نصف‌النهار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نِصفُ‌النّـَهار'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=نصف‌النهار | بیگانه=meridian, celestial meridian | بیگانه در فارسی= | حوزه=نجوم‌نجوم رصدی و آشکارسازها | دفتر=هفتم | بخش=فارسی | سرواژه=نصف‌النهار}}</ref> به پارسی '''نیمروز''' خط یا نیم‌دایره متناظر فرضی است که به قطب شمال و جنوب می‌رسد و [[طول جغرافیایی]] یک نقطه را با توجه به یک پرگارهٔ نیمروزی قراردادی به عنوان مبدأ تعیین می‌کند.

نصف النهارها دوایری هستند فرضی و از هر نقطه روی زمین یک نصف النهار می گذردمی‌گذرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جغرافیای مفصل ایران (جلد یک)|نام خانوادگی=بدیعی|نام=ربیع|ناشر=اقبال|سال=1362|شابک=|مکان=|صفحات=11}}</ref>

علامه حسن‌زاده آملی در اثر خود بنام «دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی» دربارهٔ مبدأ طول ارض آورده استآورده‌است (با اندکی تلخیص و تعدیل):{{سخ}}

: «اکثر قدماء (بخصوص یونانیان و اهالی مغرب زمین) مبدأ طول را غایت نقطه غربی یعنی از جزیره هرو یا فرو، یکی از جزائر خالدات (جزائر کاناری) گرفته‌اند. جزائر خالدات شش جزیره‌اند که در مغرب آفریقا در اقیانوس اطلس نزدیک به ساحل واقع اند. در قانون مسعودی بین آنها تا ساحل بحر ده درجه آمده استآمده‌است. بطلیموس و پیروانش مبدأ طول را از آن جزائر می‌گرفتند و بعد از آنان چون جزائر نام برده در آب فرو رفتهفرورفته بود مبدأ طول را از ساحل بحر مغرب گرفته‌اند چنان‌که ابوریحان بیرونی در قانون مسعودی مبدأ طول بلد را ساحل گرفته استگرفته‌است. جزائر خالدات (جزائر کاناری) در اطلسها و نقشه‌ها در جهت غرب آفریقا در اقیانوس اطلس شمالی قریب به عرض شمالی سی درجه مشاهده می‌شود که عرض شمالی هرو (فرو یا هیرو) ۲۷ درجه و ۴۵ دقیقه و ۸ ثانیه است؛ و نصف‌النهار مبدأ برای قدمای هند و اهل چین و ترکستان و اهالی مشرق زمین کنگ دژ بوده که در ۹۰ درجه جزایر خالدات بوده استبوده‌است.<ref>[http://library.tebyan.net/newindex.aspx?PageSize=1&NAVIGATEMODE=CommonLibrary&PARENTID=211695&PageIndex=79&CONTENT=&PERSONALID=0&METADATAID=31185&VOLUME=1&BOOKID=105892&PID=102834 مبدأ طول بلد کجاست ؟] دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی، تألیف حسن‌زاده آملی [منبع الکترونیکی]</ref>»

اروپاییان تا آخر سده هفدهم میلادی، جزایر خالدات و سپس پاریس را مبدأ نصف النهارها قرار دادند.<ref name=nimans />

در سال [[۱۸۸۴ (میلادی)|۱۸۸۴]]<!-- (یا ۱۹۱۲) -->، در یک توافق [[بین‌المللی]] تصمیم گرفته شد که نصف‌النهاری که از [[گرینویچ]] می‌گذرد، [[نصف‌النهار مبدأ]] (نصف‌النهار صفر) به شماربه‌شمار آید؛ و با انتخاب نصف‌النهار مبدأ بقیهٔ نصف‌النهارها بر اساس محل‌شان نسبت به نصف‌النهار مبدأ به نصف‌النهار شرقی و غربی تقسیم شدند.

'''نصف‌النهار مغناطیسی '''، خطوطی فرضی اند که قطب شمال و جنوب را به هم متصل می‌کنند؛ که می‌توان آن‌ها را به عنوان مؤلفه‌های خطوط نیروی مغناطیسی در روی سطح زمین در نظر گرفت؛ و همواره سوزن یک قطب نماقطب‌نما موازی با نصف‌النهار مغناطیسی می‌ایستد. زاویهٔ بین نصف‌النهار مغناطیسی و نصف‌النهار واقعی، [[میل مغناطیسی]] نامیده می‌شود که در مسائل مربوط به ناوبری بسیار با اهمیت است.

{{پانویس|۲}}