جمهوری مهاباد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏تاریخچه: ویرایش و تصحیح
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
←‏تاریخچه: افزودن منبع/ ویرایش بخش با توجه به منبع ارئه شده/ محتوای قبلی با منبعی که ارائه شده بود همخوانی نداشت و صفحه ۳۵۸ ناموجود بود.
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
خط ۹۹:
نخست وزیر این حکومت ([[حاجی باباشیخ]]) به دلیل احترام و نفوذ خانوادگی زیادی که وی در میان مردم کردستان داشت و همچنین تهدیدهایی که از طرف شیخ محمود حفید از کردستان عراق به حکومت شاه شده بود، شاه ایران مجبور شد وی را اعدام نکند.
 
===واکنش‌هاپیامدهای بهفروپاشی اعدام سران دولتجمهوری مهاباد===
در اردیبهشت ۱۳۲۵، اتحاد جماهیر شوروی، زیر فشار دول غربی، نیروهای نظامی اش را فراخواند. برخی معتقدند که مهمترین علت سقوط دولتهای مهاباد و آذربایجان، عقب نشینی قوای شوروی از ایران و همزمان اعزام نیروهای ارتش ایران به مهاباد بوده است. قاضب محمد برای مقابله با ارتش ایران، جز چند واحد عشایری پراکنده، نیروی دیگری نداشت و در وضعیت بحرانی به سر می برد. در آذرماه ۱۳۲۵ ارتش به فرقه دموکرات آذربایجان حمله کرد و قوای فرقه دموکرات در طول ۲۴ ساعت در هم شکستند. با شکست نیروهای دموکرات آذربایجان در گردنه قافلانکوه در شب ۱۹ آذر، جمهوری مهاباد افول کرد و دو روز بعد، برادر قاضی محمد؛ صدر قاضی به قصد ملاقات با سرلشکر همایونی به میاندوآب رفت. این دیدار به قصد زمینه سازی در جهت استقرار مسالمت آمیز نیروهای ارتش ایران در منطقه مهاباد بود. در فرجام این دیدار، قرار شد نیروهای بارزانی از مهاباد خارج شوند و قوای دولتی در ان محدوده مستقر شوند. بازانی ها عقب نشینی کردند و نیروهای ارتش به سمت مهاباد به حرکت در آمدند. در این هنگام نیروهای نامنظم ایلی من جمله؛ واحدهای دهبوکری مامش و منگور که از ابتدا با جمهوری مهاباد و شخص قاضی محمد مخالف بودند، به عنوان طلایه دار، قوای دولتی را همراهی کردند. اما به دلیل مخالفت یکی از نمایندگان قاضی محمد، قوای عشایری مخالف جمهوری مهاباد، به دستور فرماندهان نظامی ارتش متوقف شدند و ارتش وارد مهاباد شد. تا چند روز راوبط دوستانه ای میان فرماندهان ارتش و سران دولت مهاباد برقرار بود، اما به یکباره ورق برگشت و در ۲۶ و ۲۷ آذر، ارتش شروع به دستگیری سران جمهوری ساقط شده کرد. قاضی محمد و پسرعمویش سیف قاضی نیز دستگیر و روانه زندان شدند. با دستگیری و بازداشت سران جمهوری مهاباد، مقامات ارتش که دیگر کنترل مهاباد را به دست گرفته بودند، از تمامی کسانی که از بازداشتی ها شکایت داشتند، تقاضا کردند که مدارک خود را جهت پیگیری به ارتش ارائه دهند.<ref>[https://ia800106.us.archive.org/7/items/abu-abdurahman-kurdi-f_barid_20180128_1155/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B1.pdf سیاست کُردها در خاورمیانه، پرفسور نادر انتصار، ترجمۀ عرفان قانعی‌فرد، تهران: علم، چاپ اول: ۱۳۹۰، ص ۳۵۶ و ۳۵۷؛ و نیز در ''گفتگو''، شمارۀ ۵۳، مرداد ۱۳۸۸.].</ref>
در روز ۱۱ مه ۱۹۴۷ (۲۱ اردیبهشت ۱۳۲۶) تظاهرات بزرگی در شهر [[خرم‌آباد]] مرکز [[استان لرستان|لرستان]] در اعتراض به اعدام‌های مهاباد صورت گرفت که توسط نیروهای حکومت شاهنشاهی ایران به خشونت کشیده‌شد.<ref>جویده، وادی. ۱۳۹۰. ''جمهوری مهاباد''، در ''سیاست کردها در خاورمیانه''، نوشتۀ [[نادر انتصار]]، ترجمۀ [[عرفان قانعی‌فرد]]، تهران: علم، چاپ اول: ۱۳۹۰، ص ۳۵۸؛ و نیز در ''گفتگو''، شمارۀ ۵۳، مرداد ۱۳۸۸.</ref>
 
== هشدار ترومن به استالین ==