صحت تاریخی داستان استر و مردخای: تفاوت میان نسخه‌ها

تاریخ نگارش کتاب استر نامشخص است اما معمولاً بین محققین اتفاق‌نظر وجود دارد که نگارش کتاب کمی بعد از سقوط هخامنشیان، احتمالاً در [[دوره اشکانیان]] و حدود قرن دو یا سه [[قبل از میلاد]] بوده‌است. نویسنده کتاب نیز ناشناخته‌است. اما معمولاً چنین پنداشته می‌شود که توسط فردی از میان اقلیت یهودی ایران و بابل نوشته شده‌است.<ref name="Shaul" /> اما [[محمود جعفری دهقی|جعفری دهقی]] معتقد است که این کتاب در زمان هلنیستی (یونانی مآبی) و حاصل تلقی و برداشت فکری یونانیان و دشمنی آنان با شاهان هخامنشی است.<ref>{{پک|جعفری دهقی|1391|ک=بازشناسی منابع و مآخذ تاریخ ایران باستان|ص=120}}</ref>

 

 

[[دانشنامه بریتانیکا]] در نوشتار مربوط به عید پوریم می‌نویسد: حقیقت تاریخی این واقعه کتاب مقدس، معمولاً مورد سؤال می‌باشد. در مورد جشن پوریم، نیز هرچند مشخص است که عید پوریم تا حدود قرن دوم میلادی به سنتی تثبیت شده در میان یهودیان تبدیل شده بوده، ریشه تاریخی این جشن ناشناخته‌است.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/483999/Purim:: Purim]. (2009). In ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved March 11, 2009 from Encyclopædia Britannica Online</ref> در این دانشنامه در هنگام بررسی تأثیرات تمدن [[ایران زمین]] بر یهودیت چنین آمده‌است که ماجرای پوریم از کتاب استر در واقع، یکی از [[قصه‌های ایرانی]] در مورد زیرکی و خدعه‌های شهبانوهای ایرانی در درون اندرونی‌های پادشاهان می‌باشد و خود عید پوریم نیز به نوعی اقتباس یهودیان از [[عید نوروز]] می‌باشد.<ref name="Persian Source">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/307197/Judaism/35340/Sources-and-development#ref=ref299743:: The Judaic tradition» Jewish myth and legend» Sources and development» Myth and legend in the Persian period]. (2009). In ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved March 11, 2009, from Encyclopædia Britannica Online</ref>

بگفته [[شائول شاکد]]، استاد ارشد [[دانشگاه عبری اورشلیم]] و پژوهش‌گر نامدار [[تاریخ یهودیت]]، در نوشتار مربوط به پوریم در [[دانشنامه ایرانیکا]]، گواهی بر صحت این داستان از دیدگاه تاریخی وجود ندارد و معمولاً در مورد واقعیت تاریخی داستان با شک و تردید نگریسته می‌شود. نظریه‌هایی وجود دارد که داستان بر مبنای اساطیر ایلامی یا بابلی است. هرچند چنین نظری را نمی‌توان با اطمینان پذیرفت. این کتاب را بیشتر می‌توان نمونه‌ای از تم (theme) معروف دسیسه‌های درون دربار و نجات یافتن‌های معجزه آمیز نامید.<ref name="Shaul">{{harvnb|Shaked|۱۹۹۸|pp=۶۵۵–۶۵۷}}</ref>

 

 

