی‌شود.

{{سرخط}}به عنوان مثال دیگر اگه مسئله یمسئلهٔ مربوط به سلامت افراد جامعه سوانح رانندگی منجر به شکستگی هاشکستگی‌ها یا قطع عضو باشد سطوح پیشگیری به شرح زیر خواهد بود:

سطح اولیه: رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و داشتن توجه کافی یه اتفاقات و داشتن سرعت مطمئنه جهت داشتن عکس العمل مناسب در مواقع نیاز و برای جلوگیری از عدم رعایت موارد فوق حضور پلیس راهنمایی و رانندگی در مناطق با ریسک وقوع حادثه یحادثهٔ بالاتر.

{{سرخط}}سطح دومین: به دلیل عدم توجه رانندگان به موارد پیشگیری اولیه پلیس افراد خاطی را جریمه کند یا در صورت بروز حادثه افرادی دچار شکستگی هاشکستگی‌ها و آسیب هایآسیب‌های شدیدی شده اندشده‌اند. در این سطح پیشگیری به درمان شکستگی و جلوگیری از بروز مواردی چون آمبولی میمی‌باشد باشد.

{{سرخط}}سطح سومین: در این سطح از پیشگیری به [[بازتوانی]] و [[توانبخشی]] افراد حادثه دیده و همچنین تلاش برای جلوگیری [[قطع عضو]] پرداخته می شودمی‌شود. که از بازماندن جای جراحات جلوگیری شود ویا فرد بتواند مجدد توان حرکتی خود را باز یابد و تلاش بر آن است که فرد حد امکان عضو آسیب دیده را حفظ کند.

* دکترعزیزی، فریدون-دکتر حاتمی، حسین-دکتر جانقربانی، محسن- اپیدمیولوژی و کنترل بیماریهایبیماری‌های شایع در ایران.چاپ دوم ۱۳۷۹ {{شابک|964-90722-9-2}}