ادوار: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
فارابی |
اساس نظریه |
||
خط ۱۱:
اکثر رسالات قرون میانهٔ اسلامی در ''مکتب منتظمیه'' نوشته شده‌اند که سبکی از تشریح ادوار بود که بر پایهٔ نظریات [[صفی‌الدین ارموی]] در اواخر [[قرن هفتم هجری]] شکل گرفت.<ref name=asadi>{{پک|اسعدی|۱۳۸۸|ک=بازنگری پیشینهٔ تاریخی مفهوم دستگاه|ص=۳۴}}</ref> موسیقی‌دانان شاخص موسیقی کهن ایران نظیر [[فارابی]]، [[ابن سینا]]، [[صفی‌الدین ارموی]] و [[عبدالقادر مراغی]] همگی تئوری موسیقی را با استفاده از ادوار شرح داده‌اند؛ برخی از موسیقی‌دانان معاصر نظیر [[داریوش صفوت]]، [[مهدی برکشلی]] و [[تقی بینش]] نیز دیدگاه این نظریه‌پردازان کهن را شرح داده‌اند.<ref name=v18>{{پک|وجدانی|۱۳۹۱|ک=مروری بر|ص=۱۸}}</ref>
اساس نظریهٔ ادوار همان نظریهٔ [[دایره پنجم‌ها]] است که در یونان باستان توسط [[فیثاغورث]] شرح داده شده بود.<ref dir=ltr>{{پک|Rashed|1996|ک=Encyclopedia of the History of Arabic Science|ص=609|زبان=en}}</ref> در نظریهٔ ادوار، موقعیت نت‌ها و ساختار [[مد (موسیقی)|مُدال]] موسیقی به کمک فواصل [[چهارم درست]] (ذی‌الاربع) و [[پنجم درست]] (ذی‌الخمس) توضیح داده می‌شود (ر.ک [[#دانگ‌ها|بخش دانگ‌ها]]). اما تعاریف و جزئیات این دانگ‌ها در طول زمان تغییر یافته‌است. برای مثال [[خیام نیشابوری]] در رسالهٔ موسیقی‌اش که تنها بخش‌هایی از آن به جا مانده، در بخشی تحت عنوان «{{متن عربی|القول علی اجناس الذی بالاربعه}}» از ۲۱ نوع ذی‌الاربع نام برده‌است.<ref>{{پک|خضرائی|۱۳۹۱|ک=مبانی نظری موسیقی|ص=۱۲۷}}</ref> امروزه نظریهٔ ادوار بیشتر بر اساس دیدگاه [[صفی‌الدین ارموی]] و متأثرانش (نظیر [[عبدالقادر مراغه‌ای]]) شناخته می‌شود که هر دو هفت دانگ ذی‌الاربع را بر می‌شمارند و تعداد دانگ‌های ذی‌الخمس را هم دوازده یا سیزده عدد می‌دانند.<ref>{{پک|خضرائی|۱۳۸۸|ک=جامع الالحان عبدالقادر|ص=۸۰}}</ref>
پس از دوران رخوت موسیقی ایران، و در دورهٔ قاجاریه که بار دیگر موسیقی مورد توجه قرار گرفت، مواجهه با [[موسیقی کلاسیک]] غربی باعث شد تا تئوری موسیقی ایرانی بر اساس تئوری موسیقی غربی و روش‌های نت‌نویسی نزدیک به آن بازنویسی شود. به بیان دیگر، با [[تحول مقام به دستگاه]]، نظریهٔ ادوار نیز عملاً کنار گذاشته شد.<ref>{{پک|کیانی|۱۳۸۳|ک=رابطه و تطبیق ادوار|ص=۳}}</ref>
خط ۱٬۳۷۶:
* {{cite thesis|ref={{harvid|Famourzadeh|2005}}|last=Famourzadeh |first=Vedad |date=2005 |title=La musique persane, formalisation algébrique des structures |publisher=Université du Maine}}
* {{cite journal|ref={{harvid|O'Connell|2005}}|last = O'Connell | first = John | title = Review Essay: The "Edvar" of Demetrius Cantemir: Recent Publications" | journal = Ethnomusicology Forum| volume = 14 | issue = 2 | pages = 235-239 | year = 2005}}
* {{cite book|ref= harv |last=Rashed|first = Roshdi| title = Encyclopedia of the History of Arabic Science| volume = 2 | publisher = Routledge|year = 1996|location= New York|isbn= 0-415-02063-8}}
* {{cite book|ref={{harvid|Wellesz|1957}}|title=Ancient and oriental music|last=Wellesz|first=Egon|year=1957|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|url=https://www.questia.com/library/94393995/ancient-and-oriental-music| archiveurl = http://www.webcitation.org/6s1UjIh4n | archivedate = 17 July 2017}}
{{پایان چپ‌چین}}
| |||