سوختوساز: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Wikimostafa (بحث | مشارکتها) |
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۸:
سیستم سوخت و ساز یک سازواره (ارگانیسم) مشخص تعیین میکند که کدام ماده [[سم|سمی]] و کدام ماده [[تغذیه|مغذی]] است. به عنوان مثال، بعضی [[پروکاریوت]]ها از [[سولفید هیدروژن]] به عنوان ماده مغذی استفاده میکنند، در حالیکه این گاز برای حیوانات سمی است.<ref name="Physiology1">{{cite journal |author=Friedrich C |title=Physiology and genetics of sulfur-oxidizing bacteria |journal=Adv Microb Physiol |volume=39 |issue= |pages=235–89 |year=1998 |pmid=9328649 |doi=10.1016/S0065-2911(08)60018-1 |series=Advances in Microbial Physiology |isbn=978-0-12-027739-1}}</ref> سرعت دگرگشت، [[میزان سوختوساز پایه]]، بر مقدار مواد غذایی لازم برای سازواره و همچنین توانایی آن در بدست آوردن غذا تأثیر دارد.
یکی از ویژگیهای قابل توجه سوخت و ساز شباهت آن به مسیرهای سوختوساز پایه و اجزای بین گونههای بسیار متفاوت است.<ref>{{cite journal |author=Pace NR |title=The universal nature of biochemistry |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=98 |issue=3 |pages=805–8 |date=January 2001 |pmid=11158550 |pmc=33372 |doi=10.1073/pnas.98.3.805 |bibcode=2001PNAS...98..805P}}</ref> به عنوان مثال، مجموعهای از [[کربوکسیلیک اسید]]ها که به عنوان حدواسط در [[چرخه اسید سیتریک]] شناخته میشوند در تمام موجودات زنده شناخته شده وجود دارند، در گونههایی از باکتری [[تک یاخته|تک یاختهای]] [[اشریشیا کولی]] و پرسلولیهای عظیم مثل [[فیل]]ها یافت میشوند.<ref name=SmithE>{{cite journal |author=Smith E, Morowitz H |title=Universality in intermediary metabolism |pmc=516543 |journal=Proc Natl Acad Sci USA |volume=101 |issue=36 |pages=13168–73 |year=2004 |pmid=15340153 |doi=10.1073/pnas.0404922101 |url=http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15340153|bibcode = 2004PNAS..10113168S}}</ref> این شباهت قابل توجه در مسیرهای سوخت و ساز احتمالاً به دلیل شباهت اولیه
== زیستشیمی کلیدی ==
بیشتر ساختارهایی که حیوانات، گیاهان و میکروبها را تشکیل میدهند از سه دسته اساسی [[مولکول]]ها تشکیل شدهاند: [[آمینواسید]]ها، [[کربوهیدرات]]ها و [[لیپید]]ها (اغلب [[چربی]]ها نامیده میشوند). همانطور که این مولکولها برای زندگی اساسی هستند، واکنشهای متابولیکی روی ساخت این مولکولها در ساخت و ساز یاختهها و بافتها، یا شکستن
{| class="wikitable"
خط ۳۸:
=== لیپیدها ===
[[لیپید]]ها گروهی با بیشترین تنوع زیستشیمیایی هستند. استفاده اساسی
=== کربوهیدراتها ===
خط ۴۴:
=== نوکلئوتیدها ===
دو اسیدنوکلوئیک دیانای و [[آرانای]] پلیمرهای [[نوکلئوتید]]ها هستند، هر نوکلئوتید از یک گروه فسفات متشکل از یک گروه قند [[ریبوز]] با یک [[پایه نیتروژنی]] تشکیل
=== کوآنزیمها ===
