جرقه‌نگاری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
انتقال مطالب از تصویربرداری جرقه‌ای |
||
خط ۱۵:
جرقه‌نگاری ایجاد تصاویر دوبعدی است بر اساس توزیع مواد [[پرتوزا]] (رادیواکتیو) در [[بافت (زیست‌شناسی)|بافت‌ها]] (یا مثلاً استخوان<ref>[http://www.skeletalscintigraphy.com/ Skeletal Scintigraphy<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>) بعد از تزریق کردن ماده‌ای که ایجاد تصاویر می‌کند.<ref>فرهنگ پزشکی دورلند. ص۸۷۶</ref>
تصاویر به‌دست‌آمده با این روش '''جرقه‌نگار''' نام داشته، و توسط [[دوربین]] [[پرتونگاری|پرتونگار]] بدست می‌آید
[[پرونده:PET-image.jpg|بندانگشتی|نمایش کامپیوتری تصویر رنگ غلط از یک مقطع مغز انسان براساس اسکینیلوگرافی در توموگرافی پوزیترون-انتشار]]
'''جرقه‌نگاری''' ("scint", scintilla لاتین، جرقه)، همچنین به عنوان یک '''اسکن گاما''' شناخته می‌شود، یک آزمایش تشخیصی در [[پزشکی هسته‌ای|پزشکی هسته ای است]]، که در آن [[ایزوتوپ پرتوزا|ایزوتوپهای]] وابسته به داروهایی که به یک عضو خاص یا بافت منتقل می‌شوند (داخل [[پرتودارو|رادیوتراپی]]) و در بدن قرار میگیرندو پرنو [[پرتو گاما|گاما ساطع]] می‌شود و به وسیله آشکارسازهای خارجی ([[دوربین گاما|دوربین‌های گاما]]) برای گرفتن تصاویر دو بعدی<ref><div>[http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/scintigraphy Thefreedictionary.com> scintigraphy] با ذکر منبع: دوردل پزشکی Dorland برای مصرف‌کنندگان بهداشت، 2007 توسط Saunders; Saunders دیکشنری دامپزشکی جامع، 3 ویرایش. 2007؛ McGraw-Hill Concise Dictionary of Modern Medicine، 2002 توسط شرکت McGraw-Hill</div></ref> در یافت می‌شوند که روش آن از روش [[پرتونگاری|تصاویر اشعه ایکس گرفته شده‌است]]. در مقایسه، ''[[برش‌نگاری با گسیل پوزیترون|توموگرافی منتشر شده]]'' [[مقطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی|SPECT]] و ''[[برش‌نگاری با گسیل پوزیترون|پوزیترون]]'' (PET) از تصاویر ۳ بعدی تشکیل شده و به همین دلیل به عنوان تکنیک‌های جداگانه برای تصویربرداری جرقه ای طبقه‌بندی می‌شوند، اگرچه از [[دوربین گاما|دوربین‌های گاما]] برای تشخیص تابش داخلی نیز استفاده می‌کنند. جرقه‌نگاری بر خلاف اشعه ایکس روشی است که در آن پرتوها از میان بدن ساطع می‌شود تا تصویر ایجاد کند.
== روند ==
[[پرونده:Photomultipliertube.svg|راست|بندانگشتی|شماتیک یک لوله فوتومولتیپلیر به یک [[سوسوسنج|متفورمین]].]]
'''جرقه‌نگاری''' یک روش [[تصویرسازی مولکولی|تصویربرداری]] از [[مقیاس بین‌المللی حادثه هسته‌ای|واکنش‌های هسته ای است که به]] وسیله [[برخورد]] یا [[جریان باردار|عکس العمل]] بین ذرات هسته یا [[تابش یوننده|تابش یونیزه]] و [[اتم|اتم‌ها ایجاد می‌شود]] که منجر به پالس مختلط و [[تابش الکترومغناطیسی]] که معمولاً در محدوده [[نور|نور قابل مشاهده]] ([[تابش چرنکوف|اشعه چرنکوف]]) می‌شود. این پالس ([[Scintillation (physics)|scintillation]]) معمولاً به وسیله یک تصویر چندگانه‌ها المنت‌های دستگاه شارژ دوگانه تشخیص داده می‌شوند و شکل موج الکتریکی آن توسط [[رایانه]]ها پردازش می‌شود تا تصاویر دو و سه بعدی از یک موضوع یا قسمت مورد نظر ایجاد شود.
