تفسیر کتاب‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار
++
خط ۸۴:
نسخه‌های برجای مانده از این تفسیر، همگی از قرن نهم یا اوایل قرن دهم هستند و به یک شکل، شیوه و اندازه کتابت شده‌اند. همگی این نسخه‌ها متعلق به یک «سنت کتابت» هستند.<ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتاب‌الله|ص=۲۳}}</ref> این روش صفحه‌آرایی مختص به این کتاب نیست و آثار زیدی دیگری نیز در شرق گیلان و غرب مازندران از قرون نهم و دهم میلادی به همین شکل تعلیق‌نویسی و تفسیر شدند. این روش به خصوص در میان پیروان [[ناصریه (مذهب)|ناصریه]] رواج داشته‌است.<ref>{{پک|قوجائی خامنه|موسوی‌نژاد|پاییز ۱۳۹۵|ف=معرفی تفسیر کتاب‌الله|ک=مطالعات تقریبی مذاهب|ص=۵۶}}</ref>
 
گویا این روش تعلیق‌نویسی در میان زیدیان گسترش یافته.<ref>{{پک|رحمتی|۱۳۹۴|ف=جوامع زیدی ایران|ک=تاریخ فرهنگی زیدیان|ص=۵۴–۵۷|رف=جوامع}}</ref> کتاب ''الکفایة فی علم الاعراب'' اثر [[ضیاء­الدین مکی]] (شاگرد [[جارالله زمخشری]]) با این روش کتابت در سه نسخه باقی مانده. مجموعه‌ای شامل ''الإبانة'' اثر شخصی به نام ابوجعفر محمد هوسمی در این سبک کتابت وجود دارد که شامل مسائل فقهی مذهب ناصریه و برخی مطالب پراکنده دیگر در آغاز آن است.<ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتاب‌الله|ص=۲۳}}</ref> ''[[مقامات حریری]]'' نوشتهٔ [[قاسم بن علی حریری]] نیز از ترجمه‌های عربی به طبری دیگری است که حائز اهمیت است.<ref>{{پک|برجیان|۱۳۸۸|ف=ترجمه‌های طبری از عربی|ص=۱۴–۱۵}}</ref> [[رسول جعفریان]]، دانشیار تاریخ، نیز به بررسی رساله‌ای پرداخته که در بخشی از آن به «[[فساد]]» موجود در حکومت [[کیاییان|زیدیان گیلان]] پرداخته‌است و از شباهت روش نگارش این کتاب به ''تفسیر کتاب‌الله'' سخن گفته‌است. این اثر در حوالی سال ۷۳۲ هجری با انشای ادبیانه‌ای نوشته شده.<ref>{{پک|جعفریان|۱۳۹۱|ف=رساله‌ای دربارهٔ گسترش فساد در گیلان تحت سیطره امرای زیدیه|۷۴–۷۶}}</ref> همچنین محمدکاظم رحمتی، مورخ معاصر، نسخه‌هایی از ''[[نهج البلاغه]]'' نگاشته شده توسط عالمان زیدی [[نیشابور]] را با کمک شیوهٔ کتابت مذکور شناسایی کرده‌است که در قرن ششم هجری نوشته شده.<ref>{{پک|رحمتی|ف=تفسیر کتاب الله و نسخه‌های آن|رف=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی}}</ref>
 
[[File:Tapurian_Qur'an_(Al-Kusar).PNG|300px|thumb|stack|right|تصویری از برگهٔ سورهٔ کوثر در ''تفسیر کتاب‌الله'']]
خط ۲۰۷:
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = برجیان | نام = حبیب | پیوند نویسنده = حبیب برجیان | عنوان = متون طبری | ژورنال = فصلنامه آئینه میراث | شماره = ضمیمهٔ ۱۵ | مکان = تهران | ناشر = مرکز پژوهشی میراث مکتوب | سال = ۱۳۸۸| شاپا= ۱۵۶۱–۹۴۰۰}}
* {{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = پاکتچی | نام = احمد | مقاله = تفسیر | عنوان = دایرةالمعارف بزرگ اسلامی | جلد = ۱۵ | پیوند نویسنده = احمد پاکتچی | نشانی = https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3047}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = جعفریان| نام = رسول| پیوند نویسنده = رسول جعفریان| عنوان = رساله‌ای دربارهٔ گسترش فساد در گیلان تحت سیطره امرای زیدیه| ژورنال = گزارش میراث | شماره = ۳ | مکان = تهران | ناشر = | سال = ۱۳۹۱}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = رحمتی| نام = محمد کاظم| پیوند نویسنده = | فصل = تفسیر کتاب‌الله و نسخه‌های آن | عنوان = چند جُستار در تاریخ فرهنگی زیدیان طبرستان| ref = تفسیر | جلد = | سال = ۱۳۹۴| ناشر =شب افروز |مکان = | شابک = ۹۷۸–۶۰۰–۹۴۸۴۲–۸–۷ | صفحه = | نشانی= http://manuscripts.ir/fa/majale/90-news/مقالات/2264-تفسیر-کتاب-الله-و-نسخه-های-آن|بازبینی= ۹-۲-۲۰۱۸ |نشانی بایگانی= https://web.archive.org/web/20180902084332/http://manuscripts.ir/fa/majale/90-news/مقالات/2264-تفسیر-کتاب-الله-و-نسخه-های-آن|تاریخ بایگانی= ۹-۲-۲۰۱۸|کد زبان= fa}} <small>''(نسخه آنلاین دقیقاً با نسخه چاپی یکی نبوده و برای دسترسی آسان قرار داده شده)''</small>
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = رحمتی| نام = محمد کاظم| همان = بله | فصل = نکاتی دربارهٔ جوامع زیدی ایران در قرون ششم تا دهم هجری | عنوان = چند جُستار در تاریخ فرهنگی زیدیان طبرستان| ref = جوامع | جلد = | سال = ۱۳۹۴| ناشر =شب افروز |مکان = | شابک = ۹۷۸–۶۰۰–۹۴۸۴۲–۸–۷ | صفحه = | پیوند =}}