|
بااسم رمز در بین سرویس های اطلاعاتی دنیا به نامهای جویز- درفش-پرچم {{جعبه اطلاعات سازمان
|نام سازمان = سازمان اطلاعات و امنیت کشور
|تصویر = SAVAK.svg
=== '''همکاری با سرویس اطلاعاتی آلمان غربی''' ===
تبادل اطلاعاتی در خصوص موضوعات مختلف اعم از کمونیزم و... ، بطوریکه در ۱ فروردین ۱۳۵۶ خورشیدی شبکه اول تلویزیون سراسری [[آلمان غربی]] در یک برنامه مستند ۱۲ دقیقه‌ای دربارهٔ فعالیت مأموران ساواک در آلمان و همکاری گسترده سازمان‌های اطلاعاتی دو کشور توضیح داد.[[ساواک#cite%20note-19|<sup>[۱۹]</sup>]]
=== '''همکاری مشترک ساواک- سرویس فرانسه-سرویس عربستان- سرویس مراکش''' ===
== فعالیت‌های برون‌مرزی ==
=== همکاری با سرویس‌های غربی ===
سازمان سیا، اطلاعاتی دربارهٔ کشورهای شوروی، افغانستان، کشورهای عربی و دیگر کشورها در اختیار ساواک قرار می‌داد. ساواک هم اطلاعاتی دربارهٔ مسائل منطقه‌ای، حزب توده، چریکی‌ها، و دیگر سازمان‌های سیاسی ایرانی، در اختیار سیا قرار می‌داد.<ref>Mark J. Gasiorowski, "CENTRAL INTELLIGENCE AGENCY" in ENCYCLOPÆDIA IRANICA, Vol. V, Fasc. 3, pp. 253-258. see: http://www.iranicaonline.org/articles/central-intelligence-agency-cia-in-persia</ref>
در ۱ فروردین ۱۳۵۶ خورشیدی شبکه اول تلویزیون سراسری [[آلمان غربی]] در یک برنامه مستند ۱۲ دقیقه‌ای دربارهٔ فعالیت مأموران ساواک در آلمان و همکاری گسترده سازمان‌های اطلاعاتی دو کشور توضیح داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ir-psri.com/?Page=HistoryList |عنوان = مشاهده تقویم تاریخ ۱ فروردین| ناشر =''مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی'' |تاریخ = برای مشاهده متن منبع، در بخش جستجو، «۱ فروردین» را انتخاب کنید.|تاریخ بازدید = ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵}}</ref>
=== نظارت بر ناراضیان ایرانی خارج از کشور ===
اسناد ربوده شده از سفارت ایران در ژنو در سال ۱۹۷۵ آشکار کرد که این سفارت‌خانه به عنوان ستاد مرکزی فعالیت‌های ساواک در اروپا فعالیت می‌کند. به دنبال افشای این اسناد دولت سوییس، احمد ملک مهدوی، دبیر اول سفارت ایران را با ادعای عضویت در ساواک و سرپرستی آن در اروپا از خاک آن کشور اخراج کرد.<ref name="فرد هالیدی"/>
== عملیات‌های برجسته ==
* ترور سپهبد [[تیمور بختیار]]، اولین رئیس ساواک، در [[استان دیاله]] [[عراق]].<ref name=ToolAutoGenRef4>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/02/120118_l44_tudeh_party_shahriari_savak شهریاری: جاسوس ساواک در حزب توده]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
با اوج‌گیری ناآرامیهای قبل از انقلاب در ایران، [[شاهپور بختیار|بختیار]] که تازه نخست وزیر شده بوده در یکی از اولین اقدامات دستور انحلال ساواک را داد و رئیس پیشین ساواک [[تیمسار نصیری]] که در آن زمان سفیر ایران در [[پاکستان]] بود به ایران فراخوانده شد و به [[زندان]] افتاد، که این اقدامات نتیجه‌ای در برنداشت. با پیروزی انقلاب، نصیری دادگاهی شد و در نهایت [[دادگاه انقلاب]] رای به اعدام وی داد. اما با این حال آنان به همراه بسیاری از اعضای رده‌های میانی و پایینی سابق ساواک در تشکیل وزارت اطلاعات و سازماندهی آن با جمهوری اسلامی همکاری کردند.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.jamestown.org/terrorism/news/article.php?issue_id=2960|عنوان=Jamestown}}</ref>
== رؤسا و کادرها ==
[[پرونده:Savak members book.jpg|240px|بندانگشتی|چپ|درپی سقوط حکومت پهلوی و افشا شدن بایگانی محرمانه ساواک، [[اتحادیه کمونیست‌های ایران]]، در دی‌ماه ۱۳۵۸، فهرستی بالغ بر ۸۰۰۰ نفر از افسران، کارمندان، اعضا و همکاران ساواک را به همراه مشخصات کامل و اسامی رمزشان را منتشر کرد.]]
