خورشید: تفاوت میان نسخه‌ها

در هنگامهٔ [[پگانیسم|پیش از مسیحیت]] [[اقوام ژرمن]] به خورشید شخصیت داده می‌شد و به عنوان خدا پرستش می‌شد نام آن در آن هنگامه ''Sól'' یا ''Sunna'' (به معنی خورشید در نروژی باستان) بود.<ref name="MALLORY129"/> پژوهشگران گمان می‌کنند که خورشید، [[ایزدبانو|ایزدبانوی]] ژرمنی ریشه‌ای هندو-اروپایی در خورشیدخدایی کهن تر در [[زبان‌های هندواروپایی]] دارد و میان واژهٔ ''Sól'' در نروژی باستان، ''[[سوریا (ایزد)|سوریا]]'' در [[زبان سانسکریت]]، ''Sulis'' در [[زبان گالیش]]، ''Saulė'' در [[زبان لیتوانیایی|لیتوانیایی]] و ''Solnitse'' در [[زبان‌های اسلاوی]] ارتباط است.<ref name="MALLORY129"/>

}}</ref> در نتیجه میان قطر خورشید در دو سوی قطب‌ها نسبت به قطر آن در مدار استوایی ۱۰ کیلومتر اختلاف وجود دارد. از آنجایی که خورشید جامد نیست و از [[پلاسما (فیزیک)|پلاسما]] ساخته شده‌است، در مدار [[استوا|استوایی]] نسبت به دو قطب، تُندتر می‌گردد. این رفتار که ''[[گردش اختلافی]]'' نام دارد، به دلیل وجود پدیدهٔ [[همرفت]] در خورشید و جابجایی ماده در اثر اختلاف دما است. آنچنان که از [[قطب شمال]] [[دائرةالبروج]] دیده می‌شود، این جرم به بخشی از جرم خورشید [[تکانه زاویه‌ای|تکانهٔ زاویه‌ای]] پادساعت‌گرد می‌دهد در نتیجه در سراسر خورشید یک سرعت زاویه را توزیع می‌کند. دورهٔ این ''گردش واقعی'' نزدیک به ۲۵٫۶ روز در مدار استوایی و ۳۳٫۵ روز در دو قطب است. از آنجایی که جایگاه زمین نسبت به خورشید همیشه در حال دگرگونی است و همیشه یک نقطه از زمین بهترین دید را نسبت به خورشید ندارد، گویا ''گردش'' این ستاره در مدار استوایی اش نزدیک به ۲۸ روز است.<ref name=Phillips1995-78>{{Cite book|last=Phillips|first=Kenneth J. H.|title=Guide to the Sun|year=۱۹۹۵|publisher=[[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]]|isbn=۹۷۸-۰-۵۲۱-۳۹۷۸۸-۹|pages=۷۸–۷۹}}</ref> اثر جانب مرکز (گریز از مرکز) این گردش آرام، ۱۸ میلیون بار ضعیف تر از جاذبهٔ سطح خورشید در مدار استوایی آن است. اثر کشند سیاره‌ها هم بسیار ضعیف است و نمی‌تواند تأثیر آشکاری بر شکل ظاهری خورشید بگذارد.<ref name="Schutz2003">{{Cite book|last=Schutz|first=Bernard F.|title=Gravity from the ground up|year=۲۰۰۳|publisher=[[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]]|isbn=۹۷۸-۰-۵۲۱-۴۵۵۰۶-۰|pages=۹۸–۹۹}}</ref>

سطح دیدنی خورشید یا شیدسپهر، لایه‌ای است که در زیر آن خورشید در برابر نور دیدنی، [[کدری|کدر]] می‌شود.<ref name=Abhyankar1977>{{Cite journal|last=Abhyankar|first=K.D.|title=A Survey of the Solar Atmospheric Models|year=1977|journal=Bull. Astr. Soc. India|volume=5|bibcode=1977BASI....5...40A|pages=40–44|url=http://prints.iiap.res.in/handle/2248/510|ref=harv}}</ref> بالای شیدسپهر، [[نور سفید خورشید]] است که آزادانه در فضا تابیده می‌شود و همهٔ انرژی اش را از خورشید بیرون می‌برد. تغییر اندازهٔ کدری خورشید به کاهش مقدار یون‌های {{عبارت چپچین|H⁻}} بستگی دارد چون این یون است که [[نور مرئی]] را به آسانی جذب می‌کند.<ref name="Abhyankar1977"/> در مقابل نوری که ما می‌بینیم در اثر واکنش الکترون‌ها با اتم [[هیدروژن]] برای تولید یون {{عبارت چپچین|H⁻}} تولید شده‌است.<ref name="Gibson">

