طاق کلنبو: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
اصلاح پیوند |
اصلاح اشتباهات املایی |
||
خط ۱:
[[پرونده:North Shabistan of Isfahan Jame mosque.jpg|بندانگشتی|چپ|400px|طاق کُلَنبو بر چهارستون و چهار تویزه و به روش گوشهسازی [[دمغازه|دُمغازهای]] و اجرای «هورنو» در کُلاله آن، مسجد جامع اصفهان]]
'''طاق کُلَنبو''' یا '''کُلَمبو''' از ساختارهای بسیار پرکاربرد [[طاق]] در ایران است که به ویژه به خاطر توانایی و تاوش فراوان در برابر انواع تنشها و فشارهای باربری رواج گستردهای در سازههای گوناگون از ساده گرفته تا پیچیده و هنرمندانه در جغرافیای فرهنگی ایران ییدا کردهاست، این طاق به ویژه به دلیل تاوش خوب در برابر زمینلرزه شناخته شدهاست. این طاق در یک نگاه کلی هندسی همواره «گنبدسان» است، اینگونه که نیم کرهای است که به گنبدی کوچک و کمخیز میماند و روی یک زمینه «چارگوش» مینشیند. این زمینه چارگوش که همواره یا مربع است یا مستطیل نزدیک به مربع به دو روش آ) ستون باربر و ب) دیوار باربر تکیهگاه بایسته را برای «طاق» فراهم میآورد. در روش «ستون باربر» طاق بر روی چهار [[تویزه]] که فاصله میان [[دهنه (معماری)|دهانه]] را پر کردهاند ساخته میشود، به این روش «روش تویزهای» گفته میشود که خود از روزن [[گوشهسازی]] به انواع گوناگون چون «تویزهای» و «دُمغازهای» تقسیم میشود. در روش دوم طاق بر روی چهار دیوار مینشیند که از آنجا که بار «طاق» بر یک سطح تماس وسیع پخش میشود دیوارها میتوانند با ستبرا و به اصطلاح [[جِرز|جرز]] بسیار کمتری برای نمونه از آنچه در [[طاق آهنگ]] لازم است بالا بیایند. در شیوه «طاق کلنبو بر دیوار باربر» معمولاً «گوشهسازی» با روش به اصطلاح [[سکنج|گوشواره]] انجام میشود.
«طاق کلنبو» از آنجا که میتواند به روش چهارستون ساخته شود برای پوشش فضاهای گسترده مانند شبستانهای مساجد کارایی بسزایی دارد. همچنین از آنجا که به روش چهار دیوار هم اجرا شدنی ست برای پوشش فضاهای محدود مانند خانههای ساده شهری یا روستایی بسیار کاربردی است. چه در فضاهای ساده از آنجا که فضاهای پوشش باید اتاق دار باشد به همین خاطر دیوار بهتر است یکپارچگی بیشتری با طاق داشته باشد تا توزین بار هرچه بهتر انجام شود. این «همترازی» و تعادل بار که در یکپارچگی کل سازه تأثیرگذار است به بهترین وجهی در مقایسه با هر طاق دیگر با «طاق کلنبو» بدست میآید. این «یکپارچگی» برای نمونه در [[طاق تاژ]] که تنها بر چهار ستون اجرا میشود و
== شکلشناسی و اجرای تاق کلنبو ==
|