مسعود یکم غزنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
ایرج مهرداد (بحث | مشارکت‌ها)
←‏تاریخ سلسله‌ای: اصلاح جا افتادگیها و اغلاط نوشتاری
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۶:
 
=== تاریخ سلسله‌ای ===
تاریخ مسعودی معروف به [[تاریخ بیهقی]] درخشانترین تاریخ روزگار غزنوی، بلکه برجسته‌ترین تاریخ‌نگاری‌های ایران با نوشتن معروف به می‌باشد. این کتاب همانگونه که از نامش پیداست سرگذشت روزگار [[سلطان مسعود غزنوی]] است اما مناسبت به مسایل فراوان از دیگر ادوار پیش از سلطان یاد شده، به ویژه رخدادهای مرتبط با [[سامانیان]] و [[آل بویه]] و قراخانیان و سیمجوریان و [[خوارزمشاهیان]] مقتدم و… پرداخته‌است.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۷}}</ref> نویسنده کتاب خود از دبیران دستگاه دیوانسالاری دوران غزنوی است.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۶}}</ref><ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۱|ک=تاریخ‌نگاری فارسی|ص=۱۱۰}}</ref> او در گزارش رویداد دقت و حوصله فراوانی به خرج می‌دهد و بسیاری از جزئیات دقیق را برای خواننده بازگو می‌کند و تا آنجا که برای یک نویسنده دولتی ممکن بود است جانب انصاف و بی‌طرفی را رعایت کرده‌است.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۸}}</ref> اصل کتاب ۳۰ جلد بوده وکه اکنون ۵ جلد می‌باشداز آن در دست است که به گزارش روزگار سلطان مسعود غزنوی می‌پردازد. نیز برای بخش‌هایی از تاریخ غزنویان به ویژه شکست آنان از [[سلجوقیان]] و مناسبات بازماندگان خاندان غزنوی با دولت سلجوقی می‌تواند مفید باشد. [[زین الاخبار]] عبدالحی بن ضحاک گردیزی از جمله نخستین تاریخهای عمومی است که به شرح حال و روزگار [[غزنویان]] از آغاز تا جلوس مودودبن مسعود پرداخته‌است. این اثر نخستین تاریخ عمومی به [[زبان فارسی]] به‌شمار می‌رود.<ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۱|ک=تاریخ‌نگاری فارسی|ص=۹۲}}</ref><ref>{{پک|فروزانی|۱۳۹۳|ک=غزنویان از پیدایش تا فروپاشی|ص=۱۰}}</ref>
 
نویسندهمجمل التواریخ و القصص از نویسنده‌ای گمنام نیز که از جمله تواریخ عمومی فارسی است و در حدود سال ۵۲۰ تألیف یافته‌است نیز اشاراتی مختصر به تاریخ [[غزنویان]] تا زمان خود و به ویژه درگیری‌های آنان با سلجوقیان می‌نماید. همچنین باید از [[طبقات ناصری]] اثر گرانقدر منهاج الدین بن [[سراج الدین]] جوزجانی یاد کرد که در اوایل قرن هفتم هجری در [[هندوستان]] نوشته شده‌است. این کتاب به ویژه از جهت استفاده از منابعی نظیر قسمت‌های گمشده [[تاریخ بیهقی]] و برخی وقایع نامه‌های مربوط به [[قراختائیان]] و [[غوریان]] که امروزه از میان رفته‌اند جایگاه برجسته‌ای دارد. طبقات ناصری هم برای بررسی دوران پیدایش دولت غزنوی و اجداد این خاندان و هم مسئله مناسبات غزنویان و [[غوریان]] از اهمیت به سزایی برخوردار است. نیز به جهت استفاده از منابع گمشده‌ای مانند تجارب [[ابن فندق]] و احتمالاً ملک نامه (کتابی دربارهٔ تاریخ اوایل کار سلجوقیان) همچون طبقات ناصری علی‌رغم اینکه سال‌ها پس از سقوط غزنویان نوشته شده‌است منبعی ارزشمند برای مطالعه [[تاریخ ایران]] در روزگار مورد بحث به‌شمار می‌رود. در کنار این منابع، برخی تاریخ‌های عمومی دیگر نیز اطلاعات مفیدی دربارهٔ غزنویان به دست می‌دهند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: مجمع الانساب شبانکاره ای، [[جامع التواریخ]] رشید فضل‌الله همدانی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم ابوالفرج بن الجوزی، مختصر الدول [[ابن عبری]].{{مدرک}}
 
=== تاریخ‌های محلی ===