=== شکنجه‌گران کمیته مشترک ضدخرابکاری === ▼=== رؤسای ساواک ===
[[پرونده:Savak 2.png|240px|بندانگشتی|چپ|خبر محاکمه ۲۵ کارمند ساواک در [[دادگاه‌های انقلاب اسلامی]].]]
''درجه‌های نظامی رؤسا مربوط به آغاز تصدی‌شان می‌باشد.''
* سرلشکر [[تیمور بختیار]] (فروردین ۱۳۳۶–۲۴ اسفند ۱۳۳۹)
* سرتیپ [[حسن پاکروان]] (۲۴ اسفند ۱۳۳۹ - بهمن ۱۳۴۳)
* سپهبد [[نعمت‌الله نصیری]] (بهمن ۱۳۴۳–۱۷ خرداد ۱۳۵۷)
* سپهبد [[ناصر مقدم]] (خرداد ۱۳۵۷–۱۷ بهمن ۱۳۵۷)
=== قائم‌مقام‌های ساواک ===
* [[حسن علوی‌کیا]] (۱۳۳۵–۱۳۴۱)
* [[حسین فردوست]] (۲۸ آبان ۱۳۴۱–۱۹ فروردین ۱۳۵۲)
* [[ناصر مقدم]] (۲۳ فروردین ۱۳۵۲–۳۰ فروردین ۱۳۵۲)
* [[علی معتضد]] (فروردین ۱۳۵۲–۱۷ خرداد ۱۳۵۷)
* [[پرویز ثابتی]] (خرداد ۱۳۵۷–۳ آبان ۱۳۵۷)
=== معاونان و مدیران ادارهٔ کل سوم ساواک (ادارهٔ امنیت داخلی) ===
* [[حسن علوی‌کیا]]
* [[صمد صمدیان‌پور]]
* [[مصطفی امجدی]] (۱۳۳۸–۱۵ خرداد ۱۳۴۲)
* [[ناصر مقدم]] (خرداد ۱۳۴۲–۲۳ فروردین ۱۳۵۲)
* [[پرویز ثابتی]] (۱۳۵۲–۱۳۵۷)
* سرتیپ طباطبایی
=== مدیران ارشد ساواک ===
* پرویز ثابتی، واپسین رئیس ادارهٔ سوم ساواک بود. حسین‌زاده و عضدی از دیگر مدیران ارشد اداره سوم ساواک از سال ۱۳۵۲ تا انقلاب ایران بودند.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/02/110207_l42_siahkal_25_behzad_karimi ابراهیم در آتش]، بی‌بی‌سی فارسی</ref> [[احمد فراستی]] از رهبران عملیاتی اداره سوم ساواک بود.<ref name=ToolAutoGenRef2/>
* سرلشکر [[علی معتضد]]، رئیس اطلاعات خارجی ساواک<ref name=ToolAutoGenRef3/>
* سرتیپ [[منوچهر هاشمی]] ریاست اداره کل هشتم ساواک (ضدجاسوسی)
* مرتضی موسوی، از سال ۱۳۵۲ تا انقلاب ایران، ریاست اداره سوم عملیات اداره کل ضدجاسوسی ساواک<ref name=ToolAutoGenRef3/>
=== افسران ساواک ===
[[پرونده:Ezharat bahman naderipour.png|بندانگشتی|اعترافات بهمن نادری پور، بازجوی سازمان مشترک ضد خرابکاری با نام مستعار تهرانی]]
* [[عباسعلی شهریاری‌نژاد]]، افسر نفوذی ساواک و «رهبر تشکیلات تهران حزب توده»<ref name=ToolAutoGenRef4/>
* [[پرویز معتمد]]، از سال ۱۳۵۴ رئیس تیم‌های تعقیب و مراقبت و شنود ساواک<ref>[http://news.gooya.com/politics/archives/2014/12/189777.php مسعود رجوی سه دهه «فرار» از «جانبازی» و به خطر انداختن جان مجاهدین]، گویا نیوز</ref>
* [[برادران یزدی|حسین و فریدون یزدی]]، نفوذی‌های ساواک در کمیته مرکزی حزب توده.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/01/120120_l44_tudeh_patry_espionage_yazdi جاسوسی در حزب توده، پرده برداری از رازهای نگفتنی]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
▲=== شکنجه‌گران کمیته مشترک ضدخرابکاری ===
* [[بهمن نادری‌پور]]، از بازجویان ساواک (با اسم مستعار تهرانی) در [[زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری]] که پس از انقلاب دستگیر و [[اعدام]] شد.
* [[فریدون توانگری]]، از بازجویان ساواک (با اسم مستعار آرش) در [[زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری]]. او پس از انقلاب، دستگیر و اعدام شد.
| 