پادشاهی ماد: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ویکیسازی رباتیک (درخواست کاربر:Freshman404)(۷.۶) >هزاره اول پیش از میلاد، زبان فارسی باستان، کوههای زاگرس، سدههای میانی، سرزمین ماد+تمیز (۱۰.۷) |
Freshman404 (بحث | مشارکتها) جز ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۷۹:
|footnotes =}}
{{تاریخ ایران}}
'''پادشاهی ماد''' حکومتی بود که طی [[سدههای میانی]] [[هزاره اول پیش از میلاد]]، بر نواحی غربی فلات ایران حکمرانی
در اواخر سدهٔ هشتم پیش از میلاد مادها در ایران غربی گرد هم جمع شده، نیرو گرفتند و با آشوریان که به آنها یورش برده بودند، جنگیدند و طی جنگهایی که حدود یکصد سال به طول انجامید آنان را شکست دادند و دولتی بنیان نهادند که ۱۲۰ سال فرمانروایی نمود و نهایتاً از کوروش بزرگ شکست خورد. نام شاهان و سرداران ماد که در متون آشوری و یونانی و پارسی باستان ذکر گردیدهاند (مانند: فْرَوَرتی، اوُوَخْشَترَ، اَرشْتْیوَییگَ، شیدیرپَرنَ، <nowiki>تَخمَسپادَ</nowiki> و…) همگی بهآشکارا «آریایی» هستند.
خط ۸۵:
{{مرتبط|امپراتوری آشوری نو}}
حدود سه-چهار قرن پس از شروع زوال شهرهای [[عصر برنز]] در [[فلات ایران]]، مردمان ایرانیزبان به تدریج وارد این سرزمین شدند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|BRONZE AGE – Encyclopaedia Iranica| 1989}}</ref>
در پایان هزارهٔ دوم پیش از میلاد، قبیلههای مادی، استقرار در قلمروی [[غرب ایران]] که بعدها ماد نامیده شد را آغاز کردند؛ جایی که در آن زمان نشیمنگاه شاهکنشینهای فراوان و گروههای قومی و زبانی گوناگونی مانند [[گوتیها]]، [[لولوبیها]]، [[کاسیها]] و [[هوریها]] بود.<ref>{{harvcolnbfa|دیاکونوف|۱۳۸۶|p=
مطابق منابع کهن آشوری و یونانی و ایرانی در مجموع معلوم میگردد که سه طایفه از شش طایفه تشکیلدهندهً اتحاد مادها یعنی بوسیان، ستروخاتیان و بودیان بوده و سه طایفهٔ مادی دیگر عبارت بودهاند از، آریزانتیان و مغها و سرانجام پارتاکانیان.<ref>{{harvcolnbfa|دیاکونوف|۱۳۸۶|p=
مطابق منابع یونانی، در سرزمین کمنداندازان [[ساگارتی]] (زاکروتی، ساگرتی) مادیهای ساگارتی میزیستهاند که شکل بابلی - یونانی شدهً نام خود یعنی زاگروس (زاکروتی، ساگرتی) را به کوهستان غرب فلات ایران دادهاند. نام همین طوایف است که در اتحاد طوایف پارس نیز موجود است و خط پیوند خونی طوایف ماد و [[پارس]] منجمله از منشأ همین طایفه ساگارتیها (زاکروتی، ساگرتی) است، طوایف [[پارس]] قبل از حرکت به سوی جنوب دورانی طولانی را در مناطق مادها بوده و بعدها رو به جنوب رفتهاند.<ref>{{harvcolnbfa|دیاکونوف|۱۳۸۶|ک=تاریخ ماد|p=}}</ref>
آنچه از متون آشوری برمیآید، آن است که مادها از سدهٔ نهم تا هفتم پیش از میلاد نتوانسته بودند چنان پیشرفتی بیابند که سبب همگرایی و اتحاد و سازمانیافتگی قبایل و طوایف پراکندهٔ ماد بر محور یک رهبر و فرمانروای برتر و واحد که بتوان وی را پادشاه کل سرزمینهای مادنشین نامید شده باشند.<ref>{{harvcolnbfa|بریان|۱۳۷۸|ک=تاریخ امپراتوری هخامنشیان|p=۹۴}}</ref> پادشاهان آشور در ضمن لشکرکشیهای پرشمار خود به قلمرو سکونت مادها، همواره با شمار فراوانی از «شاهان محلی» روبهرو بودهاند و نه یک پادشاه واحد حاکم بر کل سرزمینهای مادنشین.<ref>{{harvcolnbfa|کمرون|۱۳۶۵|ک=ایران در سپیدهدم تاریخ|p=۱۲۴}}</ref>
== بنیانگذاری ==
خط ۱۱۶:
در جریان یک کشمکش داخلی در آشور، فرورتیش فرصت را برای حملهٔ دوباره به آشور مناسب دید و بدین ترتیب در سال ۶۵۳ پیش از میلاد مجدداً به آشور یورش برد ولی کشته شد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Randa|1954|ک=Handbuch der Weltgeschichte|p=278|زبان=en}}</ref> بدین ترتیب ۲۲ سال حکومت وی بر مادها پایان یافت. برخی از مورخین معتقدند علیرغم شکست فرورتیش از آشوریان، این جنگ زمینهساز نبردی شد که پسرش هووخشتره آن را تا سقوط دولت آشور در پیش گرفت.<ref>{{harvcolnbfa|خدادادیان|۱۳۸۶|ک=تاریخ ایران باستان|p=۱۲۰}}</ref> پس از فرورتیش، [[هووخشتره]] جانشین او شد و مدت ۴۰ سال حکومت کرد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Diakonoff|1993|ک=CYAXARES|زبان=en}}</ref>
در ۶۴۷ پ.م.
[[آشوربانیپال]] خود در ۶۳۱ یا ۶۲۷ پ.م. درگذشت. پس از مرگ آشوربانیپال، امپراتوری آشوری نو دچار
== ظهور امپراتوری ماد ==
خط ۱۵۴:
! شاه !! مدت حکومت !! سالهای حکومت !! نسبتهای خانوادگی !! توضیحات
|-
| [[دیاکو]] ||۵۳ سال||حدود ۷۰۰ تا ۶۴۷ پیش از میلاد || ||
|-
| [[فرورتیش]] || ۲۲ سال || حدود ۶۴۷ تا ۶۲۵ پیش از میلاد || ||
خط ۱۶۸:
* [[تاریخ ایران باستان]]
* [[اتحادیه قبایل ماد]]
== یادداشتها ==
{{یادداشت|۲}}
سطر ۱۷۴ ⟵ ۱۷۵:
=== پانویس ===
{{پانویس|۳}}
=== فهرست منابع ===
{{کوچک}}
<!-- فارسی -->
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =دیاکونوف | نام =ایگور میخائیلوویچ| پیوند نویسنده =ایگور دیاکونوف| عنوان =تاریخ ماد | ترجمه =[[کریم کشاورز]]| سال =۱۳۸۶ | ناشر =شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|مکان =تهران | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۵}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=کمرون| نام=جرج|عنوان=ایران در سپیدهدم تاریخ|مترجم= حسن انوشه|ناشر= انتشارات علمی و فرهنگی |سال=۱۳۶۵|ref={{sfnref|کمرون|۱۳۶۵}}}}
{{چپچین}}
<!-- انگلیسی -->
|