جرقه‌نگاری عمدتاً دردوربین‌های جرقه ای و ان هم در آزمایشگاه استفاده می‌شوند. برای مثال، [[ردیاب نوترینو|کشف نوتین]]ها که در مخازن زیرزمینی پر از [[تتراکلرواتیلن|تتراکلرو اتیلن]] مخفی شده‌اند، توسط آرایه‌های آشکارسازهای تصویر احاطه شده‌اند تا رویداد فوق‌العاده نادر از برخورد بین اتم‌های مایع و جامد را ثبت کنند.
[[پرونده:Gamma camera cross section.PNG|راست|بندانگشتی|بخش برش یک دوربین گاما.]]
یکی دیگر از استفاده گسترده جرقه‌نگاری در تکنیک‌های [[تصویربرداری پزشکی]] است که از اشکارسازهای اشعه گاما استفاده می‌کنند به نام [[دوربین گاما|دوربین‌های گاما]]. این آشکارسازهای با موادی پوشش داده شده‌اند که وقتی در معرض اشعه گاما قرار می‌گیرند با استفاده از آشکارسازهای نور مرئی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در افراد [[ایزوتوپ پرتوزا|رادیونوکلئید]] ویژه ای که در محدوده گاما در داخل ناحیه مورد نظر مانند [[قلب]] یا [[مغز|مغز،]] تابش می‌کنند، تزریق می‌شود. یک نوع خاص از دوربین گاما، [[مقطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی|SPECT]] (توموگرافی کامپیوتری انتشار تک فوتون) است. یکی دیگر از تکنیک‌های پزشکی جرقه‌نگاری، [[برش‌نگاری با گسیل پوزیترون|توموگرافی انتشار پوزیترون]] (PET)، که از ناهنجاری‌های ناشی از پدیده‌های [[نابودی الکترون-پوزیترون|انهدام الکترون-پوزیترون]] ناشی می‌شود.
== توسط ارگان یا سیستم ارگان ==
=== سیستم صفراوی (cholescintigraphy) ===
اسکن از [[دستگاه صفراوی|سیستم صفراوی]] ''cholescintigraphy'' نامیده می‌شود و برای تشخیص انسداد [[مجرای صفراوی|مجاری صفراوی]] توسط یک سنگ صفرا ([[سنگ کیسه صفرا|اینتر مدیا]])، تومور، یا علت دیگری است.<ref name="medterms"><div>[http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=9136 MedicineNet.com> تعریف Scintigraphy] Last Editorial Review: 12/6/2003</div></ref> همچنین می‌تواند بیماری‌های [[کیسه صفرا]]، مانند نشت [[Biliary fistula|صفراوی فیستول صفراوی را تشخیص دهد]].<ref name="medterms" /> مواد شیمیایی رادیواکتیو تزریقی توسط کبد گرفته شده و به صفرا تزریق می‌شود. سپس داروهای رادیولوژیک به کانالهای صفراوی، کیسه صفرا و روده وارد می‌شوند. دوربین گاما بر روی شکم قرار داده می‌شود تا این ارگانها را به تصویر بکشد.<ref name="medterms" /> دیگر تست‌های scintigraphic به‌طور مشابه انجام می‌شود.<ref name="medterms" />
[[پرونده:Lung scintigraphy keosys.JPG|بندانگشتی|Scintigraphy ریه ارزیابی سرطان ریه]]
=== Scintigraphy ریه ===
شایعترین روش برای تشخیص [[آمبولی ریه]] است، به عنوان مثال، هوا رسانی در ریه‌ها [[اسکن‌های ریوی در پزشکی هسته‌ای|اسکن می‌شود]]. مواردی که کمتر رایج است شامل ارزیابی [[پیوند ریه]]، ارزیابی قبل از عمل، ارزیابی مسیر راست یا چپ ریه می‌باشد.<ref><div>انجمن روش‌های پزشکی هسته ای - دستورالعمل برای Scintigraphy ریه. نسخه 3.0، تصویب شده 7 فوریه 2004 [http://interactive.snm.org/docs/Lung%20Scintigraphy_v3.0.pdf]</div></ref>