}}</ref> البته از هنگامی که خورشید ساخته شده، بخشی از هلیم و عنصرهای سنگین از شیدسپهر گریخته‌اند برای همین هم‌اکنون شیدسپهر دارای هلیم کمتری نسبت به گذشته دارد و عنصرهای سنگین هم نسبت به [[پیش‌ستاره|پیش‌ستارهٔ]] خورشید ۸۴٪ اندازهٔ گذشته را دارند. ۷۱٪ پیش‌ستارهٔ خورشید از هیدروژن، ۲۷٫۴٪ از هلیم و ۱٫۵٪ از فلزها ساخته شده بود.<ref name="lodders" />

فراوانی عنصرهای سنگین خورشیدی که در بالا توضیح داده شد را با کمک [[طیف‌سنجی نجومی]] شیدسپهر خورشید و [[اندازه‌گیری]] فراوانی‌ها در [[شهاب‌سنگ|شهاب‌سنگ‌هایی]] که هرگز آن قدر داغ نشده‌اند که به [[دمای ذوب]] برسند، بدست می‌آوریم. گمان آن می‌رود که این شهاب‌سنگ‌ها ساختار پیش‌ستارهٔ خورشید را نگه داشته باشند و عنصرهای سنگین بر آن‌ها اثر نگذاشته باشند. نتیجهٔ هر دوی این روش‌ها با هم همخوانی دارد.<ref name="basu2008" />

}}</ref><ref>Ross and Aller 1976, Withbroe 1976, Hauge and Engvold 1977, cited in Biemont 1978.</ref> با این‌که پژوهش‌های گسترده‌ای صورت گرفت اما فراوانی برخی از عنصرهای گروه آهن مانند [[کبالت]] و [[منگنز]] چندان روشن نشد دست کم تا سال ۱۹۷۸ چنین بود؛ و این به دلیل ساختار بسیار ریز این عنصرها بود (منظور تفاوت ناچیز در ترازهای انرژی است).<ref name="biemont1978" />

دانشمندان [[ناسا]] از جابه‌جایی قطب شمال و جنوب خورشید در سال ۱۲۹۲ شمسی خبر داده و گفتند که این جابجایی تأثیر قابل توجهی بر کل [[منظومه خورشیدی]] می‌گذارد.

نور خورشید را می‌توان با کمک فرایندهای طبیعی و ساخت انسان مهار کرد. فرایند [[نورساخت]] در اندام‌های گیاهان انرژی نور خورشید را جذب می‌کند و آن را به صورت شیمیایی ([[اکسیژن]] و ترکیب‌های کاهش یافتهٔ [[کربن]]) آزاد می‌کند. همچنین انرژی انبار شده در [[نفت خام]] و [[سوخت‌های سنگواره‌ای،سنگواره‌ای]]، خود غیر مستقیم به انرژی خورشید و فرایند نورساخت وابسته‌است. علاوه بر روش‌های طبیعی با کمک ابزارهای ساخت انسان هم می‌توان یا مستقیم از گرمای خورشید بهره برد یا با کمک [[سلول خورشیدی|سلول‌های خورشیدی]]، نور خورشید را به [[انرژی الکتریکی]] دگرگون کرد.<ref name=Phillips1995-319>{{Cite book|last=Phillips|first=Kenneth J. H.|title=Guide to the Sun|year=۱۹۹۵|publisher=[[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]]|isbn=۹۷۸-۰-۵۲۱-۳۹۷۸۸-۹|pages=۳۱۹–۳۲۱}}</ref>

در [[خورشیدگرفتگی|خورشیدگرفتگی‌هایی]] که کلی نیستند هم نگاه به خورشید خطرناک است. چون در این وضعیت که [[ماه]] در برابر خورشید جای گرفته بیشتر نور خورشید گرفته شده و پیرامون فرد تاریک است به همین دلیل [[مردمک]] چشم بیشتر از همیشه باز شده‌است اما هم‌زمان هنوز بخشی از خورشید در آسمان دیده می‌شود این بخش از خورشید همان شیدسپهر است که به درخشش دیگر جاهای خورشید است. در نتیجه مردمک چشم از ۲ تا ۶ میلی‌متر باز شده که با نگاه به خورشید که به صورت جزئی نورانی است ناگهان نوری [[ده برابر]] همیشه وارد شبکیه می‌شود و سلول‌های این بخش چشم ممکن است بمیرند در نتیجه نقطه‌های کوری همیشگی در محدودهٔ دید بیننده بوجود می‌آید.<ref name="Espenak">

* [http://www.irsci.com/%da%a9%d8%b4%d9%81کشف-%d8%ad%d9%81%d8%b1%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8cحفره‌ای-%d8%af%d8%b1در-%d8%ad%d8%a7%d9%84حال-%da%af%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%b4گسترش-%d8%af%d8%b1در-%d8%b3%d8%b7%d8%adسطح-%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%b4%db%8c%d8%afخورشید/ کشف حفره‌ای در حال گسترش در سطح خورشید توسط ناسا]، از [[مجله علمی ایران (وب‌گاه)|وب‌گاه مجله علمی ایران]]