لوریس چکناواریان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←آثار: افزودن پیوند اپرای ضحاک |
اصلاح ارقام |
||
خط ۶۰:
{{اصلی|سالشمار لوریس چکناواریان}}
'''لوریس چکناواریان''' در ۲۱ مهر ۱۳۱۶ (۱۳ اکتبر ۱۹۳۷) در شهر [[بروجرد]] در [[استان لرستان]] از پدر و مادری [[ارمنیهای ایران|ارمنیتبار]] به دنیا آمد.<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref><ref>{{پک
پدربزرگش طبابت میکرد اما در ساعات فراغت خود ویولن مینواخت و لوریس جوان شیفتهٔ گوش دادن به صدای ویولن شده بود.<ref>{{پک
== تحصیل و تدریس ==
او ابتدا وارد [[دبیرستان فیروزبهرام]] شد.<ref>{{پک|سمندری|۱۳۹۵|ک=گفتگو با استاد لوریس چکناواریان|ص=}}</ref> او تحصیلات موسیقی خود را از سال ۱۳۳۲ در هنرستان عالی موسیقی تهران آغاز کرد<ref>{{پک
پدر لوریس که از فرهیختگان ارمنی بود و صاحب تألیفاتی است، او را برای ادامه تحصیل به وین فرستاد. لوریس قبل از عزیمت، در تهران، در تالار کلوب ارمنیان، ارکستر سمفونی تهران را رهبری کرد و قطعاتی از آهنگسازان مشهور جهان را به همراه گروه نواخت. او شاید یگانه ایرانی باشد که در ۱۷ سالگی ارکستر سمفونیک را رهبری کردهاست.<ref>{{پک|-|۱۳۷۹|ک=لوریس چکناواریان، بازآفرینندهٔ رستم و سهراب|ص=۱۳۶}}</ref>
پس از آموختن ویولون و پیانو در کنسرواتور موسیقی تهران، آهنگسازی را در آکادمی موسیقی وین آموخت و در سال ۱۹۶۱ با درجه ممتاز فارغالتحصیل شد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> اندکی پس از فارغالتحصیلی، چهار اثر او برای پیانو و باله فانتاستیک برای سه پیانو و سازهای کوبهای توسط دوبلینگر در وین چاپ شدند.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref><ref>{{پک
سپس به اتریش رفت و در «[[موتسارتیوم دانشگاه زالتسبورگ|آکادمی موسیقی موتسارتئوم]]» [[زالتسبورگ]] به تحصیل پرداخت و سپس به ایران مراجعت کرد.<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref><ref>{{پک
در سال ۱۹۶۵، در [[دانشگاه میشیگان]] به مطالعه و تحصیل در رشته رهبری ارکستر پرداخت.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> (وی همچنین فارغالتحصیل [[دانشگاه میشیگان]] در رشتهٔ رهبری ارکستر میباشد.<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref><ref>{{پک
== فعالیتهای موسیقایی ==
در سال ۱۹۷۰، [[وزارت فرهنگ و هنر|وزیر فرهنگ ایران]]، مقام «آهنگساز مهمان» را به چکناواریان پیشنهاد کرد که شامل رهبری ارکستر خانه اپرای رودکی در تهران هم میشد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> او در این مقام، اپراهای بیشماری، از جمله اپراهای خودش: پردیس و پریسا و نمایش حرکات موزون سیمرغ را اجرا کرد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> در سال ۱۹۷۵ با کمپانی RCA قراردادی را برای انتشار انحصاری آثار خود امضا کرد<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref>
وی سالهای متمادی در [[وین]]، [[نیویورک]]، و [[لندن]] زیستهاست و در فاصله مسافرتهایش به ایران برای فیلمهای موسیقی متن ساختهاست.<ref>{{پک
از جمله آثار وی ۵ سمفونی، اپراهای ''[[رستم و سهراب (اپرا)|رستم و سهراب]]'' و ''[[اپرای پردیس و پریسا|پردیس و پریسا]]'' میباشد.<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref>
خط ۸۷:
[[پرونده:Loris Tjeknavorian 1.jpg|بندانگشتی|چکناواریان]]
