فرگشت: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند میتوکندری به متن |
جز ویکیسازی رباتیک (درخواست کاربر:Mehdi)(۷.۶) >مؤسسه گالوپ، بود و نبود، قرن بیستم، قرن هفدهم، تک سلولی، جفت باز |
||
خط ۷:
رویداد فرگشت بدان معناست که تمام [[موجودات زنده]] با همهٔ تنوعی که دارند، از نیاکانی مشترک پدیدار گشتهاند.<ref name="On The Origin of Species">{{cite book | last1 = Darwin | first1 = Charles | title = On The Origin of Species | chapter = XIV | year = ۱۸۵۹ | page = ۵۰۳ | url = http://en.wikisource.org/wiki/On_the_Origin_of_Species_(1859)/Chapter_XIV | accessdate = ۲۰۱۱-۰۲-۲۷ | isbn = ۰۸۰۱۴۱۳۱۹۲}}</ref> فرگشت علت پدیدهٔ [[گونهزایی]] است؛ که طی آن یک گونهٔ اجدادی منفرد به دو یا چند گونهٔ متفاوت تقسیم میشود. گونهزایی در شباهتهای ساختاری، [[جنینشناسی|جنینی]] و [[ژنتیک|ژنتیکی]] جانداران؛ [[جغرافیای زیستی|پراکندگی جغرافیایی]] گونههای مرتبط با هم، و [[ثبت سنگوارهای]] تغییرات، قابل مشاهدهاست. [[نیای مشترک]] جانداران امروزی تا بیش از ۳٫۵ میلیارد سال پیش؛ یعنی از زمان پیدایش [[حیات]] روی [[زمین]]، قدمت دارد.<ref>{{cite book|last=Schopf|first=J.W.|year=۱۹۹۹|title=Cradle of life: the discovery of Earth's earliest fossils|publisher=Princeton|isbn=۰-۶۹۱-۰۰۲۳۰-۴}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10٫۱۰۷۳/pnas.۹۵٫۱۲٫۶۸۵۴|last=Woese|first=C.|year=۱۹۹۸|title=The Universal Ancestor|journal=PNAS|volume=۹۵|issue=۱۲|pages=۶۸۵۴–۶۸۵۹|pmid=۹۶۱۸۵۰۲|pmc=22660|ref=harv|bibcode = 1998PNAS...۹۵٫۶۸۵۴W}}</ref><ref name="theobald">{{cite journal|doi=10٫۱۰۳۸/nature۰۹۰۱۴|last=Theobald|first=D.L.|journal=Nature|volume=۴۶۵|issue=۷۲۹۵|pages=۲۱۹–۲۲۲|year=۲۰۱۰|title=A formal test of the theory of universal common ancestry|pmid=۲۰۴۶۳۷۳۸|ref=harv|bibcode = 2010Natur.۴۶۵..۲۱۹T}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10٫۱۰۳۸/scientificamerican۰۲۰۰–۹۰|last=Doolittle|first=W.F.|year=February, ۲۰۰۰|url=http://shiva.msu.montana.edu/courses/mb437_537_2005_fall/docs/uprooting.pdf|title=Uprooting the tree of life|journal=Scientific American|volume=۲۸۲|issue=۲|pages=۹۰–۹۵|pmid=۱۰۷۱۰۷۹۱|ref=harv}}</ref> تکامل چه به صورت درونجمعیتی و چه به صورت گونهزایی میان جمعیتها، از طرق گوناگونی روی میدهد؛ آهسته و پیوسته به نام [[انتخاب انباشتی]]، یا به سرعت از یک موضع ایستا تا موضع بعدی؛ که [[تعادل نقطهای]] خوانده میشود.
مطالعهٔ علمی فرگشت (تکامل) از نیمهٔ [[قرن نوزدهم]] آغاز شد، زمانی که پژوهشها روی ثبت سنگوارهای و تنوع جانداران، بسیاری از دانشمندان را متقاعد کرد که میبایست گونهها به نحوی تکامل یابند. بر مبنای سنگوارهها مییابیم که جانداران امروزی متفاوت از گذشته هستند و به میزانی که به گذشتههای دورتر مینگریم، فسیلها متفاوتتر میشوند.<ref>Levin, Harold L. ۲۰۰۵. ''The Earth through time''. 8th ed, Wiley, N.Y. Chapter 6: Life on Earth: what do fossils reveal?</ref><ref name="bowler">{{cite book|last=Bowler|first=Peter J.|authorlink=Peter J. Bowler|title=Evolution:The History of an Idea|publisher=University of California Press|year=۲۰۰۳|isbn=۰-۵۲۰-۲۳۶۹۳-۹}}</ref> سازوکارهای پیشبرندهٔ تکامل همچنان نامشخص باقیماندند؛ تا سال ۱۸۵۸ که نظریهٔ انتخاب طبیعی، بهطور مستقل توسط [[چارلز داروین]] و [[آلفرد راسل والاس]] ارائه شد. در اوایل [[قرن
امروزه تکامل در شاخههای مختلف [[علوم زیستی]] چون [[زیستشناسی بقا]]، [[جنینشناسی]]، [[بومشناسی]]، [[فیزیولوژی]]، [[دیرینشناسی]] و [[پزشکی]] مطالعه و بهکاربسته میشود. به علاوه، تکامل بر دیگر حیطههای مطالعات بشری، همچون [[کشاورزی]]، [[انسانشناسی]]، [[فلسفه]] و [[روانشناسی]] نیز اثرگذار بودهاست.