سوخت و ساز شامل آرایه وسیعی از واکنشهای شیمیایی است، اما اغلب در چند نوع اساسی از واکنشها که شامل انتقال [[گروه عاملی|گروههای عاملی]] از اتمها و پیوندهای بین آنها در درون مولکولها قرار میگیرند.<ref>{{cite journal |author=Mitchell P |title=The Ninth Sir Hans Krebs Lecture. Compartmentation and communication in living systems. Ligand conduction: a general catalytic principle in chemical, osmotic and chemiosmotic reaction systems |journal=Eur J Biochem |volume=95 |issue=1 |pages=1–20 |year=1979 |pmid=378655 |doi=10.1111/j.1432-1033.1979.tb12934.x}}</ref> این شیمی مشترک به سلولها اجازه میدهد تا از مجموعه کوچکی از واسطههای شیمیایی برای حمل گروههای شیمیایی بین واکنشهای مختلف استفاده کنند.<ref name=Wimmer /> این واسطههای انتقال گروهی را [[کوفاکتور|کوآنزیم]] مینامند. هر دسته از واکنشهای انتقال گروهی توسط کوآنزیم مخصوص انجام میشوند، که برای مجموعهای از آنزیمهایی که آنها را تولید کردهاند، و مجموعهای از آنزیمهایی که آنها را مصرف میکنند [[پیش ماده]] هستند. این کوآنزیمها
یکی از کوآنزیمهای مرکزی [[آدنوزین تریفسفات]] (ATP) میباشد، که انرژی همگانی را در سلولها انتشار میدهد. این نوکلئوتید از انرژی شیمیایی انتقال بین واکنشهای شیمیایی مختلف استفاده میکند. تنها مقدار کمی از ATP در سلولها وجود دارد، اما
=== مواد معدنی و کوفاکتورها ===
عناصر معدنی نقش مهمی را در سوختوساز بازی میکنند؛ بعضیها فراوان هستند (مثل [[سدیم]] و [[پتاسیم]]) در حالی که بعضی دیگر به صورت غلظت در دقیقه عمل میکنند. حدود ۹۹٪ از جرم پستانداران از عناصر [[کربن]]، [[نیتروژن]]، [[کلسیم]]، [[سدیم]]، [[کلر]]، [[پتاسیم]]، [[هیدروژن]]، [[فسفر]]، [[اکسیژن]] و [[گوگرد]] تشکیل شدهاست.<ref name=Heymsfield>{{cite journal |author=Heymsfield S, Waki M, Kehayias J, Lichtman S, Dilmanian F, Kamen Y, Wang J, Pierson R |title=Chemical and elemental analysis of humans in vivo using improved body composition models |journal=Am J Physiol |volume=261 |issue=2 Pt 1 |pages=E190–8 |year=1991 |pmid=1872381}}</ref> [[ترکیب آلی|ترکیبات آلی]] (پروتئینها، لیپیدها و کربوهیدراتها) اکثراً از کربن و نیتروژن تشکیل یافتهاند، اکسیژن و هیدروژن در حال حاضر به عنوان آب وجود دارند.<ref name=Heymsfield />
عناصر معدنی به عنوان [[الکترولیت]]های [[یون|یونی]] عمل میکنند.
[[فلز واسطه|فلزهای واسطه]] با [[روی]] و [[آهن]] که فراوانترین آنها هستند، در حال حاضر به عنوان [[عنصر ردیابی]] در ارگانیسمها وجود دارند.<ref name=Husted>{{cite journal |author=Husted S, Mikkelsen B, Jensen J, Nielsen N |title=Elemental fingerprint analysis of barley (Hordeum vulgare) using inductively coupled plasma mass spectrometry, isotope-ratio mass spectrometry, and multivariate statistics |journal=Anal Bioanal Chem |volume=378 |issue=1 |pages=171–82 |year=2004 |pmid=14551660 |doi=10.1007/s00216-003-2219-0}}</ref><ref name="Mahan D, Shields R">{{cite journal |author=Mahan D, Shields R |title=Macro- and micromineral composition of pigs from birth to 145 kilograms of body weight |url=http://jas.fass.org/cgi/reprint/76/2/506 |journal=J Anim Sci |volume=76 |issue=2 |pages=506–12 |year=1998 |pmid=9498359}}</ref> این فلزات در بعضی از پروتئینها به عنوان [[کوفاکتور]] استفاده میشوند و برای فعالیتهای آنزیمها از جمله کاتالاز و پروتئینهای حمل کننده اکسیژن مثل [[هموگلوبین]] اساسی هستند.<ref name=Husted>{{cite journal |author=Husted S, Mikkelsen B, Jensen J, Nielsen N |title=Elemental fingerprint analysis of barley (Hordeum vulgare) using inductively coupled plasma mass spectrometry, isotope-ratio mass spectrometry, and multivariate statistics |journal=Anal Bioanal Chem |volume=378 |issue=1 |pages=171–82 |year=2004 |pmid=14551660 |doi=10.1007/s00216-003-2219-0}}</ref><ref name="Mahan D, Shields R" /> کوفاکتورهای فلزی با اتصال سختی به بخشهای خاصی از پروتئینها متصل هستند؛ اگرچه کوفاکتورهای آنزیمی میتوانند در طول تجزیه اصلاح شوند،
