راستپنجگاه: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
MBozorgmehr (بحث | مشارکتها) جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند می بمل به متن |
MBozorgmehr (بحث | مشارکتها) جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند لا بمل به متن |
||
خط ۳۹:
* '''سپهر''': گوشهٔ سپهر هم مانند مبرقع، بر درجات محور اصلی راست مطابق است و تمرکزش در فاصلهٔ درجات پنجم تا دهم است. در انتهای گوشهٔ سپهر، فرودی به درجهٔ اول راست رخ میدهد.
* '''نَهیب، عراق و آشور''': هر سه متعلق به دستگاه ماهور هستند، و با یکدیگر مرتبطند. در راستپنجگاه نت ایست آنها به جای آن که درجهٔ اول ماهور (نتِ دو) باشد، یک فاصلهٔ پنجم درست پایینتر است (نتِ فا). متداول است که پس از آشور، گوشهٔ پروانه اجرا شود و تا با فرود به محور اصلی راست، شنونده در مورد این که در دستگاه راستپنجگاه هستیم یادآوری شود.
* '''ابوالچپ، طرز و لیلی و مجنون''': هر سه متعلق به دستگاه همایون هستند. در همایون نت شاهد آنها سل و نت ایست آنها دو است، اما در راستپنجگاه نت فا تبدیل به نت شاهد آنها میشود و نت ایست هما نت دو باقی میماند. درجات هم، هماهنگ با دستگاه همایون تغییر میکنند یعنی لا به [[لا بمل]] و ر به ر کرن تغییر مییابد. اما این تغییرات به صورت دفعی رخ میدهند، و نه به صورت یک پردهگردانی تدریجی.
* '''نفیر و گوشههای نوروز''': نوروزها شامل نوروز عرب، نوروز صبا و نوروز خارا هستند. این سه به همراه نفیر، همگی متعلق به دستگاه همایون هستند. نت ایست در اینها، درجهٔ هشتم است (که همان نت شاهد گوشههای ابوالچپ، طرز، و لیلی و مجنون باشد). از آنجا که نوروزها و نفیر همگی حول و حوش درجهٔ هشتم راست (یعنی یک [[اکتاو]] بالاتر از نت پایهٔ درآمد راست) میگردند، به عنوان ''اوج'' دستگاه راستپنجگاه به کار گرفته میشوند.
* '''ماوراءالنهر''': مخصوص راستپنجگاه است اما با درآمد راست مطابقت ندارد، بلکه با فواصل نوروزها مطابقت دارد. برخلاف نوروزها، تا درجهٔ می بمل بالا میرود، و در نتیجه بالاترین (زیرترین) نت در دستگاه راستپنجگاه از طریق این گوشه حاصل میشود. نت آغاز و ایست آن درجهٔ پنجم است و باقی مشخصاتش مطابق با گوشههای نوروز و نفیر. مشخص نیست که چرا این گوشه (که از نظر فواصل با گوشههای نفیر و نوروزها از دستگاه همایون مطابقت دارد) هرگز در همایون اجرا نمیشود.
|