در مرحله اسکن هوارسانی ریه، یک رادیو اکتیو گاز یا [[زنون|Xenon]] [[تکنسیم|تکنسیوم]] [[اسید پنتتیک|DTPA]] در یک فرم اسپری (یا به‌طور مطلوب با استفاده از Technegas، رادیوآرازول اختراع شده در استرالیا توسط دکتر بیل بورچ و دکتر ریچارد Fawdry) توسط بیمار از طریق دهان یا ماسک که بینی و دهان را پوشش می‌دهد استنشاق می‌شود. مرحله دیگر آزمایش شامل تزریق داخل وریدی [[آلبومین]] کلسیم تککنواکتیو رادیواکتیو (Tc99m-MAA) می‌باشد. یک دوربین گاما تصاویر را برای هر دو مرحله مطالعه به دست می‌آورد.
=== استخوان ===
به عنوان مثال، [[اسید مدرونیک|متیلن دی فسفونات]] لیگاند (MDP) توس استخوان جذب می‌شود. با اتصال شیمیایی [[تکنسیم-۹۹ام|تکنسیوم-99m]] به MDP، رادیواکتیویته می‌تواند به وسیله [[هیدروکسی آپاتیت]] برای تصویربرداری به استخوان منتقل شود. هر گونه افزایش عملکرد فیزیولوژیکی، مانند شکستگی استخوان، معمولاً به معنی تمرکز بیشتر در ردیاب است.
=== قلب ===
یک آزمایش استرس تالیوم شکلی از تصویبرداری جرقه ای است، که در آن مقدار [[تالیم|تالیوم]] -۲۰۱ در بافت قلب در ارتباط با بافت خون است. سلول‌های حیاتی زنده دارای [[پمپ سدیم/پتاسیم|پمپ‌های تبادل یون Na <sup>+</sup> / K <sup>+ هستند</sup>]]. تالیم پمپ‌های K <sup>+ را</sup> به هم متصل می‌کند و به سلول منتقل می‌شود. ورزش یا [[دی پیریدامول|دیپیریدامول]] موجب بزرگ شدن ([[اتساع عروق|احیاء]]) عروق کرونر طبیعی می‌شود. این باعث می‌شود که سرخرگ‌های کرونری از ناحیه ایسکمی که در آن شریان‌ها در حال حاضر حداکثر گسترش یافته‌اند. ناحیه‌های آنفارکتوس یا [[ایسکمی|بافت سکته قلبی]]" سرد" باقی می‌ماند. تالیم پیش و پس از استرس ممکن است حوزه‌هایی را نشان دهد که از [[Revascularization|واکنش‌های]] قلب و [[Revascularization|عروق استفاده می‌کنند]]. توزیع مجدد نشان دهنده وجود پنهان [[Coronary steal|کرونری]] و وجود [[بیماری سرخرگ کرونری|بیماری]] سکته قلبی و عروقی [[بیماری سرخرگ کرونری|است]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=u_A5BSqsb20C&pg=PA100|page=100|title=Primary Care Cardiology|last=George J. Taylor|publisher=Wiley-Blackwell|year=2004|isbn=1-4051-0386-8}}</ref>
=== پاراتیروئید ===
Tc99m- [[اسکن سستامیبی تکنیتیوم-۹۹ام|تکنسیوم]] استفاده می‌شود برای تشخیص [[Parathyroid adenoma|آدنوم پاراتیروئید]].<ref name="Rosen2008">{{Cite book|last=Rosen|first=Clifford J.|title=Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism|url=https://books.google.com/books?id=uiZG0v9K6XEC&pg=PA168|accessdate=17 July 2011|date=2008-11-18|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-0-9778882-1-4|pages=168–}}</ref>