== فروگشت ==
خط ۶۲:
در مرحله کاتابولیسم، [[مولکول]]های [[آلی]] مواد غذایی ([[کربوهیدرات]]ها، [[چربی]]ها و [[پروتئین]]ها) درون [[یاخته]] خورد میشوند. مسیرهای فروگشت [[انرژی]] آزاد میکنند؛ برخی به صورت ذخیره شده در [[ATP]] و برخی به صورت ناقلین الکترون کاهش یافته مانند [[نیکوتینآمید آدنین دینوکلئوتید|NADH]]، [[نیکوتینآمید آدنین دینوکلئوتید فسفات|NADPH]] و [[فلاوین آدنین دینوکلئوتید|FADH<sub>2</sub>]] و [[انرژی]] باقی مانده به صورت گرما آزاد میشود.
هدف واکنشهای کاتابولیک ارائه انرژی و اجزا مورد نیاز برای واکنشهای آنابولیک است. ماهیت دقیق این واکنشهای کاتابولیک از ارگانیسم به ارگانیسم دیگر متفاوت است و ارگانیسمها میتوانند بر اساس منبع انرژی و کربن دستهبندی شوند ([[گروههای مواد مغذی اولیه]])، همانطور که در جدول زیر نشان داده
{| class="wikitable float-right" style="text-align:center" width="50%"
خط ۸۷:
=== انرژی به دست آمده از ترکیبات آلی ===
کاتابولیسم کربوهیدراتها، کربوهیدراتها را به واحدهای کوچکتر میشکند. کربوهیدراتها معمولاً یک بار توسط سلولها گرفته شده و به [[تکقندی]]ها هضم میشوند.<ref>{{cite journal |author=Bell G, Burant C, Takeda J, Gould G |title=Structure and function of mammalian facilitative sugar transporters |journal=J Biol Chem |volume=268 |issue=26 |pages=19161–4 |year=1993 |pmid=8366068}}</ref> در داخل، مسیر اصلی شکستن [[قندکافت]] است، جایی که قندهایی مثل [[گلوکز]] و [[فروکتوز]] به [[پیروویک اسید|پیرووات]] تبدیل شده و مقداری ATP تولید میشود.<ref name=Bouche>{{cite journal |author=Bouché C, Serdy S, Kahn C, Goldfine A |title=The cellular fate of glucose and its relevance in type 2 diabetes |url=http://edrv.endojournals.org/cgi/content/full/25/5/807 |journal=Endocr Rev |volume=25 |issue=5 |pages=807–30 |year=2004 |pmid=15466941 |doi=10.1210/er.2003-0026}}</ref> [[پیروویک اسید|پیرووات]] یک ماده واسطهای در چندین مسیر متابولیکی میباشد، اما اکثر آن به [[استیل-کوآ]] تبدیل شده و در [[چرخه اسید سیتریک]] تغذیه میشود. اگرچه بیشتر ATP در چرخه اسید سیتریک تولید میشود،
== تبدیل انرژی ==
خط ۹۸:
=== انرژی به دست آمده از نور خورشید ===
انرژی نور خورشید توسط [[گیاه|گیاهان]]، [[سیانوباکتری|سیانو باکتریها]]، [[باکتریهای بنفش]]، [[باکتریهای گوگردی سبز]] و بعضی از [[آغازیان]] به دام میافتد. این فرایند اغلب همراه با تبدیل دیاکسید کربن به ترکیبات آلی، به عنوان بخشی از فرایند فتوسنتز میباشد که در ادامه بحث
در گیاهان، جلبکها و سیانوباکتریها، [[فتوسیستم II]] از انرژی نورانی برای جدا کردن الکترون از آب استفاده کرده و اکسیژن را به عنوان یک محصول زائد آزاد میکند. سپس الکترونها به سمت مجموعه [[سیتوکروم ب۶اف]] جریان مییابند، که از انرژی
== فراگشت ==
'''فراگشت''' یا آنابولیسم فرایندی سازنده در روند سوختوساز بدن (دگرگشت) است که در آن انرژی صرف میشود تا مواد سادهتر مانند اسید آمینو ترکیب گردد و ترکیبات آلی پیچیدهتر مانند زیمایهها (آنزیمها) و اسیدهای هستهای ساخته شود. فراگشت مجموعهای از فرایندهای سازنده در جایی است که انرژی آزاد شده به وسیله فروگشت برای ساختن مولکولهای پیچیده استفاده میشود.
