شیعه دوازده‌امامی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Nimanbs (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
Nimanbs (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
خط ۲:
[[پرونده:دوازده امام.png|بندانگشتی]]
{{شیعه}}
'''شیعه دوازده‌امامی''' یا '''اثنی‌عشری''' نام '''[[مذهب تشیع]]''' است که به [[امامت]] ۱۲ [[امام]] پس از [[پیامبر اسلام]]، باور دارند. به اعتقاد شیعیان، خداوند پس از حضرت محمد، علی بن ابی‌طالب (امیر المؤمنین) را به عنوان جانشین او برگزید، چرا که بر اساس حکم خدا،‌ تنها معصوم (فردی که هیچ خطا و گناهی از او سرنزده)، شایسته رهبری بشر است. پس از علی، فرزندان او ابتدا حسن‌بن‌علی (مجتبی)، و پس از شهادت او، حسین‌بن‌علی به ترتیب به عنوان رهبران دوم و سوم از جانب خدا معرفی شدند. اسامی برگزیدگان بعدی به ترتیب عبارتند از: ۴. [[علی بن حسین (امام چهارم شیعه)|علی بن حسین (سجاد)]] که فرزند امام حسین و نوه دختری امام حسن مجتبی است، ۵. [[محمد بن علی (امام پنجم شیعه)|محمد بن علی (باقر)]]، ۶. [[جعفر صادق|جعفر بن محمد (صادق)]]، ۷. [[موسی بن جعفر|موسی بن جعفر (کاظم)]]، ۸. [[علی بن موسی|علی بن موسی (رضا)]]، ۹. [[محمد بن علی (امام نهم شیعه)|محمد بن علی (تقی)]]، ۱۰. [[علی بن محمد (امام دهم شیعه)|علی بن محمد (نقی)]]، ۱۱. [[حسن عسکری|حسن بن علی (عسکری)]] و ۱۲. مهدی.

بنا بر اعتقاد شیعه، پس از شهادت حسن عسگری در سال دویست و شصت هجری قمری، خداوند فرزند او، مهدی، را به عنوان جانشین و رهبر بشر انتخاب کرد. با توجه به بی‌دینی حاکم بر جامعه آن زمان و احتمال به شهادت رسیدن ایشان، او که لقب بقیه الله الاعظم دارد، با اراده خدا از دیده‌ها پنهان شد. غیبت او شامل دو دوره صغری و کبری می‌شود. غیبت صغری سال دویست و شصت هجری قمری آغاز شد و تا سال سیصد و بیست و نه (۶۹ سال) ادامه یافت. از آن به بعد،‌غیبت کبری آغاز شد که تاکنون نیز ادامه دارد<ref>{{یادکرد وب|وب‌گاه=hawzah.net|نشانی=https://hawzah.net/fa/Question/View/11049/%D8%BA%DB%8C%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86(%D8%B9%D8%AC)|عنوان=غیبت امام زمان(عج)|بازبینی=2018-12-30}}</ref>. بنا بر اسناد تاریخی، با توجه به اینکه حضرت نوح دو هزار و پانصد سال عمر کرد (هشت و پنجاه سال پیش از بعثت، نهصد و پنجاه سال از بعثت تا طوفان، و هفتصد سال پس از طوفان)، امکان چنین عمر طولانی وجود دارد. از طرفی بنا بر خواست خدا هر امری شدنی است. بنا بر اعتقادات شیعه، در آخرالزمان که با توجه نشانه‌های ارائه شده در منابع اهل تشیع نزدیک به نظر می‌رسد، حضرت مهدی برای زنده کردن دین توحیدی، برپا کردن عدل و ریشه‌کن کردن ظلم ظهور خواهد کرد، و پیامبرانی همچون حضرت عیسی و حضرت خصر او راه همراهی خواهند کرد.
 
