مهدی اخوان ثالث: تفاوت میان نسخه‌ها

| وب‌گاهوبگاه =

'''مهدی اخوان ثالث''' (۱۰ [[اسفند]] ۱۳۰۷ [[مشهد]] - ۴ شهریور ۱۳۶۹ [[تهران]])، [[شاعر]] پرآوازه و موسیقی‌پژوه [[ایرانی‌ها|ایرانی]] بود. نام و [[تخلص]] وی در اشعارش '''م. امید''' بود.{{سخ}}اشعار او زمینهٔ اجتماعی دارند و گاه حوادث زندگی مردم را به تصویر کشیده‌ است؛کشیده‌است؛ همچنین دارای لحن حماسی آمیخته با صلابت و سنگینی شعر خراسانی و نیز در بردارندهٔ ترکیبات نو و تازه است.{{سخ}}اخوان ثالث در [[شعر کلاسیک فارسی]] توانا بود و در ادامه به [[شعر نو]] گرایید. از وی اشعاری در هر دو سبک به جای مانده‌است. همچنین او آشنا به نوازندگی [[تار]] و [[مقام (موسیقی ایرانی)|مقام‌های موسیقایی]] بود.<ref>ستایشگر، مهدی. ''نام نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد سوّم''. چاپ اوّل، تهران: اطلاعات، ۱۳۷۶، {{شابک|964-423-377-8}}(جلد ۳)، صفحهٔ ۵۲.</ref>

اما اخوان این موضوع را نمی‌پذیرفت و در این باره گفته استگفته‌است: «من به گذشته و تاریخ ایران نظر دارم. من عقده عدالت دارم. هرکس قافیه را می‌شناسد، عقده عدالت دارد. قافیه دو کفه ترازو است که خواستار عدل است… گهگاه فریادی و خشمی نیز داشته‌ام.»

هنر اخوان در آمیزش شعر کهن و سبک نیمایی و سوگ او بر گذشته، مجموعه‌ای به وجود آورد که خاص او بود و اثری عمیق در هم‌نسلان او و نسل‌های بعد گذاشت.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

* [[جمال میرصادقی]]، [[داستان‌نویس]] و [[منتقد ادبی]]، دربارهٔ اخوان گفته‌است: من اخوان را از ''[[آخر شاهنامه]]'' شناختم. شعرهای اخوان جهان‌بینی و بینشی تازه به من داد و باعث شد که نگرش من از شعر به کلی متفاوت شود و شاید این آغازی برای تحول معنوی و درونی من بود.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

* [[نادر نادرپور]]، شاعر معاصر ایران که در سال‌های نخستین ورود اخوان به تهران با او و شعر او آشنا شد معتقد است که هنر م. امید در ترکیب شعر کهن و سبک نیمایی و سوگ او بر گذشته مجموعه‌ای به وجود آورد که خاص او بود و اثری عمیق در هم نسلان او و نسل‌های بعد گذاشت.{{سخ}}نادرپور گفته‌است: «شعر او یکی از سرچشمه‌های زلال شعر امروز است و تأثیر آن بر نسل خودش و نسل بعدی مهم است. اخوان میراث شعر و نظریه نیمایی را با هم تلفیق کرد و نمونه‌ای ایجاد کرد که بدون اینکه از سنت گسسته باشد بدعتی بر جای گذاشت. اخوان مضامین خاص خودش را داشت، مضامینی در سوگ بر آنچه که در دلش وجود داشت - این سوگ گاهی به ایران کهن برمی‌گشت و گاه به روزگاران گذشته خودش و اصولاً سرشار از سوز و حسرت بود- این مضامین شیوه خاص اخوان را پدید آوردپدیدآورد به همین دلیل در او هم تأثیری از گذشته می‌توانیم ببینیم و هم تأثیر او را در دیگران یعنی در نسل بعدی می‌توان مشاهده کرد.»<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />{{سخ}}اما خود اخوان زمانی گفت نه در صدد خلق سبک تازه‌ای بوده و نه تقلید، و تنها از احساس خود و درک هنری اش پیروی کرده: «من نه سبک شناسسبک‌شناس هستم نه ناقد… من هم از کار نیما الهام گرفتم و هم خودم برداشت داشتم. در مقدمه زمستان گفته‌ام که می‌کوشم اعصاب و رگ و ریشه‌های سالم و درست زبانی پاکیزه و مجهز به امکانات قدیم و آنچه مربوط به هنر کلامی است را به احساسات و عواطف و افکار امروز پیوند بدهم یا شاید کوشیده باشم از خراسان دیروز به مازندران امروز برسم…»

