ادوار: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز اصلاح املایی/جمله‌بندی |
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: متأثرانش⟸موسیقی‌دانان متأثر از او |
||
خط ۱۱:
اکثر رسالات قرون میانهٔ اسلامی در ''مکتب منتظمیه'' نوشته شده‌اند که سبکی از تشریح ادوار بود که بر پایهٔ نظریات [[صفی‌الدین ارموی]] در اواخر [[قرن هفتم هجری]] شکل گرفت.<ref name=asadi>{{پک|اسعدی|۱۳۸۸|ک=بازنگری پیشینهٔ تاریخی مفهوم دستگاه|ص=۳۴}}</ref> موسیقی‌دانان شاخص موسیقی کهن ایران نظیر [[فارابی]]، [[ابن سینا]]، [[صفی‌الدین ارموی]] و [[عبدالقادر مراغی]] همگی تئوری موسیقی را با استفاده از ادوار شرح داده‌اند؛ برخی از موسیقی‌دانان معاصر نظیر [[داریوش صفوت]]، [[مهدی برکشلی]] و [[تقی بینش]] نیز دیدگاه این نظریه‌پردازان کهن را شرح داده‌اند.<ref name=v18>{{پک|وجدانی|۱۳۹۱|ک=مروری بر|ص=۱۸}}</ref>
اساس نظریهٔ ادوار همان نظریهٔ [[دایره پنجم‌ها]] است که در یونان باستان توسط [[فیثاغورث]] شرح داده شده بود.<ref dir=ltr>{{پک|Rashed|1996|ک=Encyclopedia of the History of Arabic Science|ص=609|زبان=en}}</ref> در نظریهٔ ادوار، موقعیت نت‌ها و ساختار [[مد (موسیقی)|مُدال]] موسیقی به کمک فواصل [[چهارم درست]] (ذی‌الاربع) و [[پنجم درست]] (ذی‌الخمس) توضیح داده می‌شود (ر.ک [[#دانگ‌ها|بخش دانگ‌ها]]). اما تعاریف و جزئیات این دانگ‌ها در طول زمان تغییر یافته‌است. برای مثال [[خیام نیشابوری]] در رسالهٔ موسیقی‌اش که تنها بخش‌هایی از آن به جا مانده، در بخشی تحت عنوان «{{متن عربی|القول علی اجناس الذی بالاربعه}}» از ۲۱ نوع ذی‌الاربع نام برده‌است.<ref>{{پک|خضرائی|۱۳۹۱|ک=مبانی نظری موسیقی|ص=۱۲۷}}</ref> امروزه نظریهٔ ادوار بیشتر بر اساس دیدگاه [[صفی‌الدین ارموی]] و
پس از دوران رخوت موسیقی ایران، و در دورهٔ قاجاریه که بار دیگر موسیقی مورد توجه قرار گرفت، مواجهه با [[موسیقی کلاسیک]] غربی باعث شد تا تئوری موسیقی ایرانی بر اساس تئوری موسیقی غربی و روش‌های نت‌نویسی نزدیک به آن بازنویسی شود. به بیان دیگر، با [[تحول مقام به دستگاه]]، نظریهٔ ادوار نیز عملاً کنار گذاشته شد.<ref>{{پک|کیانی|۱۳۸۳|ک=رابطه و تطبیق ادوار|ص=۳}}</ref>
| |||