== امامیه ==
'''امامیه''' یکی از مشهورترین اصطلاح‌های کلامی این [[مذهب]] شمرده می‌شود که برگرفته از «[[امام]]» که در لغت به معنی [[wikt:fa:پیشوا|پیشوا]] و کسی است که از گفتار او پیروی می‌شود و جمع آن «[[ائمه]]» است.<ref>[[لسان العرب]]، مجمع البحرین ماده امام</ref> حرفامامیه یاء در آخر آن یاء نسبت است به معنی منسوب به امام و چون وصف «فرقه» است مؤنث به کار می‌رود، یعنی فرقه امامیه؛ و «مقصود گروهی است که پس از رحلت [[پیامبر اسلام]] از «امام منصوب از جانب او» پیروی می‌کنند».<ref>اوائل المقالات، [[شیخ مفید]]، ص 46</ref> در این صورت، واژه امامیه با [[شیعه]] [[مترادف]] خواهد بود، زیرا شیعه کسی است که از امام منصوب به نام [[علی بن ابی طالب]] پیروی می‌کنند.
 
در اصطلاح نیز به هر گروهی که پس از [[پیامبر]] اسلام به امام منصوب معتقد است، می‌توان آن را امامی نامید. در این صورت، واژه امامیه با [[شیعه]] [[مترادف]] خواهد بود، زیرا شیعه کسی است که از امام منصوب به نام [[علی بن ابی طالب]] پیروی می‌کنند و او را بر دیگر [[صحابه پیامبر]] اسلام مقدم می‌دارند.<ref>مقالات الإسلامیین، ج1، ص 5</ref>
 
