'''امتیازنامه رویتر''' قراردادی بود که میان بارون [[جولیوس دو رویتر]] ([[یهودی]] [[انگلیسی‌ها|انگلیسی]] [[آلمانی‌ها|آلمانی]] تبار) {{نیازمند منبع}} (با نام حقیقی «اسرائیل بر یوسافات») و دولت [[قاجار]] در زمان سلطنت [[ناصرالدین شاه]] منعقد شد. به موجب این امتیاز، ساختن هرگونه [[راه]] و [[راه آهنراه‌آهن]] و سد از [[دریای مازندران]] تا [[خلیج فارس]] و بهره‌برداری از همه [[معدن|معادن]] ایران (بجز [[طلا]] و [[نقره]])، ایجاد مجاری آبی و [[قنات]] و کانال‌ها برای [[کشتیرانی]] یا [[کشاورزی]]؛ ایجاد [[بانک]] و هر گونه کمپانی صنعتی در سراسر ایران؛ حق انحصار کارهای عام‌المنفعه؛ خرید و فروش توتون و تنباکو استفاده و بهره‌برداری از [[جنگل]]ها برای مدت هفتاد سال و استفاده از [[گمرک]]ات ایران به مدت بیست و پنج سال در ازای پرداخت دویست هزار [[لیره انگلیسی]] و سود ۵٪ در اختیار رویتر قرار گرفت که بعداً معلوم شد که [[میرزا حسین خان سپهسالار]] ٥٠۵۰ هزار لیره، [[میرزا ملکم خان]] ٢٠۲۰ هزار لیره، [[معین الملک]] ٢٠۲۰ هزار لیره و مبالغی نیز [[اقبال الملک]] به عنوان رشوه برای عقد این قرارداد از انگلیسی‌ها دریافت کرده‌اند.<ref>''خاطرات سیاسی امین الدوله''، ص ٢٢، ٣٤ ؛٣٤؛ اعتمادالسلطنه، ''کتاب خلسه''، ص ٨٦ ؛٨٦؛ بامداد، ''رجال ایران''، ص ٤٠٧، ٤١١ ؛٤١١؛ فرهاد معتمد، ''سپهسالار اعظم''، ص 17</ref> روحانیون محلی بعد از شنیدن خبر عقد این قرارداد برآشفتند و شبنامه‌هایی در تهران پخش شد که نوشته بود شاه اختیار کشور را به یک یهودی داده استداده‌است. دولت روسیه نیز از شنیدن خبر عقد این قرارداد برآشفت و سعی در ملغی نمودن آن نمود.
این قرارداد به قدری [[استعمار]]ی بود که اعتراض همه دنیا، حتی [[دیپلمات]]های انگلیسی (مانند [[لرد کرزن]]) را نیز برانگیخت. وی گفت: {{گفتاورد|«این امتیاز، بخشیدن یک پارچه تمامی منابع صنعتی یک کشور است که همانند آن تا به امروز در هیچ مستعمره‌ای داده نشده استنشده‌است.»<ref>Curzon, Persia, p480.</ref>}}
این امتیاز که آن را بزرگترین خیانت میرزا حسین خان سپهسالار نخست وزیرنخست‌وزیر ناصرالدین شاه می‌دانند، همه زندگی اقتصادی و سیاسی ایرانیان را برای مدت هفتاد سال در اختیار رویتر قرار داد؛<ref>Henry Rawlinson: England and Russia in the East. Reprint of 1875 ,Adamant Media Coorporation , {{ISBN|978-1-4021-9749-9|en}}, 2005,</ref> اما پیش از اجرا به دلیل اعتراضات [[روس]]ها و اعتراضات داخلی به رهبری [[میرزا صالح داماد]] (مشهور به عرب) و [[ملا علی کنی]] توسط ناصرالدین شاه باطل شد.<ref name=autogenerated1>مجله خواندنیها. ۱۴ مرداد ۱۳۵۱</ref> همچنین دولت انگلستان حاضر به طرفداری از جاه طلبی بیش از حد رویتر نگردید.<ref>Iran's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook, Massoumeh Price.</ref>
رویتر از بابت فسخ قرارداد به مدت هفده سال پیگیر خسارات خود بود و سرانجام با کمک سر [[هنری دراموند ولف]] سفیر یهودی انگلستان موفق به عقد امتیازنامه رویتر دوم شد که باعث تأسیس [[بانک شاهنشاهی ایران]] در ۱۱ بهمن ۱۲۶۷ خورشیدی (۱۸۸۹ میلادی) گردید.
