غشای سلولی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
تغيير كلمات غير علمي به كلمات علمي رايج برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز تغيير كلمات غير علمي به كلمات علمي رايج برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱:
[[پرونده:Cell membrane detailed diagram 4.svg|بندانگشتی|300px|[[یاخته|
[[پرونده:Cell membrane drawing-en.svg|بندانگشتی|upright=1.2|پوسته سلول]]
'''پوستهٔ یاخته''' یا '''غشای ياخته''' یا '''غشای پلاسمایی''' یا '''غشای سلولی '''یا''' خوناب''' به پوستهٔ نازک [[یاخته|سلول]]ها که از یک یا دو لایه [[فسفولیپید|فسفولیپیدی]] تشکیل شده گفته میشود.{{سخ}}
پوستهٔ یاخته همچنین به عنوان مرز میان [[اندامک]]های درونیاختهای عمل میکند.
در واقع پوستهٔ
پوستهٔ
به بیانی دیگر بخش اعظم اندامکهای [[یاخته|سلول]] بوسیله پوستههایی مفروش شدهاند که بهطور عمده از [[لیپید]]ها و [[پروتئین]]ها و [[کربوهیدرات]] تشکیل شدهاند. این پوستهها شامل پوستهٔ
لیپیدهای پوستهها سدی ایجاد میکنند که از حرکت آزاد آب موجود در [[بافتمانه برونیاختهای]] و مواد محلول در آب از یک بخش
== پوستهٔ یاخته ==
[[پرونده:Cell_membrane_detailed_diagram_en.svg|بندانگشتی|550px|شکل پروتئینها در پوستهٔ
پوستهٔ
سد لیپیدی پوستهٔ
ساختار بنیادی لایهٔ دوطبقه [[چربی]] از مولکولهای [[فسفولیپید]] تشکیل شدهاست. یک انتهای هر مولکول فسفولیپید در آب محلول بوده یعنی [[آبدوست]] است. انتهای دیگر فقط در چربیها محلول بوده یعنی [[آبگریز]] است. انتهای فسفاتی فسفولیپد آبدوست و [[اسید چرب]] آن [[آبگریز]] است.
چون بخشهای آبگریز فسفولیپیدها به کمک آب دفع میشوند اما به سوی یکدیگر جذب میشوند ازاینرو، دارای یک تمایل طبیعی هستند و آنها در پهلوی همدیگر در مرکز پوسته قرار دارند. بخشهای فسفاتی [[آبدوست]] دو سطح پوسته را که در تماس با پیرامون است میپوشانند. لایهٔ دوطبقهٔ چربی در وسط پوسته به مواد طبیعی محلول در آب مانند [[یون]]ها، [[گلوکز]] و [[اوره]] نفوذپذیر است برعکس، مواد محلول در چربی از جمله [[اکسیژن]]، [[دیاکسید کربن]] و [[الکل]] میتوانند به آسانی در این بخش از پوسته نفوذ کنند. یک صفت ویژهٔ لایهٔ دوطبقه چربی این است که یک [[مایع]] است نه یک [[جامد]]. ازاینرو، بخشهایی از پوسته میتوانند عملاً در سطح پوسته از یک نقطه به یک نقطه دیگر جریان پیدا کنند. [[پروتئین]]ها و دیگر مواد محلول در پوستهٔ دوطبقه لیپیدی یا [[شناور]] در آن تمایل دارند که به همهٔ پوستهٔ یاخته انتشار یابند.{{سخ}}
مولکولهای [[کلسترول]] در پوسته نیز ماهیت چربی دارند زیرا هستهٔ [[استروئید|استروئیدی]] آنها بسیار محلول در چربی است. این [[مولکول]]ها از یک نظر در لایهٔ دوطبقهٔ پوسته حل شدهاند. این
== پروتئینهای پوستهٔ یاخته ==
تودههای کرویشکل که در لایهٔ دوطبقه چربی شناورند، اینها پروتئینهای پوسته هستند که بخش اعظم آنها را [[گلیکو پروتئین]]ها تشکیل میدهند. دو گونه پروتئین در پوسته وجود دارد: [[پروتئین پوستهای درونی]] یا سرتاسری که در همهٔ قطر پوسته نفوذ میکنند و پروتئینهای پیرامونی که فقط به یک سمت پوسته میچسبند و در آن نفوذ نمیکنند.{{سخ}}
شمار بسیاری از [[پروتئین پوستهای درونی]] مجراهای ساختاری ایجاد میکنند که از راه آنها مولکولهای آب و مواد محلول درآب به ویژه [[یون]]ها میتوانند بین مایع
پروتئینهای پیرامونی بیشتر روی سطح درونی پوسته وجود دارند و غالباً به یکی از [[پروتئین پوستهای درونی]] چسبیدهاند. این پروتئینهای پیرامونی تقریباً بهطور کامل نقش آنزیمی یا نقش دیگر
== کربوهیدراتهای پوسته – [[گلیکوکالیکس]]
[[کربوهیدرات]]های پوسته تقریباً همیشه به صورت ترکیب با پروتئینها به شکل [[گلیکوپروتئین]]ها و گلیکولیپیدها وجود دارند. در واقع بخش بزرگی از [[پروتئین پوستهای درونی|پروتئین پوستهای درونیاز]] نوع [[گلیکوپروتئین]]ها و در حدود یکدهم مولکولهای لیپید از نوع گلیکولیپیدها هستند. بخشهای ''گلیکو'' در این مولکولها تقریباً همیشه به سمت سطح بیرونی [[یاخته|سلول]] برآمدگی پیدا میکنند و از سطح [[یاخته|سلول]] به سمت بیرون آویزان هستند. بسیاری از ترکیبهای کربوهیدراتی دیگر به نام [[پروتئوگلیکان]]ها که بیشتر از مواد کربوهیدراتی ساخته شدهاند که به هستههای کوچک پروتئینی متصل شدهاند نیز غالباً بهطور سست به سطح بیرونی [[یاخته|سلول]] پیوستهاند. بهاین ترتیب همهٔ سطح
این بخشهای کربوهیدراتی که به سطح بیرونی یاخته پیوستهاند دارای چندین کارکرد مهم هستند:
# بسیاری از آنها [[بار الکتریکی]] منفی دارند. ازاینرو، بیشتر
# [[گلیکوکالیکس]] برخی از
# بسیاری از کربوهیدراتها به عنوان مواد حامل برای گرفتن [[هورمون|هورمونهایی]] ازجمله [[انسولین]] عمل میکنند؛ و پس از انجام این عمل این مجموعه پروتئینهای چسبیده به سطح درونی پوسته را فعال میکند که به نوبهٔ خود یک زنجیرهٔ متوالی از [[آنزیم]]های درونی [[یاخته|سلول]] را فعال میکنند.
# برخی از بخشهای کربوهیدراتی وارد واکنشهای شیمیایی میشوند.
|