هولاکو خان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح ویرایشی
خط ۳۳:
| امضاء =
}}
'''هولاکو خان''' یا '''هلاکو'''، '''هلاگو''' یا '''هولائو''' (۶۱۵–۶۶۳ ه‍.ق / ۱۲۱۸–۱۲۶۵ م [[مراغه]]؛ {{lang-mn|Хүлэгу хаан}}؛ {{zh|旭烈兀}}) که در منابع با این اسامی آمده است،آمده‌است، بعد از این که برادرش [[منگو]] به مقام [[قاآنی]] یعنی خان بزرگ رسید، دستور یافت به سوی ایران حرکت کند و طبق دستور اولین کار هولاکو نابودی [[اسماعیلیان الموت|اسماعیلیان]] به رهبری [[رکن الدین خورشاه]] بود. در سال ۶۵۴ ه‍.ق و بعد از آن به جنگ [[خلافت عباسی]] رفت و آخرین خلیفه عباسی [[المستعصم بالله]] را کشت. در سال ۶۵۶ ه‍.ق و با این کار خلافت عباسی منقرض شد و سلطه پانصد و اندی ساله خلافت عباسی بر سرزمین‌های اسلامی از بین رفت. بعد از آن هولاکو خان آماده نبرد با [[مملوکان مصر]] شد که در واقع آخرین مانع و آخرین دشمن [[مغولان]] بود و آخرین جایی هم بود که طبق دستور منگوقاآن، هولاکو خان باید تصرف می‌کرد. هولاکو خان در حال لشکرکشی به [[مصر]] بود که خبر درگذشت برادرش منگوقاآن را شنید و پسر بزرگش [[اباقا]] را با تعدادی سپاه در [[مراغه]] به نیابت خود گذاشت و بقیه سپاه را هم به رهبری فرمانده بزرگش کیتو بوقا یا کدبوقا به جنگ [[مملوکان مصر]] فرستاد اما عاقبت کیتو بوقا در جنگ عین الجالوت از قطز حاکم مملوکان مصر شکست خورد و کشته شد و با این شکست برای همیشه پیشرفت مغولان در غرب متوقف شد. هولاکو خان بعد از این که برادر دیگرش [[قوبیلای]] جانشین منگو قاآن شد، به ایران بازگشت و برادرش قوبیلای قاآن، حکم تمام مناطقی را که هولاکو تصرف کرده بود، با لقب ایلخانی برای هولاکو خان فرستاد و هولاکو خان هم [[مراغه]] را به عنوان پایتختش برگزید و حکومت یا سلسله [[ایلخانیان]] را بنیان گذاشت.
 
== متحدان مغولان در حمله به ایران ==
خط ۸۴:
=== علل سقوط اسماعیلیان ===
در واقع علت سقوط اسماعیلیانی که در اوج قدرت بودند را باید در دو عامل داخلی و خارجی بدانیم.
'''عامل خارجی''': دو فرقه [[اهل سنت]] و [[شیعه اثنی عشری]] گرچه با هم اختلاف داشتند ولی در مورد نابودی اسماعیلیان کاملاً هم عقیده بودند. با هم به طوری که می‌بینیم هر دو فرقه در نابودی اسماعیلیان به مغولان کمک می‌کنند. عمل خارجی دیگری که در سقوط اسماعیلیان نقش داشت، شیوه یا سیاست (آشکارگری) یا (دوران ظهور) اسماعیلیه بود که با این شیوه در دژهای خود را به روی بیگانگان باز کردند و خیلی از بیگانگانی که به دژها می‌آمدند، در مدت اقامت خود فنون چگونگی تصرف دژها را یاد می‌گرفتندیادمی‌گرفتند و با کمک مغولان بزرگترین ضربه را به اسماعیلیان زدند؛ کسانی مثل: خواجه نصیرالدین طوسی و اطبای یهودی به نام‌های رئیس‌الدوله، موفق‌الدوله و فرزندانشان و….
'''علت داخلی''': این علت که منجر به سقوط اسماعیلیان شد، اختلاف طبقات بالا و پایین جامعه اسماعیلی بود. به طوری که مالکان و اشراف اسماعیلی برای از دست ندادن مقام و موقعیت خویش خواستار تابعیت از مغولان بودند. در صورتی که طبقه پایین و افراد عادی جامعه اسماعیلی خواستار جنگ با بیگانه و دفاع از دژها و اعتقادات خود بودند. این اختلاف باعث دو دستگی و تفرقه میان اسماعیلیان شد.<ref>{{پک|بیانی|۱۳۶۷|ک=دین و دولت در ایران عهد مغول|ص=۲۰۱–۲۰۲}}</ref>
 
خط ۹۴:
 