لوریس چکناواریان در سال ۱۳۴۲ (۱۹۶۳) با ساختن موسیقی متن فیلم ''[[جلد مار]]'' ساختهٔ [[هژیر داریوش]] آهنگسازی برای فیلم را آغاز کرد.<ref>{{پک
وی برای تهیه موسیقی متن فیلم ''بیتا'' از سازهای ایرانی استفاده کرد و دو تن از استادان طراز اول موسیقی ملی، [[فرامرز پایور]] سنتور و [[حسن ناهید]] نی نواختند.<ref>{{پک|هویان|-|ک=ارمنیان ایران|ص=}}</ref>
از آثار مستندی که برایشان موسیقی تصنیف کردهاست میتوان به ''حاج مصورالملکی'' (۱۳۵۰) ساختهٔ [[خسرو سینایی]]، ''عالیقاپو'' و ''چهلستون'' (۱۳۵۲) هر دو ساختهٔ [[منوچهر طیاب]] اشاره کرد.<ref>{{پک
[[پرونده:Loris Tjeknavorian speaking in Cheragh Khamosh Nist conference.jpg|بندانگشتی|آیین چراغ خاموشی نیست (۱۳۹۴)]]
چکناوریان پس از انقلاب در ارمنستان اقامت گزید و در [[ایروان]] به فعالیتهای هنری خود ادامهداد.<ref>{{پک
(چکناواریان در سال ۱۹۸۹، به سمت مدیر و رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان منصوب شد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> او در فاصله یازده سال همکاری با این ارکستر، توانست از طریق ایستگاه رادیو تلویزیون اتریش (ORF) و کمپانی صفحه پرکنی انگلیس (ASV) آثار خود را به مردم سراسر جهان معرفی کند<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> و با سفر به کشورهای مختلف اروپا، آمریکا، ایران و لبنان، به اجرای برنامه بپردازد.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref> او در سال ۲۰۰۰، از سمتهای رسمی خود استعفا داد تا بتواند وقت خود را عمدتاً صرف آهنگسازی و رهبری سایر ارکسترهای دنیا کند.<ref>{{پک|آودسیان|۱۳۸۵|ک=لوریس چکناواریان|ص=۳۴}}</ref>)
خط ۱۰۲:
وی در حال حاضر رهبری ارکستر مجلسی رودکی و ریاست خانهٔ اپرا را بر عهده دارد.<ref>{{پک|فصلنامه فرهنگی پیمان|۱۳۹۲|ک=چهرههای معرفیشده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران|ص=}}</ref>
او در اواسط دههٔ ۱۳۷۰ به ایران سفر کرد و بهعنوان رهبرِ مهمان، اجراهای فراوانی را با [[ارکستر سمفونیک تهران]] داشت و دورهٔ رهبری او بر این ارکستر از جمله دورههای پرفروغ ارکستر سمفونیک تهران بهشمار میرودت. چکناوریان با برخی از خوانندگان هم اجراهایی را رهبری کرد که از جملهٔ آنها میتوان به اجرایی با [[شهرام ناظری]] از مجموعه آثار این خواننده در سالن میلاد نمایشگاه بینالمللی و همچنین اجرایی با [[عبدالحسین مختاباد]] در [[تالار وحدت]] و [[فرهنگسرای بهمن]] اشاره کرد. او مدتی هم رهبری ارکستر مجلسی رودکی را عهدهدار شد.<ref>{{پک
[[پرونده:Loris Tjeknavorian at Music Museum 2017.jpg|بندانگشتی|لوریس چکناواریان در موزهٔ موسیقی، آبان ۱۳۹۶]]
خط ۱۱۹:
چکناواریان در آستانه هشتاد سالگی، تمامی آثارش را در حوزه موسیقی به موزهٔ موسیقی اهدا کرد. به همین منظور، مراسمی در روز نهم آبان ۱۳۹۶ در موزهٔ موسیقی با حضور چهرههای شناختهشدهٔ موسیقی برگزار شد.<ref>{{پک|تسنیم|۱۳۹۶|ک=چکناواریان: خوشبختم که در «سیتیر» همه من را میشناسند|ص=}}</ref>
در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در [[تالار وحدت]] تهران برگزار شد، از لوریس چکناواریان به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.<ref>{{پک
== آثار ==
خط ۱۲۹:
[[پرونده:Rostam sohrab.jpg|بندانگشتی|اپرای ''رستم و سهراب'']]
{{اصلی|فهرست آثار کلاسیک لوریس چکناواریان}}
او بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویولن، گیتار، ویولنسل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کُر، یک رکوئیم، و یک اوراتوریو فیلم ساختهاست.<ref>{{پک
بخشی از آثار کلاسیک چکناوریان عبارت اند از:<ref>{{پک|فصلنامه فرهنگی پیمان|۱۳۹۲|ک=چهرههای معرفیشده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران|ص=}}</ref><ref>{{پک
; اپراها
خط ۲۲۲:
=== نمایشگاه نقاشی ===
[[پرونده:Loris Tjeknavorian, Music on Canvas news conference of 16 April 2016 (13950128125402427522254).jpg|بندانگشتی|لوریس چکناواریان در نشست خبری نمایشگاهش ''موسیقی روی بوم'']]
نمایشگاه نقاشیهای لوریس چکناواریان با عنوان «موسیقی روی بوم» روز ۳۰ فروردین ۱۳۹۵ با حضور جمعی از مسئولان، چهرههای هنری و علاقهمندان این هنرمند، در نگارخانه استاد ممیز خانهٔ هنرمندان ایران گشایش یافت. او در این نمایشگاه تابلوهایش با تکنیک آکریلیک را در معرض بازدید عموم قرار داد.<ref>{{پک
=== نویسندگی ===
خط ۲۳۰:
[[پرونده:Loris Tjeknavorian 02 at 3rd Sarv-e Irani Festival.jpg|بندانگشتی|]]
در زیر فهرست جوایز، نشانها و تجلیلهای لوریس چکناواریان آورده شدهاست:<ref dir=ltr>{{پک|avproduction||ک=''Loris Tjeknavorian''|زبان=en|ص=}}</ref>
* نشان درجه یک هنر از طرف [[وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]] (۱۳۸۱ (۲۰۰۲)).{{یاد|dir=ltr|In a ceremony held in Vahdat Hall, Minister of culture A. Masjedjamei awarded Loris Ttjeknavorian Iran's highest medal for performing arts}}<ref>{{پک|لازاریان|۱۳۸۲|ک=دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی|ص=۳۸۴}}</ref><ref>{{پک
* دریافت جوایز چنگ طلایی برای دستاورد عالی هنری از ۱۵ام و ۱۶ جشنواره موسیقی فجر در تهران{{یاد|dir=ltr|Golden Harp Awards" for the Highest Artistic Achievement in the 15th and 16th "FAJR" Music Festival in Teheran}}
* استاد افتخاری کنسرواتوار کومیتاس، ایروان{{یاد|dir=ltr|Honorary Professor, Komitas Conservatory, Yerevan}}
خط ۲۶۹:
== منابع ==
; به فارسی
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = آودسیان| نام = الویرا (تنی)| نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = لوریس چکناواریان| ژورنال = | مکان = | ناشر = | دوره = | شماره = ۵۲| سال = ۱۳۸۵| صفحه = ۳۴| پیوند = http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/195353
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = [[جمال امید|امید]]|نام = جمال| عنوان = فرهنگ سینمای ایران| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۷۷ | ناشر = مؤسسه انتشارات نگاه|مکان = تهران |چاپ= دوم | شابک =۲–۸۹–۶۱۷۴–۹۶۴ | صفحه = ۱۴۲–۱۴۱| پیوند = | بازیابی = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب | نام خانوادگی = خوشنام| نام = محمود |نشانی = https://www.radiozamaneh.com/53516 |عنوان = موسیقی پیشرو در ایران: درخششهای لوریس چکناواریان| ناشر = رادیو زمانه|تاریخ = ۱۳۹۱|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
خط ۲۷۵:
* {{یادکرد وب | نام خانوادگی = رادمهر| نام = ندا |نشانی = https://nava.ir/navagram/2016-10-18-12-59-18 |عنوان = اجرای شهرام ناظری به رهبری لوریس چکناواریان| ناشر = رسانه نوا|تاریخ = ۱۳۹۵ |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب | نام خانوادگی = سعیدی | نام = علیرضا|نشانی = https://www.mehrnews.com/news/3589200/اولین-اجرای-ارکستر-سمفونیک-در-سال-جدید-به-رهبری-چکناواریان |عنوان = اولین اجرای ارکستر سمفونیک در سال جدید به رهبری چکناواریان| ناشر = خبرگزاری مهر|تاریخ = ۱۳۹۵ |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = سمندری| نام = مرجان| نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = گفتگو با استاد لوریس چکناواریان، به شدت تحت تأثیر موسیقی محرم هستم| ژورنال = نشریه تخصصی تئاتر دوره جدید| مکان = | ناشر = | دوره = سال هجدهم| شماره = ۲۰۱| سال = ۱۳۹۵| صفحه = ۲۰| پیوند
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= شعاعی |نام= حمید | عنوان = فرهنگ سینمای ایران | سال = ۱۳۵۴ |چاپ = اول | ناشر = | مکان انتشارات = تهران|صفحه=| شابک =}}
* {{یادکرد وب | نام خانوادگی = غیاثوند | نام = امید |نشانی = http://www.irna.ir/fa/News/82454071 |عنوان = لوریس چکناواریان: زندگی جوک است/میخواهم فیلم بسازم| ناشر = ایرنا|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی =
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی = گلستان|نام = شاهرخ|نشانی = http://www.bbc.com/persian/arts/story/2004/01/040118_golestan-bam.shtml|عنوان = برپایی کنسرت در فرانسه برای کمک به زلزله زدگان بم| ناشر = بیبیسی فارسی|تاریخ = ۲۰۰۴|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = [[ژانت د. لازاریان|لازاریان]]|نام = ژانت د.| عنوان = دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی |فصل=موسیقیدانان | ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۸۲| ناشر = انتشارات هیرمند|مکان = تهران |چاپ=اول | شابک = ۳-۵۰-۶۹۷۴-۹۶۴| صفحه = ۸۵–۳۸۴| پیوند = | بازیابی = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب | نام خانوادگی = مرتضاییفرد | نام = زینب |نشانی = http://jamejamonline.ir/nava/2344964516120606375/حکایت-65-سال-عاشقی-با-لوریس-چکناواریان |عنوان = حکایت ۶۵ سال عاشقی با لوریس چکناواریان| ناشر = |تاریخ = ۱۳۹۵|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = [[آندرانیک هویان|هویان]]|نام = آندرانیک| عنوان = ارمنیان ایران| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۸۰ | ناشر = مرکز بینالمللی گفتگوی فرنگها با همکاری انتشارات هرمس|مکان = تهران |چاپ=اول | شابک =۲-۰۰۷-۳۶۳-۹۶۴ | صفحه = ۳۲۵| پیوند = | بازیابی = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.irna.ir/fa/News/82037242 |عنوان= لوریس چکناواریان نمایشگاه نقاشی برپا کرد| ناشر = ایرنا|تاریخ = ۱۳۹۵|تاریخ بازبینی=|رف=ایرنا}}
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = چهرههای معرفیشده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران| ژورنال = فصلنامه فرهنگی پیمان| مکان = | ناشر = | دوره = سال هفدهم| شماره = ۶۴| سال = ۱۳۹۲| صفحه = | پیوند =http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=24002A8D-F6B1-40D2-9B3D-755D471DD121
