پیروز سوم: تفاوت میان نسخه‌ها

[[مرتضی مطهری]] و [[سید جعفر شهیدی]] در صحت داستان ازدواج حسین پسر علی با شهربانو تردید کرده‌کرده و این روایات را رد کرده اند<ref>خدمات متقابل اسلام و ایران، صص ۱۳۱ تا۱۳۳</ref><ref>کتاب زندگی حسین بن علی اثر دکتر سید جعفر شهیدی چاپ مرکز نشر فرهنگ اسلامی صفحه ۱۲ تا ۲۷</ref>

پیروز به خواست پدرش یزدگرد سوم (چینی: Issu-ssu/I-ssu-hou)، در سال ۶۳۸ میلادی به گروهی به رهبری مرزبان (mo-se-pan) برای جلب کمک نظامی [[تای‌زونگ (دودمان تانگ)|تایزونگ]] امپراتور چین، به چین رفت<ref name=":0">{{یادکرد ژورنال|عنوان=فرزندان و نوادگان یزدگرد سوم در چین|ژورنال=ایرانشناسی|ناشر=|تاریخ=پاییز 1382|زبان=فارسی|شاپا=|doi=|پیوند=http://www.ensani.ir/storage/Files/20120325200717-1125-793.pdf|تاریخ دسترسی=}}</ref> اما تایزونگ پیش از رسیدن پیروز به [[چانگ آن]] درگذشته بود و پسرش [[گائوزونگ]] امپراتور تازه و سومین رئیس کشور[[چین]] از دودمان تانگ به پیروز مقام درباری داد و احترام بسیار کرد و در سال ۶۶۲ میلادی او را با یکی از ژنرال‌های خود به نام «پی شینگ جیان» با لشکری کامل روانه ایران کرد. پیروز پیشنهاد کرده بود که این لشکر تا [[سیستان]] {{مدرک}} (شهر [[زرنگ]] = زرنج و مرکز ایالت نیمروز [[افغانستان]] امروز، در چینی Chi-Ling) با او باشد زیرا که اطمینان دارد، ایرانیان پس از شنیدن خبر بازگشت وی، دسته‌های [[مقاومت]] تشکیل می‌دهند و به یاری‌اش می‌شتابند. پیروز موفق شد، به یاری چینیان در سال ۶۵۸ میلادی دولت پارسی (Po-szu) با پایتخت [[زرنگ (ساتراپی)|زرنگ]] (Chi-ling) در سیستان بوجود آورد. سکه‌های بسیاری از یزدگرد برای سال بیستم پادشاهی وی (۶۵۰–۶۵۱ م) به ضرب سیستان وجود دارد که به نظر سکه شناسان پس از سال ۶۵۱ میلادی و مرگ یزدگرد ضرب شده‌اند. این می‌تواند به این معنا باشد که پس از مرگ یزدگرد، فرزندانش هم چنان به نام او سکه می‌زدند و همین گواه بر ادامه کوتاه پادشاهی ساسانی در شرق ایرانشهر است.<ref name=":0" /> بر اساس آنچه چینیان روایت می‌کنند، در ۱۴ فوریه سال ۶۶۳ میلادی [[فغفور]] گازونگ پیروز را به این حکومت منصوب کرده‌است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=Documents sur les Tou-kive Oecidentaus|نام خانوادگی=Chavannes|نام=E|ناشر=|سال=1941|شابک=|مکان=Paris|صفحات=172}}</ref> منابع ایرانی نیز از این سلطنت یاد می‌کنند:<blockquote>پسر یزدگرد به هندوستان شد، سپاه و گُند آورد، پیش از آمدن به خراسان درگذشت، آن سپاه و گُند بیاشفت<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بندهش|نام خانوادگی=|نام=فرنبغ دادگی|ناشر=توس|سال=1369|شابک=|مکان=تهران|صفحات=141}}</ref></blockquote>همین منابع نشان می‌دهند که این حکومت در سال ۶۷۳/۶۷۴ میلادی سقوط کرده‌است.<ref name=":1" /> گازونگ به پیروز یکی از شانزده لقب سلطنتی امپراطوری چین با عنوان سپهسالار گارد جنگی راست (You wu wei jianguim) را اعطا کرد و بعد از او به پسرش نرسه نیز لقب سپهسالار گارد جنگی چپ را اعطا نمود.<ref name=":0" />