بگفته تاریخچه یهودیت چاپ [[دانشگاه کمبریج]] نویسنده کتاب استر ممکن است [[نام‌های ایرانی]] یا ایلامی برای کتابش را می‌دانسته، اما نشان داده نشده که نویسنده اطلاعات دست اولی راجع به وضعیت جغرافیایی قصر در [[شوش (شهر باستانی)|شوش]] یا فضای حاکم در دربار ایران داشته‌است. اگر چه تاریخی بودن کتاب به دلیل وجود غیر محتملات<ref>بگفته تاریخچه یهودیت چاپ دانشگاه کمبریج از جمله غیر محتملاتی که تاریخی بودن کتاب را زیر سؤال می‌برند، می‌توان از جشنی که پادشاه برای افسران اجرایی اش گرفت که صد و هشتاد روز به طول انجامید (۱:۱–۴)؛ نافرمانی ملکه وشتی از پادشاه؛ مکاتبه پادشاه به ملت‌های مختلف در زبان خودشان و فرمان دادن به اینکه هر مردی در خانه خودش ارباب است (زبان رسمی آرامی شاهنشاهی بود)، اعطای مقام‌های بالا به غیر ایرانیان نام برد.</ref> و خطاها<ref>بگفته تاریخچه یهودیت چاپ دانشگاه کمبریج برخی از خطاهای معروف کتاب عبارتند از: ذکر ۱۲۷ [[ساتراپ]] (استان) در امپراطوری ایران در حالی که [[هرودوت]] ۲۰ [[ساتراپ]] را ذکر می‌کند. بگفته هرودوت ملکه خشایار شاه آمستریس بود اگر چه در کتاب استر، استر این عنوان را بین سال‌های هفتم و بیستم پادشاه داشت. قصه مصنوعی کتاب که صحبت از تضادها می‌کند: یهودیان و بت پرستان، وشتی و استر، به دار آویختن‌هامان و قرار دادن مردخای به عنوان وزیر، قتل‌عام غیر یهودیان و کشتارهای ضد یهودی نیز یک افسانه را پیشنهاد می‌کنند.</ref> زیر سؤال می‌رود، اما افسانه بودن داستان به معنی این نیست که از داخل خلأ زاده شده‌است. بدون شک داستان بر پایه اتفاقی تاریخی که در شوش افتاده بنا شده‌است، هرچند تشخیص ماهیت این اتفاق سخت می‌باشد. همچنین عید پوریم قبل از نوشتن شدن کتاب استر جشن گرفته می‌شده و این داستان سعی در توجیه این جشن کرده‌است.<ref>{{یادکرد|فصل= |کتاب=The Cambridge history of Judaism|ناشر= Cambridge University Press|چاپ= |شهر= |کوشش= William Horbury, John Sturdy, Steven T. Katz|ویرایش= |سال=۱۹۹۰ |شابک=0-521-21929-9, 9780521219297 |نویسنده=Davies, {{چر}}William David |نویسندگان سایر بخش‌ها=Louis Finkelstein|ترجمه=|صفحه=۳۶۶–۳۶۷ |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}}</ref>

به گفته لیتمن دانش‌آموختگان و دانش‌پژوهان کتاب استر را به دلیل تناقضات آشکار تاریخی در این کتاب به جای سند تاریخی، جز افسانه‌های تاریخی به حساب می‌آورند. به استناد [[تاریخ هرودوت]]، خشایارشا هرگز نمی‌تواند با یک یهودی ازدواج کند کند چرا که خلاف عمل پادشاه برای ازدواج با یکی از ۷ خانواده صاحب قدرت ایرانی است. تاریخ گزارش می‌دهد که خشایارشا با [[آمستریس]] و نه با [[وشتی]] یا [[استر]] ازدواج کرده‌است. هیچ اطلاعات شخصی از وزیر [[هامان]]، [[وشتی]] یا [[استر]] یا حتی [[مردخای]] - مرد عالی رتبه دربار- نیست. مردخای گفته می‌شود که توسط [[بختنصر]] تبعید شده‌است ولی تبعید او ۱۱۲ سال پیش از سلطنت خشایارشا روی داده‌است<ref>The Religious Policy of Xerxes and the "Book of Esther" Author(s): Robert J. Littman Reviewed work(s):Source: The Jewish Quarterly Review, New Series, Vol. 65, No. 3 (Jan. , 1975), pp. 145-155 Published by: University of Pennsylvania Press Stable URL: http://www.jstor.org/stable/1454354</ref>

 

 

 

 

دائرةالمعارف جهانی یهود دربارهٔ کتاب استر می‌نویسد:

{{نقل قول|کتاب استر همه چیز می‌تواند باشد جز تاریخ، این کتاب، داستانی افسانه آمیز است که غرض ظاهری این افسانه آن بوده که برای جشن گرفتن عید پوریم، یک حقانیت و واقعیت تاریخی ذکر کند. کتاب استر اطلاعاتی نادرست را در مورد فارس نیز ارائه می‌دهد. در این کتاب آمده که خشایارشا بر ۱۲۷ ولایت حکمرانی کرده، حال آنکه تعداد واقعی تحت حکم او ۲۷ تا بوده است.<ref name="shaker" />}}

 

 

 

== پانویس ==