ارس (سرده): تفاوت میان نسخه‌ها

'''اُرس''' یا '''وَرس''' یا '''سرو کوهی'''،<ref group="پانویس">Juniper</ref> {{نام علمی|Juniperus communis L }}گیاهی است از رده سوزنی برگان Coniferae تیره Cupressaceae .<ref>{{پک|میر حیدر|۱۳۷۲|ک=معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)|ج=۵|ص=۱۸۳}}</ref>

گسترده یافت می‌شود. اُرس بسیار پایدار و سازگار با هر نوع آب و هوا است و برگ‌هایش مانند دیگر گونه‌های سرو به شکل سوزنی می‌باشد. این درخت دارای عمر طولانی بیش از دو هزار سال است و در برابر بیماری‌ها و انگل‌های طبیعی بسیار مقاوم است، چنان‌که آسیب انگلها تنها موجب دیسه مندی این گیاه و تنوع رخ و ریخت تنه و شاخه‌های آن شده‌اند که این خود به زیبایی و جوراجوری اشکال اُرس در گذر میلیون‌ها سال فرگشت انجامیده استانجامیده‌است. پراکندگی این گیاه در سطح کشور ایران دو میلیون هکتار است که بیشتر در البرز تمرکز دارد. اُرس در ایران از جمله درختان حفاظت شده به شماربه‌شمار می‌آید که قطع آن ممنوع است. از دیرباز در فرهنگ ایران اُرس و سرو نماد جاودانگی و نامیرایی بوده‌است.

اُرس در سه گونه درختی، درختچه ای، و خزنده یافت می‌شود که گونه اخیر آن را می‌توان در دامنه‌های شمالی البرز که میزان بارندگی بیشتری دارد همچون ارتفاعات سماموس و ارفه کوه یافت. منطقه [[شهرستانک]] یکی از زیستبوم‌های گونه درختی اُرس است که شمار فراوانی از آن را اگرچه تُنُک در خود جای داده استداده‌است که از آن میان برخی بسیار کهنسال اند. گمان می‌رود در روزگاری نه چندان دور سرتاسر البرز پوشیده از گونه‌های جوراجور اُرس به ویژه گونه درختی بوده‌است که در گذر زمان به خاطر بیش بهره‌برداری از انبوهی آن کاسته شده چنان‌که اکنون تنها نشانه‌هایی از آن پوشش گسترده یافت می‌شود که در برخی نقاط مانند [[هزارمسجد]] یا [[شهرستانک]] و منطقه [[ماز -دلیچایی]] می‌توان بازمانده‌هایی از آن انبوهی گذشته را جُست. در فراسوی البرز در بلندی‌های نواحی کوهستانی [[پارک ملی خبر]] جوامعی از ارس‌های تنومند و کهنسال وجود دارند که در سطوح سنگی و پرشیب استقرار یافته‌اند همچنین در ارتفاعات جیرفت کرمان منطقه سربیژن و دلفارد نیز این گیاه به صورت پراکنده یافت می‌شود. بهره‌برداری از این گیاه در گذشته و اکنون رواج داشته و دارد و موارد بهره‌برداری شامل: به کار بردن چوب بسیار سخت و استوار و مقاوم در برابر موریانه در خانه سازی؛ بهره بردن در مصارف عطرسازی و همچنین عطاری بوده‌است که مورد اخیر هنوز ادامه دارد. گفتنی ست در گذشته از شاخه اُرس در لابلای پارچه‌های پشمی برای گریزاندن حشرات موذی چون [[بید]] استفاده می‌شده‌است.

[[پرونده:Ouras.jpg|left|thumb|200px| جنگل‌های [[اُرس (گیاه)|اُرس]] در [[منطقه حفاظت شده پرور]] [[مهدیشهر]] ]]

در میوه‌های سرو کوهی به مقدار جزئی [[پیرو اکسالیک اسید]] و چند [[اسید]] دیگر و کمی [[قند]] و در حدود ۰٫۸ - ۱٫۲۰٫۸–۱٫۲ درصد [[اسانس]] یافت می‌شود<ref group="پانویس">Pellitory of Spain</ref>.

ارسJuniperus polycarpos