تصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

بعبارتی تصوف،روشیتصوف، روشی از سلوک باطنی است. در تعریف تصوف، نظرات مختلفی بیان شده اما اصول آن بر پایه طریقه ایست که شناخت خالق جهان، کشف حقایق خلقت و پیوند بین انسان و حقیقت از طریق سیر و سلوک عرفانی باطنی و نه از راه استدلال عقلی جزئی میسر است. موضوع آن، نیست شدن خود، و پیوستن به خالق هستی و روش آن اصلاح و کنترل نفس و ترک علایق دنیوی و ریاضت و [[خویشتن داری]] است.<ref>چیتیک، ویلیام. ''درآمدی بر تصوف'' ترجمه محمد رضا رجبی مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب چاپ اول ۱۳۸۶ صفحهٔ ۲۵</ref><ref>کولپینارلی، عبدالباقی. ''تصوف در یکصد پرسش و پاسخ'' ترجمه دکتر توفیق سبحانی نشر دریا ۱۳۶۹</ref>

از این منظر روایات به دو گروه روایات موافق و روایات مخالف تصوف تقسیم شده‌اند:

در گروهی از روایات موافق که عموماعموماً سرسلسله تمامی فرق تصوف را به امام اول شیعیان علی (د. ۴۰ ق.) می‌دانند. از وی نقل شده‌است که گفته استگفته‌است:

۱. «التّصوّف اَرْبَعَةُ اَحْرُفٍ، تاءٌ و صادٌ و واوٌ و فاءٌ. التّاء: تركٌترکٌ و توبةٌ و تُقی؛ و الصّادٌ: صبرٌ و صِدٌْصِدْ و صَفاءٌ؛ و الواو: وردٌ و وُدٌّ و وَفاءٌ؛ و الفاء: فردٌ و فقرٌ و فناءٌ.» تصوف چهار حرف است: تصوّف چهار حرف است: تاء و صاد و واو و فاء. تاء: تركترک دنیا و توبه و پرهیزكاریپرهیزکاری است؛ و صاد: صبر و راستی و صفای دل است؛ و واو: دوستی و توجّه به ورد و دعا و وفای به عهد است؛ و فاء: تنها بودن از خلق و فقر الی اللّه و نیستی و فانی شدن از انانیت است.»

۲. حدیث منسوب به پیامبر اسلام: مَنْ سَرَّهُ اَنْ یجْلِسَ مَعَ اللّه فَلْیجْلِسْ مَعَ اَهْلِ التَّصَوُّف(۷۹). هر کس می‌خواهد با خداوند همنشین شود با اهل تصوف همنشین شود. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مثنوی معنوی|نام خانوادگی=مولوی|نام=جلال‌الدین محمد|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=دفتر اول بخش ۸۳}}</ref>

۳. حدیث: لاتَطْعَنوا اَهْلَ التّصوفِ وَ الْخِرَقِ فَاِنَّ اخلاقَهُم اخلاقُ الانْبیاء و لباسَهُم لباسُ الانْبیاء(۸۰) به اهل تصوف طعنه نزنید که اخلاق آنها اخلاق انبیاست و لباس آنها لباس انبیاست. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کشف الخطاء و مزیل الالباس|نام خانوادگی=اسماعیل بن محمد|نام=الجراحی|ناشر=مکتبة العلم الحدیث|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=425}}</ref>

۴. حدیث منسوب به امام اول شیعیان در کتاب عوالی الئالی: التصوف مشتق من الصوف و هو ثلاثة أحرف (صلىصلی الله عليهعلیه وآله وسلم) و ف فالصاد صبر و صدق و صفا و الواو ود و ورد و وفاء و الفاء فقر و فرد و فناء . <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عوالی الئالی|نام خانوادگی=احسائی|نام=ابن ابی جمهور|ناشر=انتشارات سیدالشهداء|سال=1403|شابک=|جلد=4|مکان=قم|صفحات=105}}</ref>

بخش دوم مربوط به احادیثی است که در مخالفت با اهل تصوف روایت شده استشده‌است:

در اینجا بیشتر احادیث در کتب متآخر و بعد از صفویه بخصوص از زمان [[شیخ حر عاملی]] (متوفای ۱۱۰۴ هـ ق) صاحب کتاب [[وسائل‌الشیعه|وسائل الشیعه]] در کتابی به نام [[الاثنی عشریه]] نقل شده استشده‌است. در این کتاب روایاتی در انکار و نکوهش آنان نقل شده استشده‌است.

در کتاب الاثنی عشریه آمده استآمده‌است: «جمیع الشیعة انکروهم (أی الصوفیة) و نقلوا عن ائمتهم احادیث کثیرة فی مذمتهم و صنف علماء الشیعة کتباً کثیرة فی ردّهم و کفرهم منها کتاب الشیخ المفید فی الرّد علی اصحاب الحلاج و ذکر فیه أن الصوفیة فی الاصل فرقتان حلولیة و اتحادیة» (الاثنی عشریه ص۵۳) «تمام [[شیعه|شیعیان]]، فرقه‌های [[صوفیه]] را انکار نموده‌اند و از امامان خویش احادیث بسیاری در نکوهش آنان نقل کرده‌اند و علمای شیعه کتاب‌های بسیاری را در ردّ این فرقه و اثبات کفر آنان تألیف نموده‌اند که از آن جمله کتاب [[شیخ مفید]] در ردّ اصحاب [[حسین منصور حلاج|حلاج]] است که در آن آمده‌است: صوفیه در اصل دو فرقه: حلولیه و اتحادیه می‌باشند.»

* سلسله [[سلسله نعمت‌اللهی|نعمت اللهیه]]: پیروان شاه [[نعمت‌الله ولی]] (متوفّی ۸۳۵. ق) را گویند که از سلاسل شیعهٔ دوازده امامی هستند. برخی به اشتباه شاه [[نعمت‌الله ولی]] را مؤسّس [[سلسله نعمت‌اللهی]] می‌دانند در صورتی که وی قطب شانزدهم [[سلسله نعمت‌اللهی]] بعد از غیبت امام دوازدهم است و پیش از وی پانزده تن از عرفا قطبیت این سلسله را یداً به ید به دست داشته‌اند. امّا وجه تسمیهٔ این سلسله به نعمت‌اللهی به دلیل عظمت جنبهٔ معنوی شاه [[نعمت‌الله ولی]] و دستورهایی است که از طرف وی صادر شده‌است و اکنون بنام [[نعمت اللهینعمت‌اللهی گنابادی]] شناخته میگرددمی‌گردد.