عبدالحسین میرزا فرمانفرما: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش KOLI (بحث) به آخرین تغییری که Mani.Ghv انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
خط ۴۳:
|footnotes =
}}
'''عبدالحسین فرمانفرمائیان''' با نام قاجاری '''عبدالحسین میرزا فرمانفرما''' (۱۲۳۱،[[۱۲۳۱ (خورشیدی)|۱۲۳۱]]، [[تبریز]] - ۱۳۱۸،[[۱۳۱۸ (خورشیدی)|۱۳۱۸]]، [[تهران]]) [[شاهزاده|شاهزادهٔ]] [[قاجار]] و [[فهرست نخست‌وزیران ایران پس از مشروطه|نخست‌وزیر ایران]] در دوران سلطنت [[احمدشاه قاجار]] بود.<ref name="bbc.com">[http://www.bbc.com/persian/iran/2015/12/151216_farmanfarmaian_died خداداد فرمانفرماییان، رئیس پیشین بانک مرکزی ایران درگذشت]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> خانواده‌های فیروز و [[خانواده فرمانفرمائیان|فرمانفرمائیان]] منسوب به او هستند. فرمانفرما پس از روی کار آمدن [[دودمان پهلوی]] به تدریج ثروت و نفوذ سیاسی خود را از دست داد. ثروت پایدار او فرزندان تحصیل‌کرده‌ای بود که تحت نظارت او تربیت شدند و شهرت و نفوذ خاندان فرمانفرما را در دورهٔ سلطنت [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه پهلوی]] تجدید کردند.
 
== زندگی‌نامه ==
عبدالحسین میرزا در سال ۱۲۳۱ (مصادف با [[۱۲۷۰ (قمری)|۱۲۷۰]] [[گاه‌شماری هجری قمری|هجری قمری]]) در [[تبریز]] متولد شد. پدرش [[فیروز میرزا]] پسر شانزدهم [[عباس میرزا]] و مادرش حاجیه هُماخانم دخترعموی پدرش و دختر بهمن میرزا بهاءالدوله (پسر سی‌وهفتم [[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی‌شاه]]) بود. تحصیلات را در خانه و زیر نظر پدر و مادر آغاز کرد. سپس وارد [[دارالفنون]] شد و در رشتهٔ نظام به تحصیل پرداخت.<ref name="iichs">{{یادکرد وب
|نشانی=http://www.iichs.org/index.asp?id=207&doc_cat=7|عنوان=عبدالحسین میرزا فرمانفرما|تاریخ بازدید=۸ تیر ۱۳۹۰|ناشر=مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر ایران|زبان=فارسی}}</ref> در سال [[۱۳۰۶ (قمری)|۱۳۰۶]] لقب «سالار لشکر» گرفت و به فرماندهی قشون [[آذربایجان]] منصوب شد. دو سال بعد لقب «فرمانفرما» دریافت کرد و والی [[کرمان]] و [[بلوچستان]] شد.<ref name="iichs">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.iichs.org/index.asp?id=207&doc_cat=7|عنوان=عبدالحسین میرزا فرمانفرما|تاریخ بازدید=۸ تیر ۱۳۹۰|ناشر=مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر ایران|زبان=فارسی}}</ref>
 
