تفسیر کتاب‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۵۱:
== نویسنده(ها) ==
=== ابوالفضل دیلمی ===
پیش از اینسده چهاردهم اطلاعات چندانی از نویسندهٔ ''تفسیر کتاب‌الله'' موجود نبود؛ تا این که بنا بر نقل‌های [[آقا بزرگ تهرانی]] مشخصات «[[ابوالفضل بن شهردویر دیلمی]]» مشخص شد. آقا بزرگ نسخه‌ای کامل از این اثر را در [[نجف]] یافته بود و از کتابی به نام ''مطلع البدور'' بهره برده بود، که خود این کتاب نقلی از نوشتهٔ «''یوسف حاجی دیلمی»'' است. بنا بر این اطلاعات، وی از یک خاندان زیدی در دیلمان بوده است، که برخی از خویشاوندانش نیز دارای تألیفاتی هستند و خود در قرن هشتم هجری در روستای «مرکال» می‌زیسته‌است. ابوالفضل دیلمی همچنین کتاب کلامی دیگری با نام ''دلائل التوحید'' را نیز نوشتنوشته است.<ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتاب‌الله|ص=۱۷}}</ref>
 
آقا بزرگ در نوشته‌های خود خاندان مذکور را متعلق به قرن هشتم هجری دانسته؛ ولی حسن انصاری، مورخ معاصر، معتقد است که وی به خاطر اشکالی که در منابع اولیه‌اش وجود داشته، دچار اشتباه شده‌است و ابوالفضل دیلمی می‌بایست در نیمهٔ قرن هفتم هجری ''تفسیر کتاب‌الله'' را نوشته باشد. او برای اثبات این مسئله به چندین منبع از زیدیان یمن و مکاتبات میان یوسف بن الحسن (پدربزرگ ابوالفضل دیلمی) و یکی از امامان زیدی یمن در قرن ششم هجری استناد کرده‌است.<ref>{{پک|انصاری|ک=تفسیر کتاب الله؛ متنی از کدامین دوران: نیمه سده هفتم یا اواخر سده هشتم؟|}}</ref>
 
بنا بر مطالبی که در تفسیر آمده‌اند،آمده‌است، مشخص است که ابوالفضل دیلمی یک شیعه زیدی بوده‌است؛ چنان‌که علاقه ویژه‌ای به [[زید بن علی]] نشان داده است و آرا و روایاتش را بیان می‌کند، وی تنها یکی از فرزندان [[علی بن ابی‌طالب]] را جانشین او می‌داند، پس از نام ائمه زیدی «ع» (کوتاه‌شدهٔ علیه‌السلام) می‌گذارد و در مسائلی چون «خالی نبودن زمانه از [[حجت]]» و «[[رجعت»]] نظرات [[امامیه|شیعیان امامی]] را مردود می‌داند و همچنین توجه خاصی به [[ناصرالحق اطروش]] دارد. از آخرین مورد می‌توان حدس زد که وی از [[ناصریه (مذهب)|زیدیان ناصری]] بوده‌است.<ref>{{پک|عمادی|۱۳۸۸|ف=مقدمه|ک=تفسیر کتاب‌الله|ص=۱۹–۲۰}}</ref>
 
=== الحاقات ===