ویکی‌پدیا:نیم‌فاصله: تفاوت میان نسخه‌ها

در زبان فارسی دو نوع فاصله وجود دارد: ''فاصلهٔ برون‌کلمه'' [فاصلهٔ حقیقی] و ''فاصلهٔ درون‌کلمه'' [فاصلهٔ مجازی]؛ فاصلهٔ برون‌کلمه نشانهٔ استقلال دو واژه از هم است و برای «چند واژه» کاربرد دارد؛ فاصلهٔ درون‌کلمه [یا فاصلهٔ مجازی] برای جدانویسی درون «یک واژه» می‌آید.

 

<div style="float:left; padding:10px; border:1px solid #CCC; background-color:#EEE">

; مقایسهٔ فاصلهٔ مجازی (نیم‌فاصله) و فاصلهٔ حقیقی:

 

==فعل‌های پیشوندی==

 

*مثال: '''باز'''گشتن، '''بر'''گشتن، '''در'''گذشتن، '''فرا'''رسیدن، '''فرو'''رفتن، '''فرود'''آمدن، '''وا'''رفتن، '''ور'''داشتن. همچنین اسم‌ها و صفت‌هایی که برگرفته از این فعل‌ها است: بازگشت، برگشت (چِکِشان برگشت خورد)، درگذشت، فرورفتگی، فرودآمده، وارفته.

== افعال مرکب ==

وقتی دو کلمه تشکیل دهندهٔ [[مصدر مرکب]]، استقلال معنایی خود را حفظ کرده باشند مانند: کارکردن، غذاخوردن، سخن‌گفتن، کوشش‌کردن و...، از فاصلهٔ مجازی استفاده می‌کنیم.<ref name=farhangestan>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.persianacademy.ir/UserFiles/File/fe1394.pdf |عنوان=فرهنگ املایی خط فارسی | ناشر =فرهنگستان زبان و ادب فارسی | صفحه =صفحهٔ ۱۴ |تاریخ بازبینی=۱۷-۹-۲۰۱۸ }}</ref> البته هنگامی که گذاشتن فاصلهٔ مجازی تغییری در شکل نویسهٔ آخر کلمه اولی ایجاد نمی‌کند آن را نمی‌گذاریم مثلا فاصلهٔ مجازی بعد از «ر» و «ز» و «ا» تغییری در شکل نویسه ایجاد نمی‌کند. درنتیجه مصدر کارکردن نیازی به نیم‌فاصله ندارد.

== ترکیب‌های عطفی (به‌طور عام) ==

هرگاه «و» دو کلمه را به‌هم پیوند دهد و ترکیب جدیدی ساخته شود که بر مفهوم واحدی دلالت کند و معنی مجازی، کنایی، یا استعاری ایجاد شود، آنگاه با [[کلمه مرکب|ترکیب‌هایی]] روبه‌روییم که اصطلاحاً به آنها «ترکیب عطفی» گفته می‌شود. برای مثال، همهٔ اینها ترکیب عطفی‌اند: [[آب‌وهوا]]، بشوروبپوش، بگیروببند، حال‌وهوا، زدوبند، زدوخورد، [[گرگ‌ومیش]] و….

* توضیح ۱: در بسیاری از ترکیب‌های عطفیِ یادشده، در بافتِ گفتاری و نیز در نثرِ شکسته، و بعضاً در فارسی رسمی هم، «و» حذف می‌شود؛ مانند: بروبرگرد، بروبیا، بزن‌بکُش، بزن‌بکوب، بسازبفروش، بشوربپوش، بفهمی‌نفهمی {{کوچک}}(معمولاً با «و» به‌کار نمی‌رود){{پایان کوچک}}، بگوبخند، بگومگو، جسته‌گریخته، خواه‌ناخواه، دفتردستک، ….

* توضیح ۲: گاهی نیز در کاربرد محاوره‌ای، به‌جای «و»، کسره ظاهر می‌شود؛ مثال: دادِبیداد، فتِّ‌فراوون.