خلیفه در جواب نامه هولاکو نوشت:
{{نقل قول تزیینی|خاندان [[عباسیان]] تا روز رستاخیز پایدار خواهند ماند. تمام کسانی که در گذشته خواسته‌اند به [[بغداد]] حمله کنند، به هلاکت رسیده‌اند. مسلمانان شرق و غرب خدمتگزار دربار خلیفه عباسی هستند و از او دفاع خواهند کرد. هزاران قشون دارد که امواج دریاها را خشک می‌سازند.<ref>{{پک|بیانی|۱۳۶۷|ک=دین و دولت در ایران عهد مغول|ص=۳۲۲}}</ref>}} خلیفه همچنین هولاکو را نصیحت کرد و گفت: «ای جوان که تازه واردتازه‌وارد مرحله زندگی شده‌ای به خراسان برگرد.»<ref>{{پک|بیانی|۱۳۶۷|ک=دین و دولت در ایران عهد مغول|ص=۳۲۲}}</ref>
بعد از این کار هولاکو تصمیم به حمله گرفت و با یاران خود مشورت کرد و امرای مغولی حمله به بغداد را پذیرفتند. سپس، هولاکو از حسام‌الدین، منجم مسلمان و [[سنی]] مذهبی که همراه هولاکو بود، نظر خواست حسام‌الدین گفت: «مبارک نباشد قصد خاندان خلافت کردن و لشکر به بغداد کشیدن. چه غایت وقت هر پادشاه که قصد [[عباسیان]] و بغداد کرد، از ملک و عمر تمتع نیافت. اگر پادشاه سخن نشنود و آنجا رود شش فساد ظاهر گرددو…» بعد از آن هولاکو نظر [[خواجه نصیرالدین طوسی]] را سؤال کرد وی گفت: «از این احوال هیچ‌یک حادث نشود» هولاکو گفت: پس چه باشد؟ خواجه گفت: «آنکه بجای خلیفه هولاکو خان بود.» بعد [[خواجه نصیرالدین طوسی]] گفت اگر که کشتن خلفای بنی عباس شوم است، در طول تاریخ این همه خلیفه کشته شد؛ پس چرا اتفاقی نیفتاد.<ref>{{پک|بیانی|۱۳۶۷|ک=دین و دولت در ایران عهد مغول|ص=۳۲۲}}</ref>
عاقبت جنگ شروع شد و هولاکو تمام نیروهای خود را متوجه [[بغداد]] کرد و به فرماندهانش دستور حمله و محاصره کردن بغداد را داد. بایجو مأمور بود که از [[روم شرقی]] حرکت کند و طرف غرب بغداد را از راه [[موصل]] دور بزند. کدبوقا (کیتوبوقای) نیز از [[لرستان]] حرکت کرد. اردوی زرین به فرماندهی سه برادرزاده [[باتو]] بودند از [[کردستان]] به بغداد نزدیک شدند و خود هولاکو هم قسمت بزرگ سپاه خود را از [[حلوان]] رهبری می‌کرد.
خط ۲۱۸:
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=دفتری |نام=فرهاد |کتاب=تاریخ و عقاید اسماعیلیه | ناشر=نشر و پژوهش فروزان روز |سال=۱۳۷۵ |مکان=تهران |شابک=۱-۴۱-۶۱۳۸-۹۶۴}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ساندرز |نام=ج. ج |کتاب=تاریخ فتوحات مغول | ناشر=انتشارات امیرکبیر |سال=۱۳۶۱ |مکان=تهران |شابک=}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =زنجانی| نام =مدرسی| نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان =خواجه نصیرالدین طوسی و رصدخانه| ژورنال =جلوه| مکان = | ناشر = | دوره = | شماره=۱۴| سال =۱۳۲۵ | صفحه =۹۳-۹۷۹۳–۹۷ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۲۷/۲/۱۳۹۷ | doi =}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =حائری| نام =عبدالهادی | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان =آیا خواجه نصیرالدین طوسی در یورش مغولان به بغداد نقشی بر عهده داشته‌است؟| ژورنال =جستارهای ادبی | مکان = | ناشر = | دوره = | شماره =۶۷ | سال =۱۳۶۳ | صفحه =۴۷۹-۵۰۲۴۷۹–۵۰۲ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۲۷/۲/۱۳۹۷ | doi =}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= حافظ قرآنی |نام= مهیندخت |کتاب= کتابشناسی تاریخ ایران | ناشر=کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران |سال=1324 |مکان=تهران |شابک=۹۶۴-۴۴۶-۰۰۳-۰}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =یعقوبی | نام =محمدطاهر | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان =ابن علقمی و سقوط بغداد| ژورنال =تاریخ اسلام | مکان = | ناشر = | دوره = | شماره =۲۴ | سال =۱۳۸۴ | صفحه =۱۲۵-۱۵۰۱۲۵–۱۵۰ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۲۷/۲/۱۳۹۷ | doi =}}
{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=Amitai|نام=Reuven |مقاله=HULĀGU KHAN |دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/hulagu-khan |تاریخ بازبینی=|سال=2012|ماه=March 23 |پی‌نوشت=|زبان=en| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}