قنات: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز ویرایش 5.78.172.157 (بحث) به آخرین تغییری که FreshmanBot انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
خط ۱:
{{دیگر کاربردها}}
قنات
[[پرونده:Qanat persian.png|بخش‌های قنات در [[برش عرضی]]|بندانگشتی|300px]]
قنات یا کاریز یا کهریز راه آب یا کانالی است که در
'''قنات''' یا '''کاریز''' یا '''کهریز''' راه‌آب یا کانالی است که در زیرِ زمین کنده شده، تا [[آب]] در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق زمین برای ارتباط دادنِ رشته‌چاه‌هایی است که از [[مادر چاه]] سرچشمه می‌گیرد.<ref name=Asnad>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://parssea.org/?p=1371 |عنوان=قنات یا کاریز میراث فرهنگی و علمی و اقتصادی ایرانیان | ناشر =اسناد نام خلیج فارس |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref> مادرچاه‌ها معمولاً یک ''چشمهٔ زیرزمینی'' هستند. قنات‌ها به‌منظور هدایت آب و مدیریّت آن برای [[کشاورزی]] و سایر مصارف به کار گرفته می‌شوند. این کانالِ قنات ممکن است تا رسیدن به سطح زمین چندین [[کیلومتر]] طول داشته باشد و به محل خروجیِ آب ''دهانهٔ کاریز'' یا ''سر قنات'' یا [[دهن فره]] می‌گویند.
زیرِ زمین کنده شده، تا آب در آن برای رسیدن به
 
سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق
قنات یکی از عمده‌ترین منابع تأمین آب به‌شمار میرفته و همین قنوات بود که ظرفیت آبدهی به مزارع بیش از ۶۰ هزار روستای کشور را داشت. با ورود تکنولوژی جدید، چاه‌های عمیق جانشین قنات گردید و استفاده از موتور پمپ به تدریج رایج شد و تمامی مناطق ایران را دربر گرفت. احداث چاه‌های عمیق بدون برنامه‌ریزی خود باعث خشک شدن ۹۰ درصد از قنوات گردید به گونه‌ای که احیای آن‌ها امکان‌پذیر نیست زیرا حفر چاه‌های عمیق سطح آب را به میزان زیاد پایین برده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شناخت ویژگی‌های بخش کشاورزی و تعیین مبانی و اصول حاکم بر سازماندهی آن|نام خانوادگی=مرکز مطالعات و پژوهشهای اداری|نام=|ناشر=سازمان امور اداری و استخدامی کشور|سال=1365|شابک=|مکان=|صفحات=97و 98}}</ref>
رشته چاه هایی است که از
زمین برای ارتباط دادنِ
[۱ [مادرچاه ها معمولاً یک
مادر چاه سرچشمه می گیرد.
ٔ چشمه زیرزمینی هستند. قنات ها به منظور هدایت آب
بخشهای قنات در برش عرضیو ّ مدیریت آن برای کشاورزی و سایر مصارف به کار
گرفته می شوند. این کانالِ قنات ممکن است تا
رسیدن به سطح زمین چندین کیلومتر طول داشته
باشد و به محل ِ خروجی آب ٔ دهانه کاریز یا سر قنات
یا دهن فره می گویند.
قنات یکی از عمده ترین منابع تأمین آب به شمار
میرفته و همین قنوات بود که ظرفیت آبدهی به
مزارع بیش از ۶۰ هزار روستای کشور را داشت. با
ورود تکنولوژی جدید، چاه های عمیق جانشین قنات
گردید و استفاده از موتور پمپ به تدریج رایج شد و
تمامی مناطق ایران را دربر گرفت. احداث چاه های
عمیق بدون برنامه ریزی خود باعث خشک شدن ۹۰
درصد از قنوات گردید به گونه ای که احیای آن ها
امکان پذیر نیست زیرا حفر چاه های عمیق سطح آب
[۲]
را به میزان زیاد پایین برده است.کاریز واژه ای فارسی است و در اصل کهریز و شاید
کهن ریز یا کال ریز بوده است. ٔ واژه قنات ٔ کلمه پارسی
معرب شده است. در خاور ایران، افغانستان و آسیای
میانه ٔ واژه کاریز بیشتر کاربرد دارد و در باختر ایران،
ٔشده کنات فارسی است
ٔ واژه قنات. قنات خود عربی
که از ٔ ریشه فعل کندن یا کانال گرفته شده است. جمع
[۱]
َنوات» گویند.
قنات را «قَ
واژه شناسی
گسترش تاریخی قنات از ایران به سایر مناطق.
پیشینه
 
== واژه‌شناسی ==