ادبیات کردی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏ادبیات گورانی: تعدادی از متون تحریف شده اصلاح گردید.
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳:
 
== ادبیات گورانی ==
با[[پرونده:Kurdish وجود تفاوتهای زیاد زبانشناختی زبانهای کردی و زبان گورانی، نوشته‌های گورانی در بیشتر منابع به اشتباه به عنوان بخشیShahnameh.JPG|بندانگشتی|تصویری از ادبیاتیک کردینسخه یادخطی شده‌اند.<ref name="iranicaonline.org" /><ref name="ReferenceA" /><ref name="ReferenceB" /><ref name="ReferenceC" /><ref name="Espeja R. G. 2009" /><ref name=ToolAutoGenRef1 /><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Chaman Ara، Behrooz. The Kurdish Shahnama and its Literary and Religious Implications. CreateSpace Independent Publishing Platform; Auflage|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=2015|شابک=۱۵۱۱۵۲۳۴۹۲|مکان=|صفحات=15-21}}</ref>بخشی از قدیمی‌ترین آثار مکتوب در ادبیات گورانی سروده‌های دینی [[یارسان]] هستند که به زبانگویش گورانی سروده شده‌اند. اشعار حماسی همچون [[شاهنامه کردی]] از آثاریست که به گورانی (یا هورامی) سروده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Chaman Ara، Behrooz. The Kurdish Shahnama and its Literary and Religious Implications. CreateSpace Independent Publishing Platform; Auflage|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=2015|شابک=۱۵۱۱۵۲۳۴۹۲|مکان=|صفحات=15-21}}</ref> همچنین بخش زیادی از ادبیات گورانی را منظومه‌های بلند تشکیل می‌دهند که عمدتاً مضمونی عاشقانه یا حماسی دارند و سرایندهٔ برخی از آن‌ها، مانند برزونامه (متفاوت است با [[برزونامه]] فارسی) ناشناخته مانده است.<ref>http://andaryari.blogspot.co.uk/2014/01/blog-post.html</ref><ref>Muhammad Bahadin Sahib, ''Elder Shalyar the Zoroastrian'', Zhian Publications Sulaimaniyah, 2013</ref><ref>[http://everything.explained.at/Hurmizgan/ Hurmizgan Explained]</ref><ref>{{Wayback|url=http://www.bulanikbilican.com/yazar.asp?yaziID=694|date=20120426050705|title=Binüçyüz Yıl Evvel Yazılmış Kürçe Helbest}}</ref><ref name="Postgate">J. N. Postgate, Languages of Iraq, ancient and modern, British School of Archaeology in Iraq, [Iraq]: British School of Archaeology in Iraq, 2007, p. &nbsp;138.</ref>
[[پرونده:Kurdish Shahnameh.JPG|بندانگشتی|تصویری از یک نسخه خطی [[شاهنامه کردی]]]]
با وجود تفاوتهای زیاد زبانشناختی زبانهای کردی و زبان گورانی، نوشته‌های گورانی در بیشتر منابع به اشتباه به عنوان بخشی از ادبیات کردی یاد شده‌اند.<ref name="iranicaonline.org" /><ref name="ReferenceA" /><ref name="ReferenceB" /><ref name="ReferenceC" /><ref name="Espeja R. G. 2009" /><ref name=ToolAutoGenRef1 /><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Chaman Ara، Behrooz. The Kurdish Shahnama and its Literary and Religious Implications. CreateSpace Independent Publishing Platform; Auflage|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=2015|شابک=۱۵۱۱۵۲۳۴۹۲|مکان=|صفحات=15-21}}</ref>بخشی از قدیمی‌ترین آثار مکتوب در ادبیات گورانی سروده‌های دینی [[یارسان]] هستند که به زبان گورانی سروده شده‌اند. اشعار حماسی همچون [[شاهنامه کردی]] از آثاریست که به گورانی (یا هورامی) سروده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Chaman Ara، Behrooz. The Kurdish Shahnama and its Literary and Religious Implications. CreateSpace Independent Publishing Platform; Auflage|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=2015|شابک=۱۵۱۱۵۲۳۴۹۲|مکان=|صفحات=15-21}}</ref> همچنین بخش زیادی از ادبیات گورانی را منظومه‌های بلند تشکیل می‌دهند که عمدتاً مضمونی عاشقانه یا حماسی دارند و سرایندهٔ برخی از آن‌ها، مانند برزونامه (متفاوت است با [[برزونامه]] فارسی) ناشناخته مانده است.<ref>http://andaryari.blogspot.co.uk/2014/01/blog-post.html</ref><ref>Muhammad Bahadin Sahib, ''Elder Shalyar the Zoroastrian'', Zhian Publications Sulaimaniyah, 2013</ref><ref>[http://everything.explained.at/Hurmizgan/ Hurmizgan Explained]</ref><ref>{{Wayback|url=http://www.bulanikbilican.com/yazar.asp?yaziID=694|date=20120426050705|title=Binüçyüz Yıl Evvel Yazılmış Kürçe Helbest}}</ref><ref name="Postgate">J. N. Postgate, Languages of Iraq, ancient and modern, British School of Archaeology in Iraq, [Iraq]: British School of Archaeology in Iraq, 2007, p. &nbsp;138.</ref>
گورانی و هورامی تا ابتدای سدهٔ نوزدهم در دربار اردلان و تا ابتدای سدهٔ بیستم در جنوب کردستان زبان رایج ادبی محسوب می‌شد. بخش اعظم ادبیات دینی یارسان به گورانی (و در کنار آن سورانی و فارسی) نگارش شده و گورانی زبان آیینی یارسان به شمار می‌آید. از بزرگان ادب هورامی می‌توان [[بیسارانی]]، [[صیدی]] و [[مولوی کرد]] را نام برد.<ref name="ReferenceA" />
لازم به ذکر است [[کرد]]ها و گورانی ها مایلند زبان گورانی را گویشی از [[زبان های کردی]] بشمارندبشمار می رود.<ref>Kehl-Bodrogi, Krisztina. "Syncretistic religious communities in the Near East: Collected Papers of the International Symposium, Alevism in Turkey and Comparable Syncretistic Religious Communities in the Near East in the Past and Present”, Berlin, 14–17 April 1995</ref><ref>Ozoglu, Hakan. "Kurdish notables and the Ottoman state." Albany: State University of New York Press, 2004</ref><ref>Romano, David. "The Kurdish nationalist movement: opportunity, mobilization, and identity." Cambridge. Cambridge University Press, 2006.</ref><ref name=":0">{{Cite book|title=The Kurds: A concise Handbook|last=Izady|first=Mehrdad R.|publisher=Taylor and Francis|year=1992|isbn=|location=London|pages=170|via=}}</ref>
ولی تفاوت های زبان های [[زازا-گورانی]] و زبان های کردی بسیار زیاد است و بنابراین با هیچ استاندارد زبان شناختی نمی توان گورانی را به عنوان گویشی کردی طبقه بندی کرد.<ref name=":0" />