پیروز در سال ۶۷۷ میلادی فرمان احداث معبدی به نام Bos-si (معبد پارسی) در شینجان را داد.<ref name=":0" /> او در سال ۶۷۸/۶۷۹ میلادی درگذشت.<ref name=":1" /> نرسه، فرزند پیروز سوم، در یادداشتی مرگ پدرش را اینچنین توصیف می‌کند:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Frank Wong|کد زبان=En|تاریخ=August 11, 2000|وب‌گاه=The Circle of Ancient Iranian Studies|نشانی=http://www.cais-soas.com/CAIS/History/Post-Sasanian/pirooz.htm|عنوان=Pirooz in China Defeated Persian army takes refuge}}</ref><blockquote>«پیروز از امپراتور چین تنها تقاضای تدفینی ساده را برای خود کرد. ایرانیان در تبعید به همراه امپراتور چین حاضر بودند. امپراتور دستان لرزان پیروز را در دستانش گرفت. پیروز نگاهش را به غرب (ایران) گرداند و گفت: «من هر آنچه در توان داشتم برای وطنم (ایران) انجام دادم و آسوده خاطرم.» سپس نگاهی به شرق کرد و گفت: «سپاسگزار چین هستم، وطن جدیدم» سپس نگاهش را سوی خانواده‌اش و همه ایرانیان حاضر گرداند و گفت: «تلاش و استعداد خود را در راه یاری امپراتور بگمارید. ما دیگر ایرانی نیستیم. اکنون ما چینی هستیم» و سپس در آرامش چشم از جهان فروبست.»</blockquote>پیشاپیش آرامگاه گائوزونگ، یکی از مجسمه‌های بی سر متعلق به پیروز سوم است که بر کتیبهٔ پشت آن چنین نوشته شده‌است:<blockquote>«پیروز، شاه پارس (ایران) سپهسالار بزرگ گارد جنگی راست و سپهبد پارس (ایران)»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Tang Qianling Shirenxiang|نام خانوادگی=Guocan|نام=Chan|ناشر=Ji Qi Xianming de Yanjiu|سال=1980|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref></blockquote><blockquote></blockquote>

[[نرسی نوه یزدگرد سوم]] یا نرسه پسر پیروز سوم، جزئیات تلاش‌های پدرش و مهاجرت [[پارسیان]] درباری به چین و زندگی در این کشور را در کتابی شرح داده‌است.<ref name=":1" /> به نوشتهٔ وی، دولت عرب پس از آگاه شدن از توسل شاهزاده پیروز به دربار

چین، هیأتی را به ریاست یکی از معاریف عرب به «چانگ آن» فرستاد و این هیئت موفق شد که امپراتور گائوزونگ را بی‌طرف سازد و نظر وی را نسبت به کمک به بازماندگان [[یزدگرد سوم]] تغییر پیدا کرد. مخصوصاً که بعداً این امپراتور دچار سکته مغزی شد و امور به دست زنش «وو زتیان» و جانشینانش «ژونگ زونگ» و «روی زونگ» افتاد که قصد جنگ نداشتند. وی در سال ۶۷۹ میلادی با سربازانش برای آزاد ساختن ایرانشهر به غرب رفت و قریب به سی سال در طخارستان با اعراب جنگید.<ref name=":1" /> مجسمه وی نیز کنار مجسمه پدرش قرار دارد و عنوان خدای پارس بر آن نقش بسته است.<ref name=":0" />

{{پانویس|۲}}