=== تیروئید ===
برای تشخیص عملکرد تیروئید، ایزوتوپهای [[ید-۱۳۱]] یا تکنسیوم-99m به‌طور کلی استفاده می‌شود<ref>{{Cite journal|last=Hindie|first=Elif|last2=Zanotti-Fregonara|first2=Paolo|year=2007|title=Bone metastases of differentiated thyroid cancer: impact of early 131 I-based detection on outcome|url=http://erc.endocrinology-journals.org/content/14/3/799.full.pdf+html|journal=[[Endocrine-Related Cancer]]|publisher=[[Bioscientifica]]|volume=14|issue=3|pages=799–807|doi=10.1677/ERC-07-0120|pmid=17914109}}</ref> و برای این منظور ایزوتوپ ید دار نیازی به پروتئین یا مولکول دیگری ندارد، زیرا بافت تیروئید یودهای آزاد را به‌طور فعالی بالا می‌برد.
=== سیستم‌های کلیه و ادرار ===
=== کل بدن ===
به عنوان نمونه: [[اسکن گالیم]]، [[Indium white blood cell scan|ایندیم اسکن سلول‌های سفید خون]]، [[iobenguane]] اسکن (MIBG) و [[Octreotide scan|اسکن این دارو]]. اسکن MIBG بافت آدرنرژیک را تشخیص می‌دهد و بنابراین می‌تواند برای شناسایی محل [[نئوپلاسم|تومورها]] مانند<ref name="pmid 17374863">{{Cite journal|vauthors=Scarsbrook AF, Ganeshan A, Statham J, etal|year=2007|title=Anatomic and functional imaging of metastatic carcinoid tumors|journal=Radiographics|volume=27|issue=2|pages=455–77|doi=10.1148/rg.272065058|pmid=17374863}}</ref> مانند [[فئوکروموسیتوما|فئوکروموسیتوم]] و [[نوروبلاستوما|نوروبلاستوما استفاده شود]].
==تست‌های عملکرد ==
بعضی از آزمون ها مانند [[تست کوبالامین|آزمایش شیلینگ]] و [[تست کوبالامین|آزمایش]] [[آزمایش تنفسی اوره|تنفس اوره]] از ایزوتوپهای رادیویی استفاده می‌کنند اما برای تولید یک تصویر خاص استفاده نمی‌شوند.
== جرقه‌نگاری تالیوم-۲۰۱ ==
سطر ۲۱ ⟵ ۶۳:
در این روش از [[رادیوایزوتوپ]] تالیوم-۲۰۱ استفاده می‌شود. ماده را نخست در یک [[ورید]] تزریق کرده و تصاویری را از تریسر در حال عبور از [[قلب]] را ثبت می‌کنند. نقاط به اصطلاح سرد تصویر، متناظر با نواحی است که در آنها [[سکته قلبی]] رخ داده‌است. همانند [[اسکن سستامیبی تکنیتیوم-۹۹ام]]، می‌توان از این ماده در آزمایش قلبی موسوم به exercise tolerance test استفاده نمود که کمک می‌کند نواحی خونی کم‌جریان به ماهیچه‌های قلبی مشخص شود.<ref>[http://www.annals.org/content/113/9/684.abstract در مورد سینتیگرافی تالیم-۲۰۱] (انگلیسی)</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[دوربین گاما]]
* [[تصویربرداری پزشکی]]
* [[پزشکی هسته‌ای|پزشکی هسته ای]]
== منابع ==
{{پانویس|۲|چپ‌چین=بله}}
{{فناوری هسته‌ای}}
{{تصویربرداری پزشکی}}
| |||