بلخ: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز ←پیشینه تاریخی: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
|||
خط ۲۶:
== پیشینه تاریخی ==
بلخ به قولی کهن‌ترین شهر تاریخ جهان است که پیشینهٔ آن به هزاران سال قبل از میلاد برمیگردد و یکی از شهرهای مهم امپراطوری ایران بوده‌است. زرتشت بین
در زمانهای پیش از اسلام بلخ مرکز و آغازگر زبان [[اوستایی]] و دین [[زرتشتی]] بود و در دوره‌های فرمانروایی [[موریا|موریای هند]] و [[کوشانیان]] از مراکز دین [[بودایی]] و محل معبد معروف «نو بهار» بود.
اولین حملهٔ مسلمانان به بلخ در سال ۶۵۲ م. (۳۲ ه. ق) به سرکردگی [[احنف بن قیس]] بود. در سال ۴۳ ه.ق دوباره بتصرف مسلمانان درآمد ولی در زمان [[قتیبة بن مسلم]] (متوفی بسال ۹۶ ه. ق) بود که کاملاً مغلوب آنان شد. در دورهٔ اعراب، یعنی در قرون وسطی، بلخ همراه با [[هرات]]، [[نیشابور]] و [[مرو]] یکی از چهار قسمت (چهار ربع) [[خراسان بزرگ|خراسان]] بود.
در سال ۱۱۸ ه.ق [[اسدبن عبدالله قسری]] پایتخت خراسان را از [[مرو]] به بلخ انتقال داد و شهر رونق یافت. در سال ۲۵۶ ه.ق این شهر بتصرف [[یعقوب لیث|یعقوب لیث صفاری]] درآمد.
در منابع تاریخی به خاطر موقعیت فرهنگی و تمدنی بلخ از آن به
جهانگردان اروپایی و فارسی‌زبان، بلخ را انبار مهمی برای کالاهای عبوری در آسیای میانه در نخستین سالهای سدهٔ ۱۹ م به‌شمار آورده‌اند. این شهر، در مرز میان بیابان‌های بی‌درخت و زمین‌های سرسبز، در شمال [[هندوکش]] و جنوب [[آمودریا]]، زمانی بسیار آبادان بود و آب شهر از طریق شبکه‌ای مرکب از ۱۸ جوی پخش می‌شد که درّه‌های شهر را به هم پیوند می‌داد. بلخ در برخوردگاه جاده‌های کاروانی واقع بود که از جنوب به هند، از غرب به ایران، و از شرق به چین کشیده می‌شد. کاروان‌های بی‌شماری از طریق این شهر، که به عنوان بازاری در آسیای برای خرید و فروش [[اسب]] شهرت داشت، رفت‌وآمد می‌کردند.<ref>خازنی، آرش، شهر بلخ و کاروان تجاری آسیای مرکزی در آغاز سده نوزدهم. در: ایران‌نامه، سال بیست و ششم، شماره ۳ و ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۰.</ref>
| |||