=== تثبیت کربن ===
فتوسنتز، سنتز کربوهیدراتها از نور خورشید و [[کربن دیاکسید]] (CO2) میباشد. واکنش تثبیت کربن توسط آنزیم [[روبیسکو]] به عنوان بخشی از [[چرخه کالوین]] انجام میشود.<ref>{{cite journal |author=Miziorko H, Lorimer G |title=Ribulose-1,5-bisphosphate carboxylase-oxygenase |journal=Annu Rev Biochem |volume=52 |issue= |pages=507–35 |year=1983 |pmid=6351728 |doi=10.1146/annurev.bi.52.070183.002451}}</ref> یک نوع فتوسنتز در گیاهان اتفاق میافتد، [[تثبیت کربن C3]]، [[تثبیت کربن C4]] و [[فتوسنتز CAM]]. کربن دیاکسید مسیرهای متفاوتی را در چرخه کالوین طی میکند، در مسیر C3 گیاهان CO2 را
در پروکاریوتهای فتوسنتزی سازوکارهای تثبیت کربن متنوعتر هستند. در اینجا، کربن دیاکسید میتواند توسط چرخه کالوین، [[چرخه اسید سیتریک|چرخه کربس]]<ref>{{cite journal |author=Hügler M, Wirsen C, Fuchs G, Taylor C, Sievert S |title=Evidence for Autotrophic CO2 Fixation via the Reductive Tricarboxylic Acid Cycle by Members of the ɛ Subdivision of Proteobacteria |journal=J Bacteriol |volume=187 |issue=9 |pages=3020–7 |date=May 2005 |pmid=15838028 |pmc=1082812 |doi=10.1128/JB.187.9.3020-3027.2005 |url=http://jb.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15838028}}</ref> یا کربوکسیلاسیون استیل کوآ تثبیت شود.<ref>{{cite journal |author=Strauss G, Fuchs G |title=Enzymes of a novel autotrophic CO<sub>2</sub> fixation pathway in the phototrophic bacterium Chloroflexus aurantiacus, the 3-hydroxypropionate cycle |journal=Eur J Biochem |volume=215 |issue=3 |pages=633–43 |year=1993 |pmid=8354269 |doi=10.1111/j.1432-1033.1993.tb18074.x}}</ref><ref>{{cite journal |author=Wood H |title=Life with CO or CO<sub>2</sub> and H<sub>2</sub> as a source of carbon and energy |url=http://www.fasebj.org/cgi/reprint/5/2/156 |journal=FASEB J |volume=5 |issue=2 |pages=156–63 |year=1991 |pmid=1900793}}</ref>
خط ۱۲۱:
=== سنتز نوکلئوتیدها و روش ساخت ===
نوکلئوتیدها از آمینواسیدها، دیاکسید کربن و [[اسید فرمیک]] در مسیری که نیاز به مقدار زیادی از انرژی دگرگشتی دارد تشکیل میشوند.<ref name=Rudolph>{{cite journal |author=Rudolph F |title=The biochemistry and physiology of nucleotides |journal=J Nutr |volume=124 |issue=1 Suppl |pages=124S–127S |year=1994 |pmid=8283301}} {{cite journal |author=Zrenner R, Stitt M, Sonnewald U, Boldt R |title=Pyrimidine and purine biosynthesis and degradation in plants |journal=Annu Rev Plant Biol |volume=57 |issue= |pages=805–36 |year=2006 |pmid=16669783 |doi=10.1146/annurev.arplant.57.032905.105421}}</ref> در نتیجه، بیشتر ارگانیسمها سیستمهای کارآمدی برای مازاد نوکلئوتیدهای تشکیل شده دارند.