فر کیانی (نماد فروهر): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Iran Border Ahoora Mazda.jpg|بندانگشتی|200px|نماد ملی [[تخت‌جمشید|تخت پادشاهی ایران]] و [[مزدیسنا]]. این نماد پس از [[حمله اعراب به ایران|شکست پادشاهی ساسانی از اعراب]]، بادر [[الله]]سنگ‌نبشته‌ای جایگزینبکار شدنرفت.]]

'''نماد فر کیانی''' (که اشتباهاً به ''نماد [[فروهر]]'' مشهور است)<ref name="ReferenceA">{{یادکرد |فصل=|کتاب=راهنمای مستند تخت جمشید|نویسنده = علیرضا شاهپور شهبازی|ترجمه=|ناشر =انتشارات سفیران و انتشارات فرهنگسرای میردشتی|چاپ=۱۳۸۴|شهر=تهران |کوشش=بنیاد پژوهشی پارسه-پاسارگاد |ویرایش= |صفحه=187|سال=۱۳۸۴|شابک=۴-۶-۹۱۹۶۰-۹۶۴}}</ref> نشان پیکر بالداری است. این پیکره در دیدگاه بسیاریبعضی باستان‌شناسان و ایران‌شناسان به اشتباه نماد اهورامزدا می‌باشدمعرفی شده‌است. نماد [[خورشید بالدار]] در فرهنگ خاورمیانه و در تمدن [[مصر]]، [[سوریه]]، و [[آشور]] تاریخی طولانی دارد و نماد فر کیانی اقتباسی از آن است. نامیدن این نماد به عنوان نماد فروهرفَرَوَهَر به قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد و مدرکی دال بر این که این نماد وابسته به دین زرتشتی باشد وجود ندارد. دانشمندان همواره در مورد نماد فروهر اختلاف نظر داشته‌اند. بسیاریبعضی از نوشته‌های علمی، این نماد را اهورامزدا می‌دانند که اشتباه به نظر می‌رسد. تصویربسیاری انسانیدیگر بالایهم آن را نماد بالدار،'''فر پادشاهی''' می‌دانند که مستند و معقول‌تر است. تصویر انسان در میان بالهای هیچشاهین، هویت خاصیبخصوصی ندارد و هیچتمام مدرکیپادشاهان هماین نماد را برای بیان هویت ایرانی خود بکار برده و در سنگ‌نبشته‌ها کنده‌کاری می‌کردند. مدرکی دال بر این‌که تصویر [[زرتشت|پیامبر زرتشت]] باشد، موجودوجود نیستندارد.<ref>{{یادکرد|نویسنده=زرین پوش، فرزانه|مقاله=فروهر نگارهٔ بالدار زرتشتیان|ترجمه=|ژورنال=|نشریه=مجلهٔ رشد آموزش تاریخ|تاریخ=پاییز ۱۳۸۴|دوره=|شماره=۲۰|صفحه=۲۱–۲۲}}</ref> از آنجایی که [[زرتشت|پیامبر زرتشت]] تاج پادشاهی بر سر نداشت ولی پیکره مذکور تاج پادشاهی بر سر دارد، می‌توان به این نتیجه رسید که پیکر انسان در میان بالهای شاهین، درواقع پادشاه ایران است و نه پیامبر زرتشت.

[[علیرضا شاهپور شهبازی]] [[باستان‌شناس]] ایرانی در کتاب [[راهنمای مستند تخت جمشید (کتاب)|راهنمای مستند تخت جمشید]] این نماد را فر کیانی (منش پادشاهی) معرفی می‌کند و نام نمادفروهرفَرَوَهَر را نامی اشتباهغلط برمی‌شمرد که به اشتباه رایج شده‌است.<ref name="ReferenceA" />

این واژه به ترتیب قدمت، در زبان [[پارسی باستان]] '''فْـرَوَرتی''' <small>({{میخی هخ|FA}}{{میخی هخ|RA}}{{میخی هخ|VA}}{{میخی هخ|RA}}{{میخی هخ|TA}}{{میخی هخ|I}}(؟) ''fravarti'')</small>، در زبان [[اوستایی]] '''فْـرَوَشی''' <small>(''fravashi'')</small>، و در [[پارسی میانه]] (زبان پهلوی) '''فْـرَوَهْـر''' <small>(''fravahr'')</small> خوانده می‌شود.

در ایران تا اوایل قرن بیستم، نماد فر کیانی (فروهر) تنها یک اثر باستانی به‌شمار می‌آمد. در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ میلادی، دانشمندی زرتشتی به نام [[اونوالا|جی.ام. اونوالا]] در مقاله‌های خود، فروهر را نماد «فره‌وشی» یعنی روح نگارندهٔ تعالیم زرتشتی معرفی کرد. با انتشار این مقاله‌ها، زرتشتیان هندی یا [[پارسیان]] آن را از میراث باستانی ایرانی‌شان قلمداد کردند و استفاده از پیکر بالدار [[تخت جمشید]]، به دلیل اهمیت مذهبی و ملّی، به عنوان نماد زرتشت آغاز شد. در سال ۱۹۲۸ میلادی، دانشمند اوستاشناس هندی، [[ایراک تاراپوروالا]]، مقاله‌ای منتشر کرد، مبنی بر این‌که پیکر بالدار، [[اهورامزدا]] یا فره‌وشی نیست، بلکه «خورنه» (فرّ پادشاهی) است. در نخستین دهه‌های قرن بیستم، نگارهٔ فروهر وارد آتشکده‌ها، زیورآلات و نشان انتشاراتی زرتشتی شد و بعد از قرن‌ها، اعتقاد باستانی زرتشتی و نماد استانداردی یافت.<ref>{{یادکرد|نویسنده=زرین پوش، فرزانه|مقاله=فروهر نگارهٔ بالدار زرتشتیان|ترجمه=|ژورنال=|نشریه=مجلهٔ رشد آموزش تاریخ|تاریخ=پاییز ۱۳۸۴|دوره=|شماره=۲۰|صفحه=۲۲}}</ref>