{{اشتباه نشود|پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی}}
'''پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی''' سازمانی دولتی و وابسته به [[وزارت علوم، تحقیقات و فناوری]] [[ایران]] است. این سازمان بزرگ مرکزی پژوهشی است که به مطالعهمطالعات و تحقیقتحقیقات در حوزهٔ [[علوم انسانی]] و [[مطالعات فرهنگی]] می‌پردازد. این پژوهشگاه متشکل از سیزده پژوهشکده تخصصی در حوزه های اقتصاد، مدیریت، روانشناسی، علوم سیاسی، تاریخ، ادبیات، زبانشناسی، جامعه شناسی، اخلاق و ارتباطات است. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی قدیمی ترین و بزرگترین پژوهشگاه علوم انسانی در کشور ایران، منطقه [[خاورمیانه]] و [[آسیای میانه]] است. هم‌اکنون سرپرستی این مرکز را دکتر [[حسینعلی قبادی]] بر عهده دارد.<ref>{{یادکرد خبر |عنوان= سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی انتخاب شد|نشانی= http://www.bultannews.com/fa/news/259464 |خبرگزاری= بولتن‌نیوز |تاریخ بازبینی= ۲۹ مهر ۱۳۹۴ هجری خورشیدی |تاریخ انتشار= ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ هجری خورشیدی}}</ref> در حال حاضر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی صرفاًدر بعضی رشته‌ها در سطح کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (PhD) دانشجو می‌پذیرد.<ref name="ihcs.ac.ir"/>
== تاریخچه ==
در سال ۱۳۶۰ با ادغام ۱۲ مؤسسه پژوهشی، نهادی با عنوان «مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی» وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی تشکیل شد. در سال ۱۳۶۹ پس از تغییر تشکیلات سازمانی، این مؤسسه با تصویب شورای گسترش آموزش عالی عنوان «پژوهشگاه» را دریافت کرد که تشکیلات سازمانی آن در خرداد ماه ۱۳۷۲ به تصویب نهایی سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید. در این مدت نیز پژوهشگاه‌هایی به آن اضافه شده و یک مؤسسه از آن منشعب شد. اکثر اساتید برجسته حوزه علوم انسانی در کارنامه خود ارتباط مؤثری با این پژوهشگاه داشته‌اند.
سابقه تأسیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به سال [[:رده:۱۳۴۳|۱۳۴۳]] می رسد. در مهرماه این سال [[بنیاد فرهنگ ایران]] به عنوان سازمانی غیرانتفاعی و با هدف پاسداشت، گسترش و پیشبرد زبان فارسی بنیان نهاده شد. دکتر [[پرویز ناتل خانلری]] اولین دبیر کل بنیاد فرهنگ ایران بود. این بنیاد تحت ریاست عالیه [[فرح پهلوی]] قرار داشت. در سال [[۱۳۵۱]]، پژوهشکده فرهنگ ایران، وابسته به بنیاد فرهنگ ایران تأسیس شد که دارای چهار رشته بود: ادبیات فارسی، زبان‌های باستانی ایران، [[زبانشناسی عمومی]] و تاریخ. پژوهشکده برنامه‌های جهانی پژوهشی در زبانشناسی فارسی را پشتیبانی مالی نموده و برنامه‌هایی برای دادن بورس تحصیلی به دانشجویان [[رشته زبان و ادبیات فارسی]] داشت. بیش از سی نفر پژوهشگر دارای مدرک [[کارشناسی]] در [[زبان و ادبیات فارسی]] در این پژوهشکده با روش پژوهش آشناشدند و در شعبه‌های پژوهشی بنیاد با گرفتن [[کمک هزینه تحصیلی]] کارآموزی کردند.
در سال ۱۳۷۳ شورای عالی پژوهشگاه به منظور تأکید بر گرایش علوم انسانی و مسائل فرهنگی در تحقیقات پژوهشگاه، عنوان «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» را برای این نهاد پیشنهاد کرد که مورد تصویب شورای گسترش آموزش عالی قرار گرفت.
پس از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۰، بنیاد فرهنگ ایران و یازده مؤسسه علمی، فرهنگی و پژوهشی دیگر ([[انجمن حکمت و فلسفه ایران]]؛ [[بنیاد شاهنامه فردوسی]]؛ [[بنیاد فرهنگ و هنر ایران]]؛ [[پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران]]؛ [[پژوهشگاه علوم انسانی]]؛ [[فرهنگستان ادب و هنر ایران]]؛ [[فرهنگستان زبان ایران]]؛ [[فرهنگستان علوم ایران]]؛ [[مرکز اسناد فرهنگی آسیا]]؛ [[مرکز ایرانی تحقیقات خارجی]]؛ [[مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ ها]]<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.ihcs.ac.ir/fa/page/1446/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C}}</ref>) با یکدیگر ادغام شدند و نهادی با عنوان «[[مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی]]» وابسته به [[وزارت فرهنگ و آموزش عالی]] وقت تشکیل شد. در سال ۱۳۶۹ پس از تغییر تشکیلات سازمانی، این مؤسسه با تصویب شورای گسترش آموزش عالی عنوان «پژوهشگاه» را دریافت کرد که تشکیلات سازمانی آن در خرداد ماه ۱۳۷۲ به تصویب نهایی [[سازمان امور اداری و استخدامی کشور|سازمان امور اداری و استخدامی]] کشور رسید. در این مدت نیز پژوهشگاه‌هایی به آن اضافه شده و یک مؤسسه از آن منشعب شد. در سال ۱۳۷۳ شورای عالی پژوهشگاه به منظور تأکید بر گرایش علوم انسانی و مسائل فرهنگی در تحقیقات پژوهشگاه، عنوان «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» را برای این نهاد پیشنهاد کرد که مورد تصویب [[شورای گسترش آموزش عالی]] قرار گرفت. در سال ۱۳۹۷ [[بنیاد دانشنامه‌نگاری ایران|بنیاد دانشنامه نگاری ایران]] نیز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادغام شد و تبدیل به یکی از پژوهشکده های پژوهشگاه (پژوهشکده دانشنامه نگاری) شد. درحال حاضر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و [[دانشگاه علامه طباطبایی|دانشگاه علامه طباطبائی]] دو نهاد کلیدی کشور در حوزه های (به ترتیب) پژوهش و آموزش علوم انسانی در ایران و خاورمیانه هستند. اکثر دانشمندان و اساتید برجسته حوزه علوم انسانی کشور از دیرباز در کارنامه خود ارتباط مؤثری با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی داشته اند.
== پژوهشکده‌ها و مجلات ==
در حال حاضر این پژوهشگاه دارای بیشپژوهشکده‌هایی از ۱۳ پژوهشکده از جمله پژوهشکدهچون زبان و ادبیات، زبانشناسی، تاریخ ایران، مطالعات اجتماعی، مطالعات تطبیقی اقتصاد و مدیریت، اندیشهٔ سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی، حکمت معاصر، مطالعات تطبیقی حقوق، غرب‌شناسی و علم‌پژوهی، اخلاق و تربیت، مطالعات فرهنگی و ارتباطات
است.<ref name="ihcs.ac.ir">[http://www.ihcs.ac.ir/Pages/Features/StaticPage.aspx?id=7007 سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ــ دربارهٔ ما]</ref>
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دارای 23 مجله در زمینه علوم انسانی با امتیاز علمی پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که آماری منحصر به فرد محسوب می شود.