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = لوریس چکناواریان، بازآفریننده رستم و سهراب| ژورنال = مقام موسیقایی| مکان = | ناشر = | دوره = بهار و تابستان | شماره = ۷| سال = ۱۳۷۹| صفحه = ۱۳۹–۱۳۶| پیوند = http://ensani.ir/file/download/article/20100909101255-لوریس%20چکناواریان،%20بازآفریننده%20رستم%20و%20سهراب.pdf
* {{سوره اشخاص|شناسه=۱۳۸۲۰۵۰۸۰۱۲۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = ماهنامه تخصصی موسیقی|نشانی = http://www.musicreport.ir/menu02-ID=06&parvandeh.htm |عنوان = دِمُکراتِ در موسیقی| ناشر = |تاریخ = ۱۳۹۵|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = تسنیم|نشانی = https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/08/10/1561864/چکناواریان-خوشبختم-که-در-سی-تیر-همه-من-را-می-شناسند |عنوان = چکناواریان: خوشبختم که در «سیتیر» همه من را میشناسند| ناشر = |تاریخ = ۱۳۹۶|تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده =
* {{یادکرد وب|نویسنده = راسخون|نشانی = http://rasekhoon.net/mashahir/show/1197962/لوريس-زاره-چكناواريان/ |عنوان = لوریس-زاره-چکناواریان| ناشر = نخبگان خاور میانه|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = عصر ایران|نشانی = http://www.asriran.com/fa/news/423073/78-سالگی-لوریس-چکناواریان-عکس |عنوان = ۷۸ سالگی لوریس چکناواریان (عکس)| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
خط ۲۹۷:
* {{یادکرد وب|نویسنده = هنر آنلاین|نشانی = http://www.honaronline.ir/بخش-موسیقی-5/107882-لوریس-چکناواریان-آثارش-را-به-موزه-موسیقی-اهدا-می-کند |عنوان = لوریس چکناواریان آثارش را به موزهٔ موسیقی اهدا میکند| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = Varite|نشانی = http://varite.ir/1070/loristjeknavorian-the-book-country-donkey-released/ |عنوان = «لوریس چکناواریان»، کتاب «خرستان» را منتشر کرد| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی = http://www.musicema.com/node/332182 |عنوان = پاسداشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما|ناشر = موسیقی ما|تاریخ بازدید = |تاریخ = ۱۳۹۶| رف=موسیقی ما}}
* {{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ= ۱۳۹۷|وبگاه=خبرگزاری تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/media/1397/04/16/1770045/سومین-دوره-آئین-جایزه-سرو-ایرانی|عنوان=سومین دوره آئین جایزه سرو ایرانی}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = فرهنگستان هنر|نشانی = http://honar.ac.ir/uploads/manuchehr_tayab_16850.pdf |عنوان = استاد: منوچهر طیاب | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://musicabroad.info/لوریس-چکناواریان/ |عنوان = لوریس چکناواریان مردی که دنیای موسیقی کلاسیک را با فرهنگ ایران آشنا ساخت| ناشر = مؤسسهٔ طهران|تاریخ = ۱۳۹۶|تاریخ بازدید = ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷ |رف=musicabroad}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = سمفونی عشق و امید| ژورنال = روزنامه ایران| مکان = | ناشر = | دوره = | شماره = ۳۵۶۶| سال =۱۳۸۵ | صفحه = ۱۱| پیوند = http://www.magiran.com/ppdf/nppdf/2825/p0282535660111.pdf
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.manzoom.ir/crew/tt5152694/لیست-عوامل-فیلم-مستند-مایسترو-1390 |عنوان = | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۸}}
|