<ref name=Rudolph /><ref>{{cite journal |author=Stasolla C, Katahira R, Thorpe T, Ashihara H |title=Purine and pyrimidine nucleotide metabolism in higher plants |journal=J Plant Physiol |volume=160 |issue=11 |pages=1271–95 |year=2003 |pmid=14658380 |doi=10.1078/0176-1617-01169}}</ref> [[پورین]]ها به عنوان [[نوکلئوزید]]ها ساخته میشوند (بازهای متصل شده به [[ریبوز]]). [[آدنین]] و [[گوانین]] از پیشمادههای نوکلئوزیدی [[اینوزین]] مونوفسفات تشکیل شدهاند، که
== ترمودینامیک موجودات زنده ==
خط ۱۴۰:
[[پرونده:A thaliana metabolic network.png|بندانگشتی|300px|چپ]]
ایده پیچیدگی [[شبکه دگرگشتی|شبکههای دگرگشتی]] در سلولها که با هزاران آنزیم مختلف شمرده میشود، در شکل نشان داده شده، تعامل بین فقط ۴۳ پروتئین و ۴۰ متابولیت را نمایش میدهد. این مدلها زمانی که مسیر و اطلاعات متابولیت به دست آمده از روشهای کلاسیک را با اطلاعات [[بیان ژن]] از مطالعات [[پروتئومیک]] و [[ریزآرایه دیانای]] ادغام میکنند، بسیار قدرتمند هستند.<ref>{{cite journal |author=Gianchandani E, Brautigan D, Papin J |title=Systems analyses characterize integrated functions of biochemical networks |journal=Trends Biochem Sci |volume=31 |issue=5 |pages=284–91 |year=2006 |pmid=16616498 |doi=10.1016/j.tibs.2006.03.007}}</ref> استفاده از این تکنیکها، یک مدل از متابولیسم انسانی در حال حاضر تولید
== تاریخچه ==
اصطلاح متابولیزم از کلمه [[یونان|یونانی]] Μεταβολισμός مشتق
در بررسیهای اخیر، [[سازوکار]]های این فرایندهای دگرگشتی مشخص
کشف [[آنزیم]]ها در آغاز سده بیستم توسط [[ادوارد بوخنر]] انجام شد که مطالعه واکنشهای شیمیایی دگرگشت را از مطالعه زیستشناختی یاختهها جدا کرده و آغاز [[زیستشیمی]] را مشخص
{{cite journal |author=Krebs H, Johnson W |title=Metabolism of ketonic acids in animal tissues |journal=Biochem J |volume=31 |issue=4 |pages=645–60 |date=April 1937 |pmid=16746382 |pmc=1266984}}</ref><ref name=Kornberg>{{cite journal |author=Kornberg H, Krebs H |title=Synthesis of cell constituents from C2-units by a modified tricarboxylic acid cycle |journal=Nature |volume=179 |issue=4568 |pages=988–91 |year=1957 |pmid=13430766 |doi=10.1038/179988a0|bibcode = 1957Natur.179..988K}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --> تحقیقات مدرن زیستشیمی تا حد زیادی با گسترش روشهایی از جمله [[کروماتوگرافی]] (سَوانِگاری)، [[بلورشناسی پرتو ایکس]]، [[طیفسنجی تشدید مغناطیسی هستهای]]، [[برچسب ایزوتوپی]]، [[میکروسکوپ الکترونی]] و [[شبیهسازی دینامیک ملکولی]] پیشرفت زیادی
== جستارهای وابسته ==
|