در زمان [[فترت]] میان دوره‌های سوم و چهارم [[مجلس شورای ملی]] فرمانفرما تشکیل کابینه داد و خود علاوه بر [[فهرست نخست‌وزیران ایران پس از مشروطه|ریاست وزرای ایران]]، [[وزارت کشور|وزارت داخله]] را نیز بر عهده گرفت. این کابینه پس از یک ماه و نیم سقوط کرد و [[محمدولی تنکابنی|سپهسالار تنکابنی]] مأمور تشکیل کابینهٔ جدید شد.<ref name="iichs">{{یادکرد وب
|نشانی=http://www.iichs.org/index.asp?id=207&doc_cat=7|عنوان=عبدالحسین میرزا فرمانفرما|تاریخ بازدید=۸ تیر ۱۳۹۰|ناشر=مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر ایران|زبان=فارسی}}</ref>
[[پرونده:Farmanfarma1.jpg|بندانگشتی|200px|راست|عبدالحسین میرزا فرمانفرما به همراه خواهرش ملک‌تاج [[نجم‌السلطنه]] (مادر [[محمد مصدق]]). عکس در خانهٔ نجم‌السلطنه توسط عبدالحسین‌خان ثقةالدوله انداخته شده‌است در [[ذی‌الحجه]] [[۱۳۴۱ (قمری)|۱۳۴۱]]]]
در جریان [[جنبش مشروطه ایران|نهضت مشروطیت]] خود را به آزادیخواهان نزدیک کرد و پس از صدور [[فرمان مشروطیت]] در کابینهٔ موقت [[سلطان‌علی وزیر افخم|سلطانعلی وزیرافخم]] به [[وزارت عدلیه]] منصوب شد و این سمت را در کابینهٔ [[میرزا علی‌اصغر اتابک|علی‌اصغرخان اتابک]] حفظ کرد. او در کابینهٔ [[ناصرالملک]] و [[جواد سعدالدوله|سعدالدوله]] عهده‌دار [[وزارت داخله]] بود و در کابینه‌های اول و دوم تنکابنی سمت وزارت عدلیه داشت. در کابینه‌های اول و دوم [[حسن مستوفی‌الممالک|حسن مستوفی]] به [[وزارت جنگ]] رسید و در کابینهٔ [[عبدالمجید عین‌الدوله|عین‌الدوله]] [[وزارت داخله|وزیر داخله]] بود.<ref name="iichs">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.iichs.org/index.asp?id=207&doc_cat=7|عنوان=عبدالحسین میرزا فرمانفرما|تاریخ بازدید=۸ تیر ۱۳۹۰|ناشر=مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر ایران|زبان=فارسی}}</ref>
 
خط ۶۴:
[[رضاشاه]] کوتاه‌زمانی پس از تاج‌گذاری از فرمانفرما خواست تا خانهٔ مسکونی و باغش در خیابان سپه را به او واگذار کند. فرمانفرما که می‌دانست خودداری از واگذاری املاک، سروکار او را با پلیس رضاشاهی خواهد انداخت، بی‌درنگ خانه و باغ را به رضاشاه بخشید و خود با خانواده‌اش در [[باغشاه (تهران)|باغ شاه]] (که سالیانی پیش از [[احمدشاه قاجار|احمدشاه]] خریداری کرده بود) اقامت گزید. [[کاخ مرمر]] در زمین‌های فرمانفرما در خیابان سپه احداث شد.<ref>فرمانفرمائیان، ستاره. ص. ۷۰</ref>
 
در سال [[۱۳۱۵ (خورشیدی)|۱۳۱۵]] نصرت‌الدوله دستگیر شد. یک سال بعد خبر درگذشت نصرت‌الدوله در زندان [[سمنان]] را به فرمانفرما دادند. فرمانفرما به نصرت‌الدوله بیش از دیگر فرزندانش علاقه داشت و مرگ او تأثیر بدی در روحیه‌اش گذاشت. اجبار رضاشاه در عدم برگزاری مراسم تشییع و ترحیم، اندوه فرمانفرما را دوچندان کرد.<ref>فرمانفرمائیان، ستاره. ص. ۱۳۲</ref> رضاشاه بازماندگان نصرت‌الدوله را مکلف کرد رشوهٔ ۲۸۰۰۰ [[پوند استرلینگ|پوندی]] [[انگلستان]] به نصرت‌الدوله در عقد [[قرارداد ۱۹۱۹]] را به دولت بازگردانند. فرمانفرما برای تأمین وجه درخواستی، مقدار قابل توجهی از اموالش را فروخت.<ref>فرمانفرمائیان، ستاره. ص. ۱۳۳</ref> در همان سال رضاشاه [[باغ شاه (تهران)|باغ شاه]] را تصرف کرد. مرگ نصرت‌الدوله و ضبط اموال فرمانفرما توسط رضاشاه، او را ضعیف و ناتوان ساخت. فرمانفرما در سال ۱۳۱۸ پس از دو [[سکته مغزی|سکتهٔ مغزی]] پیاپی در سن هشتادوهفت‌سالگی در باغ ییلاقی خود (واقع در رضوانیهٔ [[شهرستان شمیرانات|شمیران]]) درگذشت. او را در آرامگاهی در نزدیکی قبر [[نصرت‌الدوله]] در [[شاه عبدالعظیم]] به خاک سپردند.<ref>فرمانفرمائیان، ستاره. صص. ۱۵۵–۱۵۴</ref>
 
[[پرونده:S farmanfarma.jpg|بندانگشتی]]