ویلیام جونز (واژه‌شناس): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۱:
[[پرونده:Sir William Jones.jpg|بندانگشتی|200px|سر ویلیام جونز]]
[[پرونده:W.jones.jpg|بندانگشتی|170px|آرامگاه ویلیام جونز در [[کلکته]] [[هند]]]]
'''سِر ویلیام جونز''' {{انگلیسی|William Jones}} (زاده ۶ مهر ۱۱۲۵ - مرگ ۷ اردیبهشت ۱۱۷۳/۲۸ سپتامبر ۱۷۴۶–۲۷ آوریل ۱۷۹۴) زبان‌شناس، ادیب و خاورشناس [[انگلستان|انگلیسی]] بود. جونز نخستین کسی بود که خانوادهٔ [[زبان‌های هندواروپایی]] را کشف کرد و متوجه خویشاوندی [[زبان سانسکریت]] با زبان‌های [[زبان یونانی|یونانی]] و [[زبان لاتین|لاتین]] شد. او به زبان‌های انگلیسی، یونانی، لاتینی، چینی، سانسکریت، عربی، فارسی، پرتغالی، اسپانیایی، ایتالیایی و ... تسلط داشت و این موضوع علاقهٔ شدید او را به فراگیری زبان‌های گوناگون و کشف رابطهٔ میان آنها نشان می‌دهد. او به دلیل علاقهٔ فراوانش به ادبیات و شاعران ایران، به '''جونز ایرانی''' ملقب شده بود.<ref>ابولقاسمی، محسن، تاریخ زبان فارسی، سازمان سمت، ۱۳۷۳. (ص ۷–۶)</ref>
 
او در ۲۳ سپتامبر ۱۷۴۶ در لندن، در خانواده‌ای اهل [[ولز]]، به دنیا آمد. پدرش ویلیام جونز (۱۶۷۵–۱۷۴۹) ریاضی‌دان، نایب رئیس انجمن سلطنتی، از دوستان [[اسحاق نیوتن|نیوتن]] و مفسر آثار او، و مادرش اشراف‌زاده‌ای بود که در یکی از مدارس لندن ریاضی تدریس می‌کرد. ویلیام پیش از سه سالگی پدرش را از دست داد در ۱۷۵۳ به مدرسه هرو رفت که بسیاری از شخصیتهای مهم انگلیسی در آنجا پرورش یافته‌اند. در مدرسه دیری نگذشت که به‌خواندن اشعار قدیم و سرودن به شیوه آنها پرداخت. لاتینی و یونانی را هم‌زمان آموخت و از راه تحصیل زبان عبری، که در مدرسه هرو به آن پرداخته بود، با مشرق زمین آشنا شد. در ۱۷۶۴ به قصد تحصیل حقوق وارد دانشگاه آکسفورد شد و از همان زمان عربی را نزد شخصی از اهالی حلب آموخت و در همان دوره نزد فردی ایرانی، از مردم کرمان و مقیم لندن، فارسی فراگرفت و با کمک کتاب اصول زبان فارسی اثر جان گریوز و [[گلستان سعدی]]، به یادگیری زبان فارسی ادامه داد. در ۱۷۶۸ با کنت رویتسکی، سفیر لهستان در انگلیس، که فارسی و ترکی می‌دانست، آشنا شد. اظهارات رویتسکی دربارهدربارهٔ ادبیات فارسی و شرق و به‌خصوص غزلیات حافظ تأثیر مهمی بر جونز داشت. در مکاتبات این دو، مباحث بسیاری دربارهدربارهٔ ادبیات فارسی مطرح شده استشده‌است.<ref>http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5222</ref> ویلیام جونز در ۲۵ سالگی در خواندن و نوشتن و سخن گفتن به [[فارسی]] مهارت پیدا کرد. کشف خویشاوندی میان زبان‌های ایرانی و زبان‌های ژرمنی سبب شد تا تصور اشتباه سامی بودن زبان فارسی، آن هم به دلیل شباهت در [[رسم‌الخط]] به یک سو نهاده شود و فارسی و آلمانی دو زبان خویشاوند محسوب گردند. او همچنین با همراهی چند تن از خاورشناسان انگلیسی، [[انجمن آسیایی بنگاله]] را که یکی از بزرگترین انجمن‌های علمی و ادبی جهان است بنیان نهاد. کتابخانه آن دارای هزاران کتاب چاپی و خطی به زبان‌های فارسی، عربی، هندی، سانسکریت و انگلیسی است.<ref>[http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.com/2009/05/blog-post_2781.html دانشنامهٔ آریانا]</ref>
 
جونز شاعری خوش ذوق بود و در منظومه‌سرایی به [[زبان فرانسوی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان لاتین|لاتینی]] استعدادی فراوان داشت. از فعالیت‌های جونز در اینباره، باید به ترجمهٔ سیزده غزل حافظ به فرانسوی و انگلیسی برای نخستین بار اشاره کرد. ترجمه ابیاتی از [[مثنوی مولوی]] به شعر انگلیسی، ترجمه ابیاتی از خمسه [[نظامی گنجوی|نظامی]] به شعر انگلیسی و ترجمه اشعاری از [[فردوسی]] به لاتینی از دیگر تألیفات اوست.<ref>[http://www.ibna.ir/vdcgxu9q.ak97y4prra.txt خبرگزاری کتاب ایران]</ref>
 
ویلیام جونز عقیده داشت که شاعران فارسی همتای شاعران یونان به شماربه‌شمار می‌آیند. در سال ۱۱۹۱ خ. دانشگاه‌های [[کمبریج]] و ماساچوست، در مجموعه‌هایی با عنوان «شرحی کوتاه در تاریخ ادب کهن» به ناچار ادعای ویلیام جونز را پذیرفتند. از آن پس تنی چند، آگاهی یا فرصت کافی به دست آوردند تا درستی عقیده سر ویلیام جونز را بیازمایند.<ref>[http://yerevan.icro.ir/?c=newsShow&NewsId=563452&t=4 رایزنی فرهنگی ایران در ایروان]</ref>
 
ترجمهٔ «تاریخ نادر شاه افشار» در سال ۱۱۴۵ خورشیدی با نگارش [[میرزا مهدی خان استرآبادی]]، منشی مخصوص نادرشاه، توسط جونز به فرانسوی شهرت جهانی یافت. در سال ۱۱۵۰ سر ویلیام جونز، که خود عاشق زبان فارسی بود، برای نشر این زبان تلاش بسیار کرد و کتابی با نام «دستور زبان فارسی» تألیف کرد که بسیار مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفت؛ به‌طوری که شیفتگان [[زبان فارسی]] از این کتاب به‌عنوان مأخذ معتبری استفاده می‌کردند. در این کتاب، شعرهایی از شاعران فارسی‌گو از جمله [[سعدی]] نیز ترجمه شده بود. او در این کتاب خود را یونس اوکسفردی معرفی می‌کند.<ref>[https://archive.org/details/grammarofpersian00joneiala کتاب شکرستان در نحوی زبان پارسی تصنیف یونس اوکسفردی]</ref>
خط ۲۲:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:جونز، ویلیام}}
 
[[رده:اعضای انجمن سلطنتی]]
[[رده:افراد انگلیسی ولزی‌تبار]]