ابرخس: تفاوت میان نسخه‌ها

هیپارخوسِ نیکایی (به یونانی: Ίππαρχος ο Νικαεύς, / به لاتین: Hipparchus de Nicaeus) (زاده ۱۹۰ پ.ز. ، درگذشته ۱۲۰ پ. ز) یک اخترشناس، جغرافیدان و ریاضیدان یونانی بود. وی برای بنیادگذاری دانش مثلثات گرامی دانسته می‌شود[۱] گرچه شهرتش بیشتر در کاوش اتفاقی اش در پیشروی (حرکت تقدیمی) نقطه برابران است[۲].

هیپارخوس در نیقیه یا نیکایا (Nicaea/Νίκαια)، بیتینیا (Bithynia/Βιθυνία) (ایزنیک (Iznik/İznik) کنونی ترکیه) زاده شد و شاید در جزیره رودس(Rhodes/Ρόδος) درگذشته‌است. وی به عنوان یک ستاره‌شناس که کارش را از ۱۶۲ تا ۱۲۷ پ.ز. شناخته می‌شود[۳]. هیپارخوس به عنوان بزرگترین اخترشناس رصدی باستان و نزد گروهی بزرگترین اخترشناس باستان گرامی داشته می‌شود. وی نخستین کسی بود که الگوهای کمّی و دقیقی برای حرکات خورشید و ماه ارائه داد. او برای ساخت این الگو یقیناً از پایشها و رصدهایی که احتمالاً از روش‌های اندوخته شده ریاضیاتی فرا-کشوری بوده، بهره‌برداری کرده که از بابلیان و میانرودانیها یاری جسته استجسته‌است. او مثلثات و جدولهای مثلثاتی رسم شده را توسعه و گسترش داد و بسیاری از مسایل مثلثات کروی را حل کرد. افزون بر نظریه‌های خورشیدی، مَهی و مثلثات او، وی نخستین کسی بود که یک روش موثق برای پیش‌بینی خورشید گرفتگیها را توسعه داد.

# ^ C. M. Linton (2004). From Eudoxus to Einstein: a history of mathematical astronomy. Cambridge University Press. p.  52. {{ISBN|0-521-82750-7|en}}.

# G J Toomer's chapter "Ptolemy and his Greek Predecessors" in "Astronomy before the Telescope", British Museum Press, 1996, p.  81.

# Stephen C. McCluskey (2000). Astronomies and cultures in early medieval Europe. Cambridge University Press. p.  22