== امامیه در منابع فرق اسلامی ==
 
* [[اشعری]] [[شیعه]] را به سه صنف به نام‌های «[[غالیه]]»، «[[رافضه]]»، «[[زیدیه]]» تقسیم می‌کند، و در نتیجه امامیه را با [[رافضه]] یکسان می‌گیرد. او در این کتاب، برای [[غالیه]] ۱۵ فرقه و برای رافضه ۲۴ و برای زیدیه ۶ فرقه بیان نموده‌است».<ref>مقالات الإسلامیین، ص ۵–۶۵، با تصحیح [[هملوت ریتر]]، چاپ فرانتز اشیانر ویسبادن آلمان</ref>
* ملطی، رافضه را با امامیه یکی دانسته و برای آن ۱۸ فرقه نام برده‌است، که زیدیه نیز از آنان است. او در این استعمال، امامیه را به معنی عام یعنی معتقد به امام منصوب گرفته و همه را تحت این عنوان جمع کرده‌است. محقق کتاب [[محمد زاهد کوثری]] در پاورقی یادآور می‌شود که امامیه همان فرقه [[اثناعشری]] است، ولی مؤلف هر کسی را که به امامت معتقد بوده آن را امامی دانسته‌است.<ref>التنبیه والرد، [[ملطی]]، ص ۱۸</ref>
* [[بغدادی]] برای روافض چهار فرقه اصلی برشمرده که عبارتند از [[زیدیه]]، [[کیسانیه]]، [[امامیه]] و [[غلاة]] و برای زیدیه سه فرقه و برای کیسانیه دو فرقه و برای امامیه پانزده فرقه و برای غلاة شش فرقه ذکر کرده‌است.<ref>الفرق بین الفرق، بغدادی، ص ۲۳</ref>
* [[اسفرائینی]] از غلاة نامی نبرده و روافض را تنها به سه فرقه به نام‌های زیدیه، امامیه و کیسانیه تقسیم نموده و برای امامیه پانزده فرقه ذکر کرده‌است.<ref>التبصیر فی الدین، اسفرائینی، ص ۲۷</ref>
* [[شهرستانی]] برای شیعه پنج فرقه ذکر کرده به نام‌های کیسانیه، زیدیه، امامیه، غالیه، اسماعیلیه.<ref>ملل ونحل، شهرستانی، ج۱، ص ۱۷۰</ref>
* [[احمد امین مصری]] اساس تشیع را اعتقاد به این می‌داند که علی و فرزندان او از دیگران برای خلافت و امامت شایسته‌تر هستند و [[پیامبر اسلام]] نیز آن‌ها را برای این مقام برگزیده است؛ و غیر از [[فرقه زیدیه]]، دیگر فرق شیعه را تحت عنوان امامیه نامیده، و مهم‌ترین آن‌ها را اثناعشریه می‌داند.<ref>[[ضحی الإسلام]]، [[احمد امین،]] ج۳، ص ۱۵۴</ref>
* به گفتار [[شیخ کوثری]] محقق کتاب ملطی، مناقشه در اصطلاح نیست، هرگاه مقصود از امامیه، اعتقاد به امام منصوب باشد، کلیه فرق شیعه، امامی بوده و همه را می‌توان امامیه نامید، مگر فرقه‌های غالی که اصولاً اسلام آن‌ها زیر سؤال است، واگر مقصود اصطلاح رایج در میان شیعه و غیره باشد، حق این است که امامیه قسمی از شیعه و مرادف با اثنا عشریه و اعتقاد به دوازده امام است، و لذا [[شیخ مفید]] می‌گوید: امامیه امامت را پس از [[امام علی]] و [[حسنین]] در اولاد [[حسین بن علی]] متمرکز می‌سازند و [[امامت]] را تا [[امام رضا]] و سپس تا [[امام مهدی]] ادامه می‌دهند.<ref>اوائل المقالات، ص ۴۶</ref>
* [[فخر الدین رازی]] نیز از همین فکر پیروی کرده و می‌گوید: امامیه گروهی از شیعه است که می‌گویند: امام پس از پیامبر اسلام، علی بن ابی طالب، سپس پسرش حسن، سپس برادرش حسین، سپس فرزند حسین، [[علی بن الحسین]]، و سپس فرزند او [[محمد باقر]] و سپس فرزند او [[جعفر صادق]]، و سپس فرزند او [[موسی کاظم]] و سپس فرزند او [[علی بن موسی الرضا]] و سپس فرزندش [[محمد تقی]] و سپس فرزند او [[علی نقی]] و سپس فرزند او [[حسن زکی]]، و سپس فرزند او محمد و او همان [[امام قائم]] است که جهان در انتظار اوست.<ref>محصل، فخر رازی، ص ۲۴۱</ref>
* از زمان شیخ صدوق که نگارش عقاید و ملل و نحل در میان شیعه رواج بیشتری پیدا کرده اصطلاح امامیه را در مورد فرقه اثناعشری به کار می‌برند. سعد بن عبداللّه اشعری قمی که از اصحاب عسکری به‌شمار می‌رود و در سال ۲۹۹ درگذشته است، کتابی به نام «مقالات الإمامیة» تألیف نموده‌است.<ref>معالم العلماء:۱۴۴</ref> شیخ صدوق (۳۰۶–۳۸۱) کتابی به نام «رسالة فی دین الإمامیة» نوشته که معروف به رساله اعتقادات صدوق است و از این تاریخ به بعد امامیه در کلمات شیخ مفید در کتاب «اوائل المقالات» در مورد اثناعشریه به کار می‌رود؛ و همگی حاکی از این است که تقسیم‌بندی اشعری و غیره دقیق نبود یا از آن، معنی عام، اراده نموده‌اند.
 
برخی از پژوهش گران معاصر فرق اسلامی بر این باورند که بسیاری از این فرقه‌ها که اشعری، یا ملطی و دیگران برای «امامیه» برشمرده‌اند، یا وجود خارجی نداشته، و واقعیت آن نوعی فرقه تراشی است، مانند «زراریه» و «هشامیه» یا بر فرض صحت، داشتن عقیده خاص در یک مسئله کلامی، مایه تعدد فرقه نمی‌گردد. آنچه می‌تواند محور تقسیم در مفهوم «امامیه» به معنی اعم باشد، اختلاف و دوگانگی در استمرار امامت و مصادیق آن‌ها است، بنابراین فقط می‌توان «زیدیه» و «اسماعیلیه» و «واقفیه» را از فرق شیعه شمرد. شاید انگیزه برای تکثیر فرق، تحقق بخشیدن به حدیث معروف که امت اسلامی را به هفتاد و سه فرقه می‌رساند بوده‌است.<ref>بحوث فی الملل والنحل، ج۱، ص ۳۶–۲۷</ref>
 
== باورهای این مذهب ==