* [[هوشنگ گلشیری]]، نویسنده معاصر ایرانی مهدی اخوان ثالث را رندی می‌داند از تبار [[خیام]] با زبانی بیش و کم میانه شعر نیما و شعر کلاسیک فارسی. وی می‌گوید تعلق خاطر اخوان را به ادب کهن هم در التزام به وزن عروضی و قافیه بندی، ترجیع و تکرار می‌توان دید و هم در تبعیت از همان صنایع لفظی قدما مانند [[مراعات نظیر]] و [[جناس]] و غیره.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

* [[اسماعیل خویی]]، شاعر ایرانی مقیم بریتانیا و از پیروان سبک اخوان معتقد است که اگر دو نام از ما به آیندگان برسد یکی از آن‌ها احمد شاملو و دیگری مهدی اخوان ثالث است که هر دوی آن‌ها از شاگردان نیمایوشیج هستند.{{سخ}}به گفته خویی، اخوان از ادب سنتی خراسان و از قصیده و شعر خراسانی الهام گرفته‌است و آشنایی او با زبان و بیان و ادب سنتی خراسان به حدی زیاد است که این زبان را به راستی از آن خود کرده‌است. آقای خویی می‌افزاید که اخوان دبستان شعر نوی خراسانی را بنیاد گذاشت و دارای یکی از توانمندترین و دورپروازترین خیال‌های شاعرانه بود. اسماعیل خویی معتقد است که اخوان همانند نیما از راه [[واقع‌گرایی]] به نمادگرایی می‌رسد.{{سخ}}وی دربارهٔ عنصر عاطفه در شعر اخوان می‌گوید که اگر در شعر قدیم ایران [[باباطاهر]] را نماد عاطفه بدانیم، شعری که کلام آن از دل برمی‌آید و بر دل می‌نشیند و مخاطب با خواندن آن تمام سوز درون شاعر را در خود بازمی‌یابد، اخوان فرزند بی‌نظیر باباطاهر در این زمینه‌است.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

* [[غلامحسین یوسفی]] در کتاب ''چشمه روشن'' می‌گوید مهدی اخوان ثالث در شعر زمستان احوال خود و عصر خود را از خلال اسطوره‌ای کهن و تصاویری گویا نقش کرده‌است.{{سخ}}شعر زمستان در دی ماه ۱۳۳۴ سروده شده‌است. به گفته غلامحسین یوسفی، در سردی و پژمردگی و تاریکی فضای پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ است که شاعر زمستان اندیشه و پویندگی را احساس می‌کند و در این میان، غم تنهایی و بیگانگی شاید بیش از هر چیز در جان او چنگ انداخته‌است.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

با اینکه او نخست به [[سیاست]] گرایش داشت ولی پس از رویداد [[کودتای ۲۸ مرداد|۲۸ مرداد]] از سیاست تا مدتی روی گرداند. چندی بعد با [[نیما یوشیج]] و شیوه سرایندگی او آشنا شد. شاهکار اخوان ثالث [[زمستان (شعر)|شعر '''زمستان''']] است.<ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" /><ref name="اخوان، شاعر حماسه و شکست" />

خامنه‌ای می‌گوید: گوشی را گذاشتم و تا آخر هم سراغ او نرفتیم.{{سخ}}در فروردین سال ۱۳۶۹ هم خامنه‌ای در جمع شاعران اهل مشهد دربارهٔ اخوان می‌گوید: نمی‌توانید بروید با او بنشینید، چون او اصلاً شماها را نفی می‌کند؛ شماها هم او را به کلی از رگ و ریشه نفی می‌کنید. می‌بینید که این راه بسته استبسته‌است.

[[سید علی خامنه‌ای]] نیز گفته با اخوان دوست بوده‌است. پایگاه اطلاع‌رسانی خامنه‌ای نیز عکسی از دست‌نوشتهٔ اخوان ثالث در دفتر یاداشت‌های خامنه‌ای منتشر و اعلام کرده‌است که وی دستور دفن اخوان در مقبره‌الشعرای آرامگاه فردوسی در توس را داده استداده‌است.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/others-note?id=27294 دفتر حفظ و نشر آثار سید علی خامنه‌ای]</ref>

* {{یادکرد وب| نشانی = http://www.bookfiesta.ir/modules/fa/person_details.aspx?personid=17 | عنوان = زندگینامه مهدی اخوان ثالث| نویسنده = | تاریخ بازدید = | تاریخ = | ناشر = وب‌گاهوبگاه جشن کتاب| صفحه = | زبان =}}