آتیلا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش Kralturkbot (بحث) به آخرین تغییری که Modern Sciences انجام داده بود واگردانده شد برچسب: واگردانی |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲:
[[پرونده:De Neuville - The Huns at the Battle of Chalons.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|نگاره هون‌ها در جنگ دشت کاتالینی‌ها، نگاره نقاش فرانسوی، آلفونه ماری آدولف دنویل. در این جنگ، آتیلا کشته شد.]]
'''آتیلا''' (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی): رهبر قوم [[هون]] که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در
اروپا، از
آتیلا در آغاز به [[ایران]] حمله کرد و با شکست مواجه شد. حمله‌ای که او در سال ۴۴۱ میلادی به [[امپراتوری روم شرقی|امپراتوری بیزانس]] کرد باعث شد تا تصمیم به حملات بیشتری به سوی غرب بگیرد. وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد.<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/02061b.htm Catholic Encyclopedia, Attila]، بازدید: نوامبر ۲۰۰۸.</ref> سرانجام، در [[نبرد شالون|نبرد دشت کاتالانی‌ها]]، در مقابل [[فلاویوس آییتیوس]] شکست خورد. در این جنگ، رومی‌ها و [[الانان|آلانی‌ها]] به مصاف با هون‌ها رفتند.<ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی =Abaev| نام =V. I | پیوند نویسنده =واسیلی آبایف | نام خانوادگی۲ =Bailey| نام۲ =H. W| پیوند نویسنده۲ =هرلد والتر بیلی | مقاله =ALANS| دانشنامه =Encyclopædia Iranica| نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/alans-an-ancient-iranian-tribe-of-the-northern-scythian-saka-sarmatian-massagete-group-known-to-classical-writers-from |بازبینی=۱۰/۱۰/۲۰۱۳| نشانی بایگانی =| تاریخ بایگانی = | تاریخ بازبینی = | جلد =۱| سال =۱۹۸۵| ناشر =Bibliotheca Persica Press | مکان =New York | زبان =en| صفحه =۸۰۱–۸۰۳}}</ref>
خط ۲۰:
[[پرونده:Huns empire.png|بندانگشتی|250px|چپ|گستره امپراتوری [[هون]]]]
مرگ عموی آتیلا به نام روگیلا (''راگا یا روا'') در سال ۴۲۴ میلادی موجب شد که او به همراه برادرش بلدا (یا بودا) که فرزندان مونجوک بودند کنترل امپراتوری [[هون]] را به دست بگیرند. آتیلا دو بار به بالکان لشکر کشید و پیش از شکست در نبرد چالون از گل (فرانسه امروزی) تا اورلئان پیش رفت؛ وی در ۴۵۲ امپرطور روم غربی والنتینای سوم را از پایتختش راونا بیرون راند و به [[قسطنطنیه]] و [[رم]] رسید وی از تاختن به این دو شهر خودداری ورزید.
در مارس ۴۵۱ میلادی، آتیلا همراه هفتاد هزار جنگجو و خانواده هایشان از [[راین (آلمان)|راین]] گذشت و [[ژرمن]]های وحشت زده را از پیش رویش می‌راند، زیرا وحشیگری‌های قومش در گُل از یادها نرفته بود، مِس، تروا، پاریس، و اورلئان فرو افتادند، در بهار سال بعد آتیلا کوشید به ایتالیا بتازد، نیروهایش سبک بودند زیرا تنها برای کسب غنیمت می‌آمدند، ارتش او آکویلیا را با خاک یکسان کردند که ساکنانش به ناچار به مرداب ریالتو (خاستگاه ونیز) پناه بردند، هنگام پیشروی به سوی رم به هیئت سفیران [[پاپ]] لئوی یکم برخوردند، مذاکرات پیش می‌رفت اما آتیلا توقف ناپذیر می‌نمود، پیش از این سوگند یاد کرده بود که اسبش را در رودخانه‌های اسپانیا آب بدهد، این بار بخت با اروپا مهربان بود، آتیلا در بهار سال ۴۵۳ ناگهان مُرد، امپراتوریش بی‌درنگ فرو ریخت و اردوهایش به سوی دریای آزوف پس نشستند.<ref>تاریخ لاروس، کتاب یکم، قرون وسطی، چاپ اول ۱۳۷۸ صفحات ۲۹۳ و ۲۹۴</ref>
== نام ==
[[پرونده:Atli.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|آتیلا از یکی از نسخه‌های کتاب [[ادای شاعرانه|اِدای شاعرانه]].]]
{{اصلی|آتیلا (نام)}}
منشأ نام آتیلا دقیقاً معلوم نیست چون اطلاعات بسیار کمی دربارهٔ اسامی [[هون]]ها موجود است. ممکن است این نام از کلمه آتیل که در آلتایی قدیم به معنی آب و نیز نام رود [[ولگا]] در
نام آتیلا در زبان‌های مختلف به شکل‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد به عنوان مثال:
* در [[زبان انگلیسی]]: '''Ætla , Attle و Atlee'''
خط ۳۲:
* در [[زبان آلمانی]]: '''Etzel'''
* در [[زبان مجاری]]: '''Attila, Atilla و Etele'''
* در [[زبان ترکی استانبولی]]: '''Attila, Atila و Atilla'''
* در [[زبان قزاقی]]: '''Edil'''
خط ۳۹:
== مرگ آتیلا ==
آتیلا که در [[شب زفاف]] آخرین ازدواجش با ایلدیکو که زنی جوان و زیبا از [[
آتیلا آن چنان محبوب مردم خود بود که در عزای او به جای اشک ریختن رگ‌های خود را می‌زدند و خون خود را می‌ریختند.<ref>[http://www.tebyan.net/Literature_Art/SpecialEdition/2007/4/9/40137.html امروزدر تاریخ(۲۰فروردین)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۵۲:
در [[قزاقستان]] نیز آتیلا یک قهرمان است و بانک ملی این کشور تصویر او بر روی سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای حک نموده‌است.<ref>[http://www.nationalbank.kz/ Национальный Банк Республики Казахстан -kazakh<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
در سال ۱۸۲۹ محققی به نام ''یوری هوکا-ونلین (Jurij Huca-Venelin) '' نظریه [[اسلاو]] بودن آتیلا و [[هون]]ها را مطرح کرد که مورد توجه بسیار قرار گرفت. به دنبال او ''ایوان اگورویچ زابلین (Ivan Egorevic Zabelin)'' نیز بر پایه کمک آتیلا به اسلاوها در جنگ با [[
== کارهای هنری مرتبط با آتیلا ==
| |||