هگمتانه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۴۳:
[[دانشنامه ایرانیکا]] بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه و توسط دیاکو ذکر می‌کند.<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 c. 708 Deioces founds Median Kingdom with its capital in Ecbatana.] ''iranicaonline.org''</ref>
در سال ۵۵۰ پیش از میلاد، [[ایشتوویگو]] شاه [[ماد]] از [[کوروش بزرگ|کوروش هخامنشی]] شکست می‌خورد و پیرو آن هگمتانه به تسخیر کوروش در می‌آید.<ref name="iranicaonline.org" />
در سال ۳۳۰ پیش از میلاد، [[داریوش سوم]] کشته شده و هگمتانه فتح می‌شود. همچنین [[تخت جمشید]] به وسیله [[اسکندر مقدونی]] ویران شده و حکمرانی [[هخامنشیان]] پایان می‌پذیرد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>
خط ۵۴:
[[جرج کرزن]]، پیشنهاد کرده‌است که با توجه به اینکه در آن‌جا هفت شهر، هگمتانه نامیده می‌شوند و چهارتای آن‌ها در [[پارس]] قرار دارند، این نام در واقع برای پایتخت یا شهر شاهی تعیین شده بود. در منابع باستانی و دیگر منابع، برای هگمتانه نام‌های مختلفی ذکر شده‌است: در [[زبان یونانی باستان|زبان یونانی]] «اِکباتانا، اِگباتانا»، در [[زبان لاتین]] «اکباتانا، اکباتانا، اکباتانیس پارتیوروم» در [[زبان آرامی]] «اَحمِتَ»، در [[زبان ارمنی]] «اَحمَتَن، هَمَتَن، اِکبَتَن» و در [[زبان فارسی میانه]] «هَمَدان».<ref name="ReferenceA">{{پک|Brown|۱۹۹۷|ک=ECBATANA|زبان=en}}</ref>
بنا بر هر دو زمینهٔ تاریخی و باستان‌شناسی، تطبیق هگمتانه با همدان، قطعی است. با این حال، کمبود آثار باقی‌ماندهٔ قابل مشاهده از دوران پیش از اسلام در این منطقه، باعث شده که برخی از نخستین بازدیدکنندگان اروپایی، مکان‌های جایگزینی همچون [[شوش]]، [[کنگاور]] و [[تخت سلیمان]] را برای هگمتانه پیشنهاد دهند.<ref name="ReferenceA" />
همچنین، سکه‌هایی از زمان [[ساسانی]] کشف شده که محل ضرب آن‌ها «اهمتان» قید شده‌است. نخستین اشارهٔ نوشتاری به نام مادها و سرزمین ماد، در سالنامهٔ بیست و چهارم [[سارل مانزر سوم]] (۸۳۶ قبل از میلاد) و [[سارگن دوم]] (۷۱۵ قبل از میلاد) بوده‌است که از این قوم و سرزمین آنان به نام «مادای» یا «آمادای» یاد کرده‌اند.
== تاریخچه ==
با توجه به موقعیت و منابع استراتژیک هگمتانه، این محوطه احتمالاً پیش از هزارهٔ یکم پیش از میلاد اشغال شده بود، هرچند که شواهد تاریخی و باستان‌شناختی در این مورد وجود ندارد. بنا به گفتهٔ هرودوت، هگمتانه در اواخر [[سده هشتم پ.م.|سدهٔ هشتم پیش از میلاد]] به عنوان پایتخت مادها توسط [[دیاکو]] برگزیده شد. هرودوت مجتمع شاهانه شامل قصر، خزانه‌داری و اقامت‌گاه نظامی که بر روی تپه‌ای ساخته شده بودند را توصیف می‌کند و می‌گوید که این مجتمع توسط هفت دیوار متحدالمرکز که هر دیوار داخلی از دیوار بیرونی بلندتر بود و بر آن اِشراف داشت، ساخته شد. با وجود دو سده درگیری در سرزمین‌های مادی مرکز زاگرس، آشوریان هیچ‌گونه گزارش روشنی از هگمتانه ارائه نداده‌اند و ممکن است که آن‌ها هرگز در شرق [[کوهستان الوند|الوند]] پیش‌روی نکرده باشند. سنت‌های قدیمی دیگری، منشأ شهر هگمتانه را به [[سمیرامیس]] افسانه‌ای یا به [[جمشید]] نسبت می‌دهند.<ref name="ReferenceA" />
=== دوران مادها ===
خط ۹۶:
=== دورهٔ پارتیان ===
سنگ‌نوشتهٔ یونانی بر روی [[تندیس هرکول]] در [[سنگ‌نبشته بیستون|بیستون]] که قدمت آن به سال ۱۴۹/۱۴۸ پیش از میلاد می‌رسد، به کلئومنز به‌عنوان ساتراپ «ایالت‌های بالا» (ماد) اشاره می‌کند؛ به نظر می‌رسد که ماد و هگمتانه تا سال ۱۴۷ پیش از میلاد، یعنی تا زمان پادشاهی [[مهرداد یکم]]، سقوط نکرده بودند. [[آنتیوخوس هفتم]] در سال ۱۳۰ پیش از میلاد به قصد بازگردانی قدرت [[سلوکی]] به ایران، احتمالاً برای مدت کوتاهی در هگمتانه توقف کرد، چنان‌که [[تیگران دوم]] نیز در سال بعد برای حمله به [[مهرداد دوم]]، مدتی در هگمتانه بود. پارتیان همچنان از هگمتانه به عنوان پایتخت تابستانی و ضرابخانهٔ سلطنتی استفاده می‌کردند. سازه‌های پارتی در شهر، دژی که بر تپه مصلی قرار داشت را شامل می‌شد.<ref name="ReferenceA" />
=== دورهٔ ساسانی ===
هگمتانه تا سال ۲۲۶ میلادی به پارتیان وفادار ماند، تا اینکه به همراه [[آتروپاتن]] (آذربایجان) از سمت شمال به تسخیر [[اردشیر بابکان]] درآمد. در اینجا مدارک متناقضی وجود دارد که آیا هگمتانه به عنوان کاخ تابستانی به کار رفته‌است یا نه. بنابر گفتهٔ [[ابن فقیه همدانی]]، ساختمان‌هایی بین [[تیسفون]]، پایتخت ساسانیان و [[کوه الوند]] و نه فراتر از آن، حتی همدان ساخته شد. شهر در مدت کوتاهی بعد از [[جنگ نهاوند]] در ۲۳ ه. ق/۶۴۲ م به دست مسلمین افتاد و مرکز استان شد.<ref name="ReferenceA" />
== نتایج حفاری‌های تپه هگمتانه ==
خط ۱۴۲:
== منابع ==
* [http://www.hamedan-ir.com/fa/viewme.aspx?ID=ECEWbLe/Yi0ItQSH0KQPDO/oYO7U8r23NXnf+8efIwc9VwvhtpE7vg3xyU+UMIaOeUTGOeGMZ2YKqCUBNHoco8JR5kArHvkQC/Jssi3spX7H7waWbJFr2DR3Qw8UOpxt2aVYYGu5jTE0Si9l7n6GDlz3VhJeyj3qB20n6krxWzvJedxRdMk1jlDOkLVthJ9HHA== تپه هگمتانه] در
{{چپ‌چین}}
خط ۱۵۱:
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار-رده|Ecbatana}}
* [http://www.hegmataneh.ir/
{{پایتخت‌های ایران}}
| |||