خط ۳۰:
=== سدههای هفدهم و هجدهم ===
در [[قرن
[[جان ری]] اصطلاح ''گونه'' را که آن زمان متروک شده بود، برای اطلاق به انواع ثابت جانوری و گیاهی بهکار برد؛ اما برخلاف ارسطو، او اکیداً هر نوع از موجودات زنده را به عنوان یک گونه، معرفی کرد. ری پیشنهاد کرد که هر گونه را میتوان به مدد ویژگیهایی شناخت که در هر نسل، هنوز باقی هستند و خود را حفظ میکنند. این گونهها توسط [[خدا]] طراحی شده بودند؛ اما تفاوتهایی نشان میدادند که بر اثر شرایط محلی پدیدار شده بود. در طبقهبندی زیستی جانداران توسط [[کارل لینه]] که در ۱۷۳۵ معرفی شد نیز؛ گونهها ثابت بر اساس طرح الهی درنظر گرفته شدند.
خط ۸۲:
''برای جزئیات بیشتر دربارهٔ این بخش از مقاله، [[DNA]] و [[ژن]] را ببینید. ''
آزمایشهای [[اسوالد ایوری|اِیوری]] به درک اساس مولکولی وراثت کمک شایانی کرد. او در ۱۹۴۴ دریافت که ماده ژنتیکی نوعی [[نوکلئیک اسید]] به نام DNA است. ساختار فضایی مولکول DNA در ۱۹۵۳ توسط [[جیمز واتسون|واتسون]] و [[فرانسیس کریک|کریک]] تشریح شد. بر اساس «[[مدل مارپیچ دوگانه]]» واتسون و کریک، مولکول DNA همچون نردبانی مارپیچ است که هر پله آن را یک [[جفت
=== نقش وراثت در تکامل صفات ===
خط ۱۳۵:
''برای جزئیات بیشتر دربارهٔ این بخش از مقاله، [[شارش ژن]]، [[دورگه]] و [[انتقال ژن افقی]] را ببینید. ''
شارش ژن به معنای تبادل ژنها، خواه بین جمعیتها و خواه بین گونه هاست.<ref name="Morjan C, Rieseberg L 2004 1341–56">{{cite journal |last1=Morjan |first1=Carrie L. |last2=Rieseberg |first2=Loren H. |authorlink2=Loren H. Rieseberg |date=June 2004 |title=How species evolve collectively: implications of gene flow and selection for the spread of advantageous alleles |journal=[[Molecular Ecology]] |location=Hoboken, NJ |publisher=Wiley-Blackwell |volume=13 |issue=6 |pages=1341–1356 |pmid=15140081 |doi=10.1111/j.1365-294X.2004.02164.x |issn=0962-1083 |pmc=2600545}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --> [[بود و نبود]] شارش مسیر تکامل را از اساس تغییر میدهد. پیچیدگی ارگانیسمها موجب میشود هر دو جمعیت ایزولهای نهایتاً با سازوکاری خنثی ناسازگاریهای ژنتیکی بیابند. بر اساس مدل [[مدل بتسون-دوبژانسکی-مولر|بتسون-دوبژانسکی-مولر]] این ناسازگاری حتی زمانی هم که هر دو جمعیت به گونهای یکسان با محیط سازش یابند؛ رخ میدهد.
=== سفر رایگان ژنتیکی ===
خط ۱۹۲:
[[پروکاریوت]]ها از حدود ۳–۴ میلیارد سال پیش ساکنان زمین شدند.<ref name=Cavalier-Smith>{{cite journal |author = Cavalier-Smith T |title = Cell evolution and Earth history: stasis and revolution |journal = [[Philosophical Transactions of the Royal Society B]] |volume = 361 |issue = 1470 |pages = 969–1006 |year = 2006 |pmid = 16754610 |doi = 10.1098/rstb.2006.1842 |pmc = 1578732 |ref = harv}}</ref><ref>{{cite journal |author = Schopf J |title = Fossil evidence of Archaean life |journal = [[Philosophical Transactions of the Royal Society B]] |volume = 361 |issue = 1470 |pages = 869–85 |year = 2006 |pmid = 16754604 |doi = 10.1098/rstb.2006.1834 |pmc = 1578735 |ref = harv}}{{سخ}}*{{cite journal |author = Altermann W, Kazmierczak J |title = Archean microfossils: a reappraisal of early life on Earth |journal = Res Microbiol |volume = 154 |issue = 9 |pages = 611–17 |year = 2003 |pmid = 14596897 |doi = 10.1016/j.resmic.2003.08.006 |ref = harv}}</ref> تغییر واضحی در مورفولوژی یا سازمان سلولی این موجودات طی چند میلیارد سال بعد رخ نداد.<ref>{{cite journal |author = Schopf J |title = Disparate rates, differing fates: tempo and mode of evolution changed from the Precambrian to the Phanerozoic |doi = 10.1073/pnas.91.15.6735 |journal = Proc Natl Acad Sci U S A |volume = 91 |issue = 15 |pages = 6735–42 |year = 1994 |pmid = 8041691 |pmc = 44277 |ref = harv |bibcode = 1994PNAS...91.6735S}}</ref> [[یوکاریوت|سلولهای یوکاریوتی]] بین ۱٫۶–۲٫۷ میلیارد سال قبل ظاهر شدهاند.
زندگی تا حدود ۶۱۰ میلیون سال پیش شامل یوکاریوتهای [[تک
مدت کمی پس از ظهور اولیه این موجودات چند سلولی، حجم قابل توجهی [[تنوع زیستی]] طی حدود ۱۰ میلیون سال، در رویدادی که به نام [[انفجار کامبرین]] خوانده میشود پدید آمد.
خط ۲۰۲:
تخمینی در سال ۱۹۸۷ بیان کرد که تنها ۷۰۰ نفر از مجموع ۴۸۰۰۰۰ نفر دانشمندان علوم زیستی و زمینشناسی به خلقت گرایی اعتقاد دارند.".<ref name="Newsweek_1987_Martz_McDaniel">As reported by Newsweek: "By one count there are some 700 scientists with respectable academic credentials (out of a total of 480,000 U.S. earth and life scientists) who give credence to creation-science, the general theory that complex life forms did not evolve but appeared 'abruptly'."{{Harvnb|Martz & McDaniel|1987|Ref=CITEREFMartzMcDaniel1987|p=23}}</ref>
پروفسور [[برایان الترز]] نویسنده و متخصص در زمینه مناقشه بین خلقتگرایی و تکامل بیان میدارد که ۹۹٫۹ درصد از دانشمندان تکامل را قبول دارند.".<ref name=nihrecord>[http://nihrecord.od.nih.gov/newsletters/2006/07_28_2006/story03.htm ''Finding the Evolution in Medicine''], Cynthia Delgado, NIH Record, July 28, 2006.</ref>
نظرسنجی که توسط [[مؤسسه گالوپ]] در سال ۱۹۹۱ انجام شد نشان داد حدود ۵ درصد از دانشمندان آمریکایی شامل آنهایی که خارج از زمینه علوم زیستی آموزش دیدهاند به خلقتگرایی اعتقاد دارند.<ref name=robinson>[http://www.religioustolerance.org/ev_publi.htm ''Public beliefs about evolution and creation'', Robinson, B. A. 1995.]</ref><ref>[http://ncse.com/rncse/17/6/many-scientists-see-gods-hand-evolution ''Many scientists see God's hand in evolution'', Witham, Larry, Reports of the National Center for Science Education 17(6): 33, 1997]</ref>
گرچه در کشوری مانند فرانسه پذیرش نظریه فرگشت تا سال ۱۹۵۰ به تاخیر افتاد ولی محققی مانند [[فرانک سالووی]] دلیل این تاخیر را وجود بالای نخستزادگان طی آن دوران در جامعه علمی فرانسه و تمایل آنها به مخالفت با انقلابهای علمی دگراندیشانه نسبت میدهد و نه به ضعف در شواهد تأییدکننده نظریهی فرگشت.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = سالووی| نام = فرانک | پیوند نویسنده = فرانک سالووی| عنوان = دگراندیشان شورشی | ترجمه = حسینعلی مقیمی| جلد =1 | سال = 1386| ناشر = نشر دایره |مکان = تهران | شابک = 9789646839731| صفحه =79}}</ref>
خط ۲۵۸:
[[رده:زیستشناسی فرگشتی]]
[[رده:نگرشهای زیستشناسی]]
[[رده:ویکیسازی رباتیک]]
|