زیستشناسی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۶:
* پایین: [[سوسک جالوت]] و [[سرخس درختی]].
|}
'''زیستشناسی''' یا '''بیولوژی''' از [[علوم طبیعی]] و [[دانش]] مربوط به کاوش دربارهٔ جانداران است. این دانش به بررسی ویژگیها و رفتار [[سازواره]]ها، چگونگی پیدایش [[گونه (زیستشناسی)|گونه]]ها و افراد (کاهش گرایی)، و نیز به بررسی [[تعامل]] جانداران با یکدیگر و محیط پیرامونشان میپردازد. (زیستشناسی سیستمها) زیستشناسی شامل موضوعات گسترده ایست که دارای تقسیمبندی بسیاری از مباحث و رشتههای مختلف است. از جمله مهمترین موضوعات آن عبارت از پنج اصل به هم وابسته است که میتوان آنها را اساس زیستشناسی مدرن نامید:<ref name="avila_biology">{{cite book |author=Avila, Vernon L. |title=Biology: Investigating life on earth |publisher=Jones and Bartlett |location=Boston |year=
# سلولها به عنوان واحد اصلی [[حیات]] هستند. (نظریه یاخته)
# گونههای جدید و صفات موروثی، محصول [[فرگشت]] هستند.
خط ۲۷:
== تاریخچه ==
{{Main|تاریخ زیستشناسی}}
[[پرونده:Tree of life by Haeckel.jpg|بندانگشتی|چپ|درخت حیات [[ارنست هکل]] به سال
اصطلاح بیولوژی {{به فرانسوی|Biologie|بیولوژی}}{{به انگلیسی|Biology|بایالوجی}} از واژه [[زبان یونانی|یونانی]] βίος- ''بیوس'' «به معنی زندگی»، و پسوند λογία- ''لوژیا'' «به معنی مطالعه چیزی»، مشتق شدهاست. این واژه در آلمان در اوایل سال
فرم [[زبان لاتین|لاتین]] این اصطلاح نخستین بار در
اگرچه زیستشناسی در قالب مدرن خود پیشرفتهای بسیاری یافتهاست، اما علوم مرتبط و وابسته به آن، از زمانهای قدیم مورد مطالعه قرار گرفتهاند. فلسفه طبیعی در اوایل تمدنهای باستانی [[میانرودان]]، [[مصر باستان|مصر]]، [[شبهقاره هند]] و [[چین]] مورد مطالعه قرار گرفت. با این حال، ریشههای زیستشناسی مدرن و گرایش به مطالعه طبیعت اغلب به [[یونان باستان]] برمیگردد.<ref>Magner, ''A History of the Life Sciences''</ref> در حالی که مطالعه رسمی پزشکی به [[بقراط]] (حدود
دانشمندان قرون وسطی جهان [[اسلام]] که در مورد زیستشناسی کتاب نوشتهاند شامل [[جاحظ]] (
زیستشناسی با ساخت [[میکروسکوپ]] [[آنتونی وان لیوون هوک]]، شروع به رشد و پیشرفت سریع کرد. اینگونه بود که دانشمندان [[اسپرم]]، [[باکتری]]، [[مژهداران]] و تنوع زندگی میکروسکوپی را کشف کردند. تحقیقات انجام شده توسط [[یان سوامردام]] منجر به اطلاعات جدید در [[حشرهشناسی]] شده و به توسعه روشهای اساسی [[کالبدشکافی]] میکروسکوپی و [[رنگآمیزی]] کمک بسیاری کردهاست.<ref>{{cite book|author=Magner, Lois N. |title=A History of the Life Sciences, Revised and Expanded|url=http://books.google.com/books?id=YKJ6gVYbrGwC|year=2002|publisher=CRC Press|isbn=978-0-203-91100-6|pages= 133–144}}</ref>
پیشرفت در تکنیکهای [[میکروسکوپی]] تأثیر بسیاری در تفکرات زیستشناسی داشت. در آغاز سده
در همین هنگام، طبقهبندی موجودات زنده و ردهبندی آنها عامل تمرکز تاریخدانان طبیعی شد. [[کارل لینه]]، طبقهبندی اساسی برای جهان طبیعی را در سال
آغاز جدی اندیشه فرگشتی با آثار [[ژان-باپتیست لامارک]] میباشد، که برای نخستین بار یک نظریه منسجم از فرگشت را ارائه کرد.<ref name="Gould 2002 187">[[استیون جی گولد|Gould, Stephen Jay]]. ''The Structure of Evolutionary Theory''. The Belknap Press of Harvard University Press: Cambridge, 2002. {{ISBN|0-674-00613-5|en}}. p. 187.</ref> او فرض کرد که فرگشت نتیجه فشارهای محیطی بر ویژگیهای جانوران میباشد، به این معنی که هرچه یک عضو بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد، پیچیدهتر و کارآمدتر میشود، بنابراین جانور با محیط خود [[سازگاری (زیستشناسی)|سازگار]] میشود. لامارک اعتقاد داشت که این صفات به دست آمده میتواند به فرزندان منتقل شود، و آنها را کامل کرده و توسعه دهد.<ref name=Lam1914>[[#Lamarck1914|Lamarck (1914)]]</ref> با این حال، این زیستشناس بریتانیایی [[چارلز داروین]] بود که روشهای جغرافیایی زیستی [[الکساندر فون هومبولت|هومبولت]]، زمینشناسی مبتنی بر شکلگیری یکتای [[چارلز لایل]]، نوشتههای رشد جمعیت [[رابرت مالتوس]]، و تخصص ریختشناسی و مشاهدات طبیعی خود را ترکیب کرد، و با موفقیت نظریه فرگشت بر پایه سازوکار [[انتخاب طبیعی]] را ارائه داد. دلایل و شواهد مشابه نیز، [[آلفرد راسل والاس]] را بهطور مستقل به همان نتایج رسانید.<ref>Mayr, ''The Growth of Biological Thought'', chapter 10: "Darwin's evidence for evolution and common descent"; and chapter 11: "The causation of evolution: natural selection"</ref><ref>{{cite book|author=Larson, Edward J. |title=Evolution: The Remarkable History of a Scientific Theory|url=http://books.google.com/books?id=xzLRvxlJhzkC|year=2006|publisher=Random House Publishing Group|isbn=978-1-58836-538-5|chapter=Ch. 3}}</ref> هرچند که این موضوع باعث بحث فراوان شد (که تا امروز نیز ادامه دارد)، اما نگرهٔ داروین به سرعت از طریق جامعه علمی گسترش یافته و به زودی به یک اصل مرکزی در سرعت توسعه علم زیستشناسی تبدیل شد.
کشف دلیل فیزیکی روی دادن وراثت همزمان با کشف اصول فرگشتی و [[ژنتیک جمعیت]] شد. در سالهای
== مبانی زیستشناسی مدرن ==
خط ۶۲:
{{Main|تکامل}}
مفهوم سازماندهی مرکزی در زیستشناسی این است که تغییر و توسعه در زندگی در طول فرگشت اتفاق میافتد، و تمام موجودات زنده شناخته شده [[نسب مشترک]] دارند. نظریه فرگشت ادعا میکند که تمام موجودات زنده روی زمین، موجودات زنده و منقرض شده، از یک نیای مشترک یا یک [[خزانه ژنی]] نیایی به وجود آمدهاند. این باور وجود دارد که آخرین نیای مشترک تمام موجودات زنده حدود
معرفی در واژهنامه علمی توسط [[ژان-باتیست لامارک]] در
نظریه داروین بیان میکند که گونهها و نژادها در طول فرایندهای [[انتخاب طبیعی]] و [[انتخاب مصنوعی]] یا [[پرورش انتخابی]] توسعه یافتهاند.<ref>Darwin, Charles (1859). ''On the Origin of Species'', John Murray.</ref> [[رانش ژن]] به عنوان یک مکانیسم اضافی از توسعه تکاملی در [[سنتز مدرن]] نظریه بیان میشود.<ref name = GGS>{{Cite book | last = Simpson | first = George Gaylord | author-link = George Gaylord Simpson | year = 1967 | title = The Meaning of Evolution | publisher = Yale University Press | edition = Second | isbn = 0-300-00952-6}}</ref>
خط ۱۱۸:
[[پژوهشهای تکاملی]] به اصل و نسب گونهها علاقهمند است، و در طول زمان تغییر میکند، و شامل دانشمندان بسیاری از رشتههای طبقهبندی میباشد. به عنوان مثال، بهطور کلی شامل دانشمندانی میشود که آموزش ویژهای در مورد [[ارگانیسم]]های خاص دیدهاند از جمله [[پستاندارشناسی]]، [[پرندهشناسی]]، [[گیاهشناسی]]، یا [[خزندهشناسی]]، اما از آن ارگانیسمها به عنوان سیستمهایی برای پاسخگویی به سوالات اصلی دربارهٔ تکامل استفاده میکنند.
زیستشناسی تکاملی تاحدودی بر اساس [[دیرینهشناسی]] میباشد، که با استفاده از [[فسیل|سنگوارهها]] به پرسشهایی در مورد حالت و سرعت تکامل،<ref name=Jablonski>{{cite journal |author=Jablonski D |title=The future of the fossil record |journal=Science |volume=284 |issue=5423 |pages=2114–16 |year=1999 |pmid=10381868 |doi=10.1126/science.284.5423.2114}}</ref> و تا حدی بر تحولاتی در زمینه [[ژنتیک جمعیت]] پاسخ میدهد.<ref>[[John H. Gillespie|Gillespie, John H.]] (1998) ''Population Genetics: A Concise Guide'', Johns Hopkins Press. {{ISBN|0-8018-5755-4|en}}.</ref> در سالهای
=== سامانهشناسی ===
خط ۲۵۵:
* Biology: Concepts and Connections by Neil A. Campbell, Jane B. Reece, Martha R. Taylor and Eric J. Simon, Publisher: Benjamin Cummings, 2008
* Biology by Peter Raven, George Johnson, Kenneth Mason, and Jonathan Losos, Publisher: McGraw-Hill Science, 2007
{{پانویس|
{{پایان چپچین}}
{{زیستشناسی}}
|