تغییرات

آخوند خراسانی به همراه شیخ [[عبدالله مازندرانی]] (۱۲۵۶–۱۳۳۰ق) و [[میرزا حسین خلیلی تهرانی]] (۱۲۳۰–۱۳۲۶ق) نجف سه مرجع امضاء کننده مشروطه بودند که به [[آیات ثلاث]] نجف و مراجع ثلاثه مشروطه خواه مشهور شده‌اند. در بین اینان تهرانیآیت الله خلیلی تهرانی زودتر از همه درگذشت و سپس آخوند خراسانی و نهایتاً آیت الله مازندرانی وفات یافت؛ ولی بیشترین تأثیر در سیاست [[مشروطه]] از جانب مراجع تقلید را آخوند خراسانی دارا بود. این سه تن -چنان‌که از تلگراف‌هایشان هویداست- تا پایان زندگانی به مشروطه وفادار ماندند.<ref>44 مقاله، محدث کرمانشاهی، ص215، دارالتفسیر، قم، 1394.</ref> آخوند خراسانی در جریان مشروطیت تلگراف‌ها و پیام‌هایی از نجف به ایران می‌فرستاد و در آن‌ها مردم را به مبارزه ترغیب می‌کرد. آخوند خراسانی به همراه دو مرجع دیگر در زمان استبداد صغیرصغیر، شاه ایران را تکفیر و از سلطنت خلع کردند. وی هم چنین در مشروطه دوم نیز دارای فعالیت سیاسی فراوان بود. [[رضاشاه]] در توجیه کار خود برای درافتادن با روحانیت و خلع لباس آن‌ها، در مورد آخوند خراسانی و مشروطیت طلبی وی می‌گوید: «او عمامهٔ طلبه‌ها را برداشت»<ref>«آقازاده [فرزند آخوند خراسانی] به رضا شاه گفت: عمامه طلبه‌ها را برندارید. وی پاسخ داد: پدرت (هنگامی که مشروطیت را امضاء کرد) عمامه آن‌ها را برداشت.» زمزم عرفان، ص 336.</ref> البته این قضیه با این پیش فرض صحیح است که بگوییم مشروطه توسط انگلیس و برای ضربه زدن به دیانت مردم ایران ایجاد شده است، در حالی که اسناد و مدارک فراوانی بر ضد این موضوع شهادت داده و نشان می‌دهد مشروطیت یک نهضت ایرانی و با دخالت علما، روشن فکران و مردم بوده است و انگلیس بعد از روشن شدن آتش انقلاب، خود را مشروطه خواه جلوه داد. بعدها نیز به مانند [[قرارداد ۱۹۰۷]] به ضدیت با دولت مشروطه دست زد.<ref>روزنامه حبل المتین، سال اول ش ۱۱۵، ۱۱۶، ۱۱۷، مورخ ۵، ۶، ۷